Żółwie morskie składają jaja niezwykle wcześnie – obrońcy praw zwierząt się niepokoją

Zdjęcie: dpa

Każdego roku można zobaczyć żółwia karetta składającego jaja na zachodnim wybrzeżu Grecji. Ekolodzy się teraz martwią: 11. maja grecka organizacja Archelon, która specjalizuje się w żółwiach morskich, odkryła na wyspie Zakynthos gniazdo zagrożonego gatunku. Co najmniej tydzień wcześniej niż w ubiegłych latach i tym samym wyraźna oznaka zmian warunków środowiskowych, ostrzega organizacja. Aby złożyć jaja, samice żółwi karetta (Caretta caretta) wychodzą nocą na brzeg i wracają do miejsca, w którym ponad 30 lat wcześniej wykluły się z jaj. Według Niemieckiej Fundacji Ochrony Morza zwierzęta osiągają dojrzałość płciową dopiero w wieku między 35 a 39 lat. Ich skorupy mierzą obecnie dobre 100 centymetrów, w sumie ważą aż 110 kilogramów, a niektóre okazy są nawet większe. Żółwie mozolnie przenoszą swój ciężar kilkadziesiąt metrów w głąb plaży, kopią dół, składają około 100 jaj, a następnie płetwami zasypują gniazdo piaskiem, po czym znikają z powrotem do morza. W tym roku spektakl można podziwiać w Grecji szczególnie wcześnie – nie są z tego zadowoleni obrońcy praw zwierząt. „Przegląd danych czasowych z poprzednich lat potwierdził, że po raz pierwszy tak wcześnie w maju odkryto gniazdo w zatoce Laganas na Zakynthos”, powiedział Aliki Panagopoulou, koordynator badań w Archelon. Zaledwie kilka dni później pracownicy organizacji odnotowali pierwsze gniazda na zachodnim wybrzeżu półwyspu Peloponez na północnej Krecie – także wcześniej niż kiedykolwiek, odkąd rejestrowane są dane. 

Temperatury morza wyższe niż kiedykolwiek wcześniej 

„Naukowcy przewidywali już w 2016 roku, że sezon lęgowy ulegnie przesunięciu z powodu zmian klimatu”, mówi Panagopoulou. Żółwie morskie są bardzo wrażliwe na zmieniające się warunki. „Szczególnie temperatura odgrywa kluczową rolę: Fakt, że sezon lęgowy rozpoczyna się wcześniej, sugeruje, że żółwie przystosowują się, aby uniknąć bardzo wysokich temperatur latem”. Według Europejskiego Raportu Klimatycznego 2023 średnia temperatura powierzchni morza w zeszłym roku była najwyższa od rozpoczęcia pomiarów - w niektórych miejscach nawet o 5,5 stopnia wyższa od średniej. Fakt, że żółwie składają jaja wcześniej, nie jest sam w sobie taki zły, mówi Panagopoulou. Wpływ ciepła na lęg jest znacznie gorszy. „Wyższa temperatura w gnieździe wpływa na płeć potomstwa: wykluwa się więcej samic, co zmienia stosunek samców do samic i może w przyszłości doprowadzić do jeszcze większego kurczenie się całej populacji, ponieważ samice z trudem znajdują już samców do reprodukcji”. 

Małym żółwikom i tak jest naprawdę ciężko: Kiedy się wykluwają, maluchy muszą przebyć długą drogę przez plażę do morza. Drapieżniki czają się wszędzie, mewy w powietrzu, drapieżne ryby w wodzie. Według Archelona zaledwie garstka z tysiąca wykluwających się żółwi osiąga wiek rozrodczy. Coraz częściej ekolodzy muszą powstrzymywać turystów przez wyrządzaniem szkód. Nawet najmniejszy hałas ze strony gapiów może spowodować, że matki przestaną budować gniazda i składać jaja i uciekną z powrotem do morza. Po utworzeniu gniazd, należy je chronić, aby nie zostały zdeptane ani wykopane przez psy. Również miłośnicy zwierząt, którzy chcą pomóc nowo wyklutym żółwią i zanieść je do morza, wyrządzają szkody: Mozolna podróż po piasku jest konieczna, aby młode zwierzęta nabrały sił. Inne krytyczne czynniki obejmują zanieczyszczenie środowiska, żeglugę, sporty wodne i rybołówstwo – na przykład w przypadku złapania zwierząt w sieci. Istniejąca od ponad 40 lat organizacja Archelon może jednak nadal wykazywać sukcesy, na przykład identyfikując i chroniąc miejsca rozrodu. „Prawie cała populacja w Grecji jest obecnie stabilna lub, na przykład na Krecie, może nawet wzrosnąć”, mówi Panagopoulou.