Wpływ poziomu witaminy D we wczesnej ciąży na stan zdrowia u niemowląt

Zdjęcie: Maridav | stock.adobe.com/Pharmacy Times

. Ponadto, jak wynika z badań opublikowanych w „The American Journal of Clinical Nutrition”, status witaminy D u matki jest powiązany ze zdrowiem i formowaniem kości, rozwojem szkieletu płodu oraz masą urodzeniową dziecka.

Niski poziom witaminy D jest związany z wyższym ryzykiem przedwczesnego porodu oraz zmniejszoną długością płodu u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży. Podkreśla to potrzebę monitorowania poziomu witaminy D i jej suplementacji na wczesnym etapie ciąży.

Pomimo kluczowego znaczenia witaminy D dla różnych aspektów ciąży, jej wpływ na wyniki ciążowe nie jest jeszcze dostatecznie poznany. Aby wypełnić tę lukę w danych, badacze z Wydziału Nauk o Żywieniu Uniwersytetu Stanowego Pensylwanii we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Utah przeprowadzili analizę. Pozwala ona określić, w którym momencie ciąży poziom witaminy D jest najbardziej istotny dla optymalnego wzrostu płodu i wyników ciąży. Skupili się na związkach pomiędzy pierwszym a drugim trymestrem.

„Ponad 25% kobiet w ciąży lub karmiących ma poziom witaminy D niższy od zalecanego” powiedziała w komunikacie prasowym Alison Gernand, profesorka nadzwyczajna nauk o żywieniu na Penn State i główna autorka badania. „Wiele procesów rozwojowych we wczesnej ciąży wymaga witaminy D, dlatego przeprowadziliśmy to badanie, aby lepiej zrozumieć, jak status tej witaminy we wczesnym okresie ciąży wpływa na jej wyniki.”

Długotrwałe, obserwacyjne badanie pomocnicze obejmowało próbki krwi od 351 kobiet, zebrane w ramach badania „Nulliparous Pregnancy Outcomes Study: Monitoring Mothers-to-Be” (nuMoM2b), które objęło kobiety w ciąży w Stanach Zjednoczonych w latach 2010–2013.

Poziom witaminy D mierzono w nanomolach na litr (nmol/L) krwi, przy czym według Instytutu Medycyny (IOM) za niedobór uznaje się wartości poniżej 50 nmol/L. Naukowcy zmierzyli poziom 25-hydroksywitaminy D (25(OH)D) u 351 kobiet w 6–13 oraz 16–21 tygodniu ciąży. Wzrost płodu oceniano za pomocą ultrasonografii w 16–21 oraz 22–29 tygodniu ciąży, a rozmiar noworodka mierzono po urodzeniu. 

Zależności między poziomami witaminy D a tymi wynikami, łącznie z przedwczesnym porodem i wielkością dziecka względem wieku ciążowego, analizowano przy użyciu progów IOM (<50 w porównaniu do ≥50 nmol/L).

Wśród 351 kobiet objętych badaniem, 20% miało niedobór witaminy D (25(OH)D <50 nmol/L) w pierwszym trymestrze. Mimo to, badacze nie zaobserwowali istotnych różnic w wynikach pomiędzy kobietami z niedoborem, a tymi z odpowiednim poziomem witaminy D. 

Jednak porównując wyniki ciąży przy szerszym zakresie stężeń witaminy D odkryto, że kobiety w pierwszym trymestrze z poziomem tej witaminy niższym niż 40 nmol/L były czterokrotnie bardziej narażone na przedwczesny poród w porównaniu do kobiet z poziomem równym lub wyższym niż 80 nmol/L. Kolejne wyniki z pierwszego trymestru wykazały, że kobiety z wyższym poziomem witaminy D odnotowały wzrost długości płodu o 0,05 [95% przedział ufności (CI): 0,01, 0,10].

W drugim trymestrze badacze nie stwierdzili związku pomiędzy poziomem witaminy D u matki a wzrostem płodu czy wynikami ciąży, co prawdopodobnie wynika z wysokiego odsetka kobiet z prawidłowym poziomem witaminy D w badanej grupie. Jednak autorzy badania zaznaczyli, że potrzebne są dalsze analizy.

„To badanie dostarcza dowodów na to, że odżywianie we wczesnej ciąży, a nawet przed poczęciem, ma kluczowe znaczenie” powiedziała w komunikacie prasowym Celeste Beck, główna badaczka z Heluna Health i współautorka badania. 

„Poszczególne kobiety mogą potrzebować suplementów lub nie, w zależności od diety i stylu życia. Jednak zdrowe odżywianie jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju płodu. Wyniki tego badania wskazują, że poziom witaminy D — podobnie jak żelaza, kwasu foliowego i innych niezbędnych składników odżywczych w ciąży — powinien być monitorowany i uwzględniany przez położników i kobiety już na wczesnym etapie, aby zwiększyć szanse na zdrowy poród.”

Farmaceuci mogą zalecać kobietom w ciąży produkty bogate w witaminę D, takie jak łosoś, śledź, sardynki, tran, tuńczyk w puszce, żółtka jaj oraz grzyby. Dodatkowo, innym kobietom, np. wegetariankom lub tym, które nie lubią ryb, można polecać produkty wzbogacane w witaminę D, takie jak mleko krowie, mleko sojowe, sok pomarańczowy, a także płatki śniadaniowe i owsianka.

„Nie możemy po prostu zakładać, że każda kobieta ma niedobór, ale prawidłowe odżywianie to coś, na co trzeba zwracać uwagę, jeśli planuje się zajście w ciążę” powiedziała Gernand. „A to badanie dostarcza dowodów na to, że witamina D wydaje się być ważnym elementem zdrowego odżywiania kobiety w ciąży.”