Ulice puste, podczas gdy Ekwador zmaga się z przemocą

Screen programu. Uzbrojeni mężczyźni przerywają transmisję na żywo i grożą prezenterowi

Ponad 130 pracowników więzienia jest przetrzymywanych, jako zakładnicy w pięciu zakładach karnych. W poniedziałek, po zniknięciu ze swojej celi osławionego gangstera, rozpoczął się 60-dniowy stan wyjątkowy.

Nie jest jasne, czy atak na studio telewizyjne w największym mieście Ekwadoru miał związek ze zniknięciem szefa gangu Choneros, Adolfo Macíasa Villamara, lepiej znanego, jako Fito.

Prezydent Daniel Noboa ogłosił stan wyjątkowy w odpowiedzi na falę niedawnych zamieszek w więzieniach i ucieczek z więzień oraz innych aktów przemocy, za które władze obwiniają gangi przestępcze. Nakazał „neutralizowanie” gangów przestępczych i stwierdził, że w kraju toczy się „wewnętrzny konflikt zbrojny”. 

Rząd twierdzi, że przemoc jest reakcją na plan prezydenta Noboa dotyczący budowy nowego więzienia o zaostrzonym rygorze dla przywódców gangów. Prezydent powiedział w środę, że Ekwador zacznie deportować więźniów z zagranicy, zwłaszcza Kolumbijczyków, aby zmniejszyć liczbę osadzonych.

Esteban Torres Cobo, wiceminister w rządzie prezydenta Noboa, powiedział, że wojna z uzbrojonymi gangami może spowodować wiele ofiar śmiertelnych. 

„To będzie krwawe, ale to jest zmiana, której potrzebujemy, aby mieć lepszą przyszłość. Nie możemy odkładać tej decyzji, musimy podjąć działania teraz” – powiedział w programie BBC Newshour. Mówił też, że przywódcy gangów proszą o mediację, ale „rząd nie będzie z nikim negocjować”.

Rzecznik Sekretarza Generalnego ONZ Antonio Guterresa powiedział, że jest „bardzo zaniepokojony pogarszającą się sytuacją” i „zakłócającym wpływem na życie Ekwadorczyków”. Tymczasem doradca Białego Domu ds. bezpieczeństwa narodowego Jake Sullivan ogłosił, że Stany Zjednoczone „zdecydowanie potępiają” niedawne ataki, podczas gdy rzecznik Rady Bezpieczeństwa Narodowego John Kirby powiedział, że Waszyngton jest zaangażowany w „pomoc we wspieraniu bezpieczeństwa i dobrobytu mieszkańców Ekwadoru”.

Kilka godzin po najbardziej bezczelnym z ataków, Guayaquil przypominało miasto budzące się z dziwnego koszmaru. Pomimo pogarszającego się w ostatnich latach stanu bezpieczeństwa niewielu mogło spodziewać się widoku prezentera państwowej telewizji TC z pistoletem wycelowanym w głowę.

Od poniedziałku policja dokonała 70 aresztowań, m.in. w odpowiedzi na szturm na stację telewizyjną. Skutkiem tego bezczelnego ataku było wysyłanie ludzi w poszukiwaniu schronienia, nawet dzień później. W dni powszednie ulice są w większości puste. Wiele osób twierdzi, że sytuacja przypomina im życie podczas pandemii Covida. 

Setki żołnierzy, także w czołgach, patroluje ulice Guayaquil i stolicy Quito. W całym kraju szkoły pozostały zamknięte, a lekcje odbywają się online. Chiny, główny inwestor w Ekwadorze, również ogłosiły, że tymczasowo zamykają swoją ambasadę i konsulaty.

Żołnierze patrolują ulice miasta Guayaquil Zdjęcie: REUTERS

W firmach, które w Guayaquil są nadal otwarte, nerwowi prywatni ochroniarze zamykają drzwi i wpuszczają ludzi z zachowaniem ostrożności. Eduardo, który pracuje dla międzynarodowej firmy odzieżowej, powiedział, że w chwili, gdy zaczął się chaos, kupował kawę na ulicy, a kiedy wrócił do biura, jego koledzy już zaczęli się pakować i wychodzić. „Dzisiaj wszyscy pracują z domu” – powiedział. 

Agencja więziennictwa SNAI twierdzi, że w całym Ekwadorze przetrzymywanych jest około 125 strażników więziennych i 14 pracowników administracyjnych. Przetrzymywanych jest także czterech funkcjonariuszy policji, którzy według władz zostali porwani przez przestępców w poniedziałek i wtorek. Trzech innych funkcjonariuszy zostało uwolnionych we wtorek późnym wieczorem. Policja twierdzi, że w Guayaquil trwa przemoc. We wtorkowych atakach powiązanych z gangami przestępczymi zginęło osiem osób, trzy zostały ranne, a dwóch funkcjonariuszy policji zostało zabitych przez „uzbrojonych przestępców” w pobliskim mieście Nobol – podała policja.

Policja twierdzi, że jest w trakcie identyfikowania trzech ciał, które znaleziono w nocy w spalonym samochodzie na południu miasta.

 Jest to bezprecedensowa sytuacja dla mieszkańców Guayaquil – byli oni świadkami protestów politycznych i innych brutalnych incydentów na przestrzeni lat, ale nie były one porównywalne do czystej paniki, która ogarnęła miasto we wtorek. Studenci uciekali ze strachu, gdy bandyci wkroczyli na korytarze uniwersyteckie, a w całym kraju zdetonowano bomby, co wzbudziło obawy, że ataki były skoordynowane.

Ci, którzy muszą wyjść z domu do pracy lub odwiedzić rodzinę, robią to z wielkim niepokojem. To były wyczerpujące i przygnębiające 24 godziny w głównym porcie Ekwadoru.

Godzina policyjna w celu ograniczenia przemocy

W ostatnich latach ekwadorskie więzienia były nękane brutalnymi waśniami między osadzonymi członkami rywalizujących gangów, często skutkującymi wielokrotnymi masakrami więźniów. W oświadczeniu prezydenta Noboa o stanie nadzwyczajnym wymieniono Choneros (nazwanych na cześć miasta Chone w prowincji Manabi), a także 21 innych gangów, jako odpowiedzialnych za niedawną falę przemocy.

 Zarządzenie opiera się na ogłoszonym w poniedziałek stanie wyjątkowym, który nakazuje godzinę policyjną w nocy w celu ograniczenia przemocy po ucieczce Fito. Siły bezpieczeństwa próbują przywrócić porządek w co najmniej sześciu więzieniach, w których w poniedziałek wybuchły zamieszki. Ucieczka Fito stanowi ogromny cios dla trwającej zaledwie siedem tygodni prezydentury Noboa. 

Prezydent Noboa w wieku 36 lat został najmłodszym przywódcą Ekwadoru wybranym w demokratycznych wyborach, wygrywając wybory zszargane zabójstwem kandydata na prezydenta i dziennikarza Fernando Villavicencio.

 Villavicencio otrzymywał groźby od Fito, na kilka dni przed zastrzeleniem go podczas opuszczania wiecu wyborczego w Quito.