Xi i Putin zgadzają się na „pogłębienie” więzi chińsko-rosyjskich podczas rozmów w Moskwie

Zdjęcie: Evgenia Novozhenina/Pool/Reuters

Siedząc razem w ozdobnym pokoju na Kremlu po około czterech godzinach rozmów, obaj przywódcy podpisali to, co chińskie media państwowe określiły jako „wspólne oświadczenie o dalszym pogłębianiu kompleksowego strategicznego partnerstwa koordynacyjnego Chin i Rosji na nową erę”. Putin i Xi zazwyczaj wydają długie i szeroko zakrojone wspólne oświadczenia po swoich regularnych spotkaniach. 

 W późniejszych uwagach obaj przywódcy starali się przedstawić swoje relacje jako kluczową siłę obrony i poprawy porządku światowego – wbrew zachodnim charakterystykom partnerstwa, nawet gdy Rosja kontynuuje brutalną, wieloletnią inwazję na Ukrainę. 

„W dzisiejszej trudnej sytuacji geopolitycznej i globalnej niepewności, partnerstwo w polityce zagranicznej Rosji i Chin jest kluczowym czynnikiem stabilizującym na arenie międzynarodowej” – powiedział Putin, zgodnie z odczytem Kremla. „Razem bronimy formowania bardziej sprawiedliwego i demokratycznego wielobiegunowego porządku świata”. 

 Przemawiając po Putinie, Xi opisał oba kraje jako „stabilne, pozytywne i postępowe siły we wspólnocie międzynarodowej” i wezwał je do współpracy w celu „prowadzenia globalnego zarządzania we właściwym kierunku i promowania inkluzywnej globalizacji gospodarczej, która przynosi korzyści wszystkim” – komentarze te pojawiają się po tym, jak USA opuściły kilka organów Organizacji Narodów Zjednoczonych i wywołały zamieszanie na rynkach groźbami globalnej wojny handlowej. 

 Wcześniej tego samego dnia Xi użył języka typowego dla Pekinu, aby skrytykować Waszyngton, mówiąc, że Rosja i Chiny mają „szczególne obowiązki” w obliczu „międzynarodowego kontrnurtu jednostronności i hegemonicznych praktyk potężnych”. 

Xi przybył w środę na czterodniową wizytę państwową do Rosji, gdzie znajdzie się na szczycie listy zagranicznych przywódców biorących udział w mocno choreograficznej paradzie wojskowej Putina z okazji Dnia Zwycięstwa, która odbywa się w cieniu trwającej wojny Rosji z Ukrainą. Tegoroczne wydarzenia oznaczają 80. rocznicę zwycięstwa aliantów nad nazistowskimi Niemcami, które zakończyło II wojnę światową. 

 Wizyta odbywa się w atmosferze niepewności dla krajów na całym świecie, ponieważ administracja Trumpa wywraca do góry nogami tradycyjną politykę zagraniczną USA, podczas gdy Chiny i Rosja – które znacznie zacieśniły swoje więzi w ostatnich latach – również odnotowały znaczące zmiany w swoich stosunkach z Waszyngtonem. 

 Stany Zjednoczone i Chiny są uwikłane w eskalującą wojnę handlową, wywołaną przez wysokie cła Trumpa na drugą co do wielkości gospodarkę świata. Tymczasem Moskwa znalazła bardziej przychylną Amerykę pod rządami Trumpa niż podczas prezydentury Joe Bidena, ale teraz ostrożnie spogląda na ostatnio ocieplające się stosunki między Waszyngtonem a Kijowem.

„Opanowany i pewny siebie”

Pomimo tej zmieniającej się sytuacji obaj przywódcy wydawali się chętni do pokazania swojej jedności podczas spotkania.

Przed przybyciem Xi, Putin nazwał go swoim „głównym gościem” podczas wydarzeń Dnia Zwycięstwa. Rosyjski przywódca w czwartek rano powitał Xi ceremonią na Kremlu, gdzie obaj uścisnęli sobie dłonie w jaskiniowej sali, po czym pozowali do zdjęć otoczonych ogromnymi chińskimi i rosyjskimi flagami.

Podczas przemówienia otwierającego, każdy z nich nazwał drugiego „przyjacielem”, podczas gdy Xi opisał ich relacje jako „spokojne i pewne siebie, stabilne i odporne”.

Dwaj przywódcy spotkali się ponad 40 razy w ciągu ostatniej dekady, stale wzmacniając swoje partnerstwo w ostatnich latach w obliczu wspólnych napięć z Zachodem.

Putin powiedział, że obaj przywódcy w czwartkowym wspólnym oświadczeniu przedstawili „ambitne cele”, podkreślając pogłębiające się więzi gospodarcze i technologiczne oraz plany zapewnienia „znacznego jakościowego postępu rosyjsko-chińskiego handlu i inwestycji do 2030 r.”

„Codzienna praca nadal utrzymuje pozytywną dynamikę handlu” — powiedział Putin, dodając, że Rosja stała się wiodącym na świecie importerem chińskich samochodów. „Jednocześnie z zadowoleniem przyjmujemy ustanowienie produkcji i transfer chińskiej wiedzy przemysłowej do naszego kraju” — powiedział.

Oba kraje osiągnęły rekordową wymianę handlową w zeszłym roku, ponieważ Chiny stały się kluczowym ekonomicznym kołem ratunkowym dla Rosji obciążonej sankcjami, która prowadzi wojnę z Ukrainą. Przywódcy zachodni oskarżyli Chiny o napędzanie ofensywy Rosji eksportem produktów podwójnego zastosowania, zarzut ten Pekin zaprzecza.

Rynek rosyjski stał się jednak jeszcze ważniejszy dla chińskich eksporterów, ponieważ starają się oni rozszerzyć działalność na inne rynki po nałożeniu przez Trumpa wysokich ceł na towary chińskie sprowadzane do USA.

Xi powiedział, że pakt obu krajów „nadał nowy impet rozwojowi stosunków chińsko-rosyjskich” i pochwalił „skok naprzód” w tych stosunkach w ciągu ostatniej dekady, pomimo „wielkich turbulencji i zmian w sytuacji międzynarodowej”.

Na zakończenie rozmów obie strony podpisały ponad 20 dokumentów, obejmujących takie obszary jak globalna stabilność, utrzymanie autorytetu prawa międzynarodowego, bezpieczeństwo biologiczne, ochrona inwestycji, gospodarka cyfrowa, kontrola kwarantanny i współpraca filmowa.

Wojna na Ukrainie wisi nad paradą wojskową Putina

Spotkanie odbywa się kilka godzin po wejściu w życie trzydniowego zawieszenia broni na Ukrainie — jednostronnie ogłoszonego przez Putina w zeszłym miesiącu — zbiegającego się z paradą. Rosyjska państwowa agencja informacyjna TASS podała, że zawieszenie broni rozpoczęło się w środę o północy czasu lokalnego (środa 17:00 czasu wschodniego).

Jednak ukraińskie siły powietrzne twierdziły, że w nocy Rosja zrzuciła bomby kierowane nad miasto Sumy w północno-wschodniej Ukrainie. CNN nie mogła niezależnie zweryfikować tego twierdzenia.

Na początku tego miesiąca prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski ostrzegł dygnitarzy udających się na wydarzenie, że Kijów „nie może ponosić odpowiedzialności za to, co dzieje się na terytorium Federacji Rosyjskiej” pośród trwającego konfliktu, co zdaniem Kremla stanowiło groźbę.

Czołgi T-34 z czasów Związku Radzieckiego widoczne na ulicy w pobliżu Państwowego Muzeum Historycznego i muru Kremla w dniu próby parady wojskowej, która upamiętnia 80. rocznicę zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami w II wojnie światowej w centrum Moskwy 29 kwietnia.

Ukraina przeprowadziła wiele ataków dronów na Moskwę w trakcie wojny, w tym w ostatnich dniach, co spowodowało tymczasowe zamknięcie lotnisk w stolicy na kilka godzin. Ukraina twierdzi, że jej ataki są odpowiedzią na ciągły atak Rosji na terytorium Ukrainy, w tym na obszary mieszkalne i infrastrukturę energetyczną.

Oczekuje się, że ponad dwóch tuzinów przywódców zbierze się w stolicy Rosji na obchodach Dnia Zwycięstwa, podczas gdy wojska z 13 krajów będą maszerować w paradzie, zgodnie z informacjami Kremla. Oczekuje się, że przywódcy wezmą udział w wydarzeniu, w tym Brazylijczyk Luiz Inacio Lula da Silva, Egipt Abdel Fattah el-Sisi i białoruski przywódca Aleksandr Łukaszenka.

Spotkanie, kluczowa szansa dla Putina, aby pokazać się jako globalny gracz, odbywa się na tle coraz bardziej kontrowersyjnego globalnego tła, w tym napięć między Indiami a Pakistanem, które grożą przerodzeniem się w pełnowymiarowy konflikt.

Rosyjski Dzień Zwycięstwa 9 maja jest jednym z największych obchodów w kraju. Upamiętnia kapitulację nazistowskich Niemiec w 1945 r. wobec Związku Radzieckiego, dzień, który stał się coraz ważniejszy za czasów Putina, który fałszywie twierdził, że jego wojna na Ukrainie jest „denazyfikacja”. W ostatnich latach parada była świadkiem zmniejszenia dostaw sprzętu wojskowego, ponieważ zamiast tego na liniach frontu tej wojny mobilizowano rosyjskie czołgi.

W czwartek Europa obchodzi Dzień Zwycięstwa w Europie, upamiętniając kapitulację Niemiec na wszystkich frontach.