To, jak przetrwał najstarszy humbak na świecie, jest tajemnicą

Adam Pack/NOAA Research Permit 26953

Ogon humbaka jest tak wyjątkowy jak odcisk palca. Płatki lub skrzydełka na końcu ogona mają pofałdowane krawędzie, które są różne u każdego zwierzęcia; spody mają wyraźne czarno-białe wzory, które oznaczają wieloryba na całe życie.

Kiedy Adam A. Pack, badacz ssaków morskich na Uniwersytecie Hawajskim w Hilo, fotografował wieloryby w Alaska's Frederick Sound w lipcu, natychmiast rozpoznał starego przyjaciela.

Z naciskiem na starego. Ogon — w większości czarny, z obramowaniem z białych plamek przy krawędzi — należy do wieloryba o imieniu Old Timer. Po raz pierwszy zauważony w 1972 roku, Old Timer jest teraz samcem od co najmniej 53 lat, co czyni go „najstarszym znanym humbakiem na świecie” - powiedział dr Pack, który jest również współzałożycielem i prezesem The Dolphin Institute.

Populacje humbaków, niegdyś poważnie uszczuplone przez komercyjne połowy wielorybów, odbiły się w ostatnich dziesięcioleciach. Ale zwierzęta są zagrożone przez statki,  grozi im także zaplątanie się w sprzęt rybacki i zmiany klimatyczne. Dr Pack martwił się o Old Timera: ostatni raz widział wieloryba w 2015 roku w środku rekordowej, wieloletniej fali upałów. Zmarły wtedy liczne ptaki morskie i ssaki morskie, w tym humbaki.

Ale po dziewięciu latach zobaczył na własne oczy, że Old Timer przetrwał.

- “To było pokrzepiające, ponieważ zdałem sobie sprawę, że giną nie tylko stare wieloryby” - powiedział dr Pack - „Niektóre z nich były odporne”.

Historycznie rzecz biorąc, śledzenie miejsca pobytu wielorybów odbywało się w trudny sposób: naukowcy używali własnych oczu, aby porównać nowe zdjęcia ze starymi. Ale przyszłe badania Old Timera i innych humbaków w każdym wieku zostaną przyspieszone dzięki sztucznej inteligencji. Dr Pack ma nadzieję, że pomoże mu to dowiedzieć się, jak i dlaczego niektóre wieloryby mogą wytrzymać trudne warunki.

Na północnym Pacyfiku zamieszkuje wiele populacji humbaków. Old Timer jest częścią populacji, która zimą rozmnaża się w wodach wokół Hawajów, a latem na południowo-wschodniej Alasce, wypełniając się rybami i maleńkimi, krewetkowatymi zwierzętami znanymi jako kryl. Te humbaki były przedmiotem trwających badań naukowych, które rozpoczęły się w 1976 roku, kiedy to badacz ssaków morskich, Louis Herman, rozpoczął fotografowanie wielorybów i ich charakterystycznych przywr.

Dr Herman przeprowadzał coroczne ankiety, gromadząc ogromny zbiór zdjęć ogonów, które pozwalały naukowcom obserwować poszczególne wieloryby w ciągu ich życia. Te zdjęcia, których obecnie jest ponad 30 000, dostarczyły nowego wglądu w życie wielorybów, od ich wzorców migracji po zachowania społeczne.

- “Jest to jedno z najdłużej trwających badań naukowych nad humbakami na świecie” - powiedział dr Pack, jeden z byłych studentów i kolegów doktora Hermana, a teraz lider projektu wielorybów.

-"Badanie wkracza teraz w erę uczenia maszynowego, z pomocą platformy internetowej o nazwie Happywhale, która zbiera zdjęcia wielorybów od naukowców i członków społeczeństwa z całego świata. Baza danych Happywhale zawiera obecnie około 1,1 miliona zdjęć ponad 100 000 pojedynczych humbaków" - powiedział Ted Cheeseman, współzałożyciel Happywhale i doktorant na Southern Cross University w Australii.

Algorytmy dopasowywania zdjęć oparte na sztucznej inteligencji pomagają w automatycznej identyfikacji wielorybów na przesłanych zdjęciach, pomagając naukowcom w terenie lub innym osobom, które muszą sprawdzić wcześniejsze obserwacje danego zwierzęcia.

-„Happywhale zrewolucjonizowało naszą dziedzinę i umożliwiło współpracę na dużą skalę” - powiedział dr Pack.

Na początku tego roku pan Cheeseman, dr Pack i dziesiątki innych badaczy wykorzystali narzędzie rozpoznawania obrazów Happywhale do oszacowania liczebności humbaka na północnym Pacyfiku w latach 2002-2021. Początkowo populacja gwałtownie wzrosła, osiągając około 33 500 wielorybów w 2012 roku.

Ale potem równie gwałtownie spadła. Ten spadek populacji zbiegł się z poważną morską falą upałów, kiedy to dr Pack po raz ostatni zauważył Old Timera. Trwał on od 2014 do 2016 roku i ograniczał podaż ryb i kryla. „Chcemy dowiedzieć się o tym wydarzeniu znacznie więcej, ale jest to dość jasne: cieplejsze wody oznaczają, że jedzenie jest ogólnie mniej dostępne, a to, co jest dostępne, jest bardziej rozproszone i znajduje się głębiej” - napisał w mailu pan Cheeseman.

Szczególnie mocno ucierpiała populacja humbaka hawajskiego, która w latach 2013-2021 spadła o 34 procent. Chociaż po 2015 roku odnotowano pewne przypadki zaobserwowania Old Timera, dr Pack był podekscytowany, mogąc w końcu zobaczyć samego wieloryba. To podniecenie szybko ustąpiło ciekawości: dlaczego Old Timer przetrwał, skoro tak wielu innych zginęło?

Teraz dr Pack ma nadzieję zagłębić się bardziej, z pomocą Happywhale. Planuje zbadać, jak humbaki przetrwały ciężkie lata i czy istnieją jakieś dostrzegalne wzorce. Czy wiek Old Timera mógł być zaletą?

„Możliwe, że Old Timer był na tyle blisko, aby móc się dostosować, gdy pewne zasoby żywności były ograniczone” - powiedział dr Pack.

Pomysł pozostaje spekulatywny i nie jest jeszcze jasne, czy Old Timer był wyjątkiem, czy regułą. ''Ile wielorybów, takich jak Old Timer, było odpornych na tę dewastację zasobów morskich?'' - powiedział.