USA reagują na starcie Chin z ich sojusznikiem na morzu

Chińska straż przybrzeżna ostrzeliwuje z armatki wodnej statek filipińskiego biura rybołówstwa na ławicy Scarborough. Chiny przejęły kontrolę nad tym miejscem po konflikcie z sojusznikiem USA w 2012 roku. Źródło zdjęcia: Filipińska Straż Przybrzeżna

„Bezprawne użycie przez ChRL (Chińską Republikę Ludową) armatek wodnych i niebezpieczne manewry zakłóciły filipińską operację morską 4 grudnia, narażając życie” - powiedziała ambasador USA na Filipinach MaryKay Carlson w oświadczeniu opublikowanym na X, dawniej Twitterze. „Jesteśmy z naszymi podobnie myślącymi przyjaciółmi, sojusznikami i partnerami, wspierając wolny i otwarty Indo-Pacyfik”.

Newsweek skontaktował się z filipińskim Departamentem Spraw Zagranicznych z prośbą o komentarz poza godzinami pracy.

Do konfrontacji doszło, gdy filipińska straż przybrzeżna (PCG) i Biuro Rybołówstwa i Zasobów Wodnych (BFAR) przeprowadzały patrol w pobliżu ławicy Scarborough, znanej również jako Bajo de Masinloc na Filipinach i wyspa Huangyan w Chinach. Atol, położony około 140 mil od filipińskiej wyspy Luzon, jest bogatym łowiskiem i od dawna stanowi punkt krytyczny w sporach terytorialnych.

Wideo opublikowane przez filipińskich urzędników pokazuje chiński statek straży przybrzeżnej używający armatki wodnej o dużej mocy, która według rzecznika PCG Jaya Tarrieli została skierowana na anteny nawigacyjne BRP Datu Pagbuaya. Chiński statek później „uderzył bokiem” w mniejszy filipiński statek, po czym ponownie wystrzelił z armatki wodnej.

Chiny często polegają na swojej straży przybrzeżnej w celu egzekwowania swoich roszczeń na spornych obszarach Morza Południowochińskiego, postrzegając tę agencję jako mniej eskalacyjną niż okręty wojenne.

Jednak dwie chińskie fregaty typu 054A, Xianniang i Yuncheng, również były na miejscu ostatniego starcia.

Tarriela oskarżył chińskie siły morskie o „blokowanie, śledzenie i prowadzenie niebezpiecznych manewrów” zarówno przeciwko Datu Pagbuaya, jak i eskorcie filipińskiej straży przybrzeżnej, BRP Teresa Magbanua. Powiedział, że zarówno straż przybrzeżna, jak i biuro rybołówstwa w Manili pozostają zaangażowane w „ochronę praw i bezpieczeństwa naszych rybaków w ramach naszej jurysdykcji morskiej”.

Ławica Scarborough znajduje się w strefie ekonomicznej na wyłączność Filipin (EEZ), gdzie międzynarodowe prawo morskie przyznaje temu krajowi wyłączne prawa do zasobów w promieniu 200 mil morskich (370 kilometrów) od jego linii brzegowej.

Chiny, które przejęły de facto kontrolę nad atolem w 2012 roku, twierdzą, że ławica, podobnie jak większość obiektów na Morzu Południowochińskim, jest częścią ich terytorium.

Lin Jian, rzecznik chińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, powiedział podczas regularnej konferencji prasowej ministerstwa, że ławica Scarborough jest „nieodłącznym terytorium Chin”. Lin powiedział, że filipińskie statki wtargnęły na wody terytorialne ławicy, co skłoniło chińskie siły do podjęcia zgodnych z prawem i profesjonalnych działań.

„Chiny zalecają Filipinom natychmiastowe zaprzestanie naruszeń i prowokacji oraz powstrzymanie się od kwestionowania silnej determinacji Chin w zakresie ochrony swoich uzasadnionych praw i interesów” - powiedział Lin.

Międzynarodowy trybunał arbitrażowy w 2016 r. ustalił, że ławica Scarborough jest klasyfikowana jako „skała” na mocy Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza. W związku z tym nie podlega własnym wodom terytorialnym.

Spór terytorialny między dwoma sąsiadami stał się coraz bardziej zaogniony, odkąd prezydent Filipin Ferdinand Marcos Jr, który objął urząd w 2022 roku, zaczął sprzeciwiać się ekspansji Chin na tym obszarze.

Pekin zareagował coraz bardziej asertywnymi środkami mającymi na celu zablokowanie filipińskim statkom dostępu do spornych obszarów, w tym armatkami wodnymi i taranowaniem.

W zeszłym miesiącu Chiny ogłosiły nowe linie podstawowe dla ławicy Scarborough, twierdząc, że są one zgodne z chińskimi przepisami morskimi. Linie podstawowe określają wody, nad którymi dany kraj sprawuje pełną jurysdykcję, a wody terytorialne rozciągają się na 12 mil morskich poza nimi, umożliwiając prawo nieszkodliwego przepływu.

Deklaracja ta nastąpiła po podpisaniu przez Marcosa Jr. przepisów wyjaśniających roszczenia morskie jego kraju, co spotkało się z ostrym potępieniem ze strony Pekinu.