Pomnik Johna Lewisa zastępuje monument konfederacki w Georgii

Pomnik Johna Lewisa, lidera ruchu praw obywatelskich, przed budynkiem sądu hrabstwa DeKalb. Zostanie oficjalnie zaprezentowany 24 sierpnia. Źródło: Ron Harris/Associated Press

W piątek przed budynkiem sądu hrabstwa Georgia, w miejscu zajmowanym od ponad 100 lat przez pomnik Konfederatów, zainstalowano pomnik Johna Lewisa, kongresmena i lidera ruchu praw obywatelskich.

Wysoki na 3 metry posąg z brązu został ustawiony przed budynkiem sądu hrabstwa DeKalb w Decatur w stanie Georgia, który był częścią okręgu kongresowego reprezentowanego przez pana Lewisa w ciągu 17 kolejnych kadencji.

Przez lata aktywiści nawoływali do usunięcia pomnika Konfederatów, 9-metrowego kamiennego obelisku, który stał w tym samym miejscu, co nowy pomnik. W 2019 r. zainstalowano tablicę informującą, że pomnik promuje białą supremację, a obelisk został usunięty w 2020 r.

Zanim pan Lewis, demokrata, został wybrany do Kongresu, ryzykował życie dla ruchu na rzecz praw obywatelskich. Był jednym z 13 członków Freedom Riders, którzy w 1961 roku jeździli autobusami po całym Południu, aby zaprotestować przeciwko segregacji w transporcie publicznym, oraz założycielem Studenckiego Komitetu Koordynacyjnego ds. Pokoju, który nadzorował protesty okupacyjne.

Pomógł zorganizować „Marsz na Waszyngton” i w 1965 r. poprowadził setki demonstrantów domagających się praw do głosowania przez most Edmunda Pettusa w Selmie w stanie Alabama. Podczas marszu w Selmie żołnierz złamał czaszkę pana Lewisa pałką po tym, jak funkcjonariusze zaatakowali pokojowych demonstrantów.

Pan Lewis był gigantem praw obywatelskich, który reprezentował Georgię w Kongresie przez 17 kolejnych kadencji. Źródło: Mark Makela/The New York Times 

Pomnik Lewisa, wyrzeźbiony przez artystę Basila Barringtona Watsona, który urodził się w Kingston na Jamajce i przeprowadził się do Georgii w 2002 roku, zostanie oficjalnie odsłonięty 24 sierpnia.

Rzeźba stoi w miejscu, gdzie w 1908 roku Zjednoczone Córki Konfederacji postawiły pomnik Konfederatów. Organizacja ta stała za tworzeniem monumentów i pomników Konfederacji i odegrała kluczową rolę w promowaniu narracji o przegranej sprawie wojny domowej, która bagatelizuje lub ignoruje rolę niewolnictwa jako przyczyny wojny.

Obelisk był jednym z co najmniej 230 symboli Konfederacji, które miały zostać usunięte, przeniesione lub przemianowane po tym, jak czarnoskóry mężczyzna George Floyd został zabity przez białego funkcjonariusza policji w Minneapolis w 2020 roku.

W obliczu wezwań do usunięcia obelisku w Decatur, sędzia hrabstwa DeKalb stwierdził w czerwcu 2020 roku, że jest on uciążliwy dla społeczeństwa i powinien zostać usunięty i przeniesiony do magazynu. 

Lokalne grupy już wcześniej wzywały do ​​usunięcia pomnika, m.in. w 2017 r. po tym, jak zginęła kobieta protestująca przeciwko wiecowi białych nacjonalistów w Charlottesville w stanie Wirginia, ale urzędnicy stwierdzili, że prawo stanowe uniemożliwia im jego przemieszczenie.

W 2019 r. Rada Komisarzy hrabstwa DeKalb zainstalowała w pobliżu pomnika tablicę, która zapewniła kontekst dla pomnika i stwierdziła, że ​​„wzmacnia on białą supremację i błędną historię”.

„Ten monument i podobne mu powstały także po to, by zastraszyć Afroamerykanów i ograniczyć ich pełny udział w życiu społecznym i politycznym swoich społeczności” – brzmiała część napisu na tablicy.

Pan Lewis (z prawej) z dr. Martinem Lutherem Kingiem Jr. (trzeci od prawej) w marszu do gmachu sądu w Montgomery w stanie Alabama, 1965 r. Źródło: Associated Press 

Jak podaje „The Atlanta Journal-Constitution”, po śmierci Lewisa na raka trzustki w lipcu 2020 r. w Georgii zebrała się grupa zadaniowa, aby ustalić, w jaki sposób go uhonorować.

Kilka grup zasugerowało wzniesienie pomnika Lewisa w miejscu, w którym stał obelisk Konfederatów, na co grupa zadaniowa wyraziła zgodę. W styczniu 2021 r. komisarze powiatu jednomyślnie zatwierdzili plan i rozpoczęły się poszukiwania artysty.

Po śmierci pana Lewisa, w całym kraju składano mu hołd, w tym w szkole średniej w Wirginii, której nazwa została nadana na cześć generała Konfederacji Roberta E. Lee, a obecnie nosi nazwę John R. Lewis High School.