10 ważnych dat w historii Plutona

Zdjęcie: Historical/getty images

6 kwietnia 1929 roku: rozpoczęcie poszukiwań Planety X

W 1902 roku astronom Percival Lowell zauważył, że orbity niektórych komet
wskazywały na istnienie planety położonej dalej niż Neptun. Rozpoczął jej
poszukiwania w obserwatorium w stanie Arizona w 1905 roku. Lowell w swoim
testamencie przypisał większość majątku obserwatorium, jednak po jego śmierci w
1916 roku, jego żona, Constance, zakwestionowała ważność testamentu, co
wstrzymało badania aż do 1927 roku. Spór sądowy zakończył się na korzyść
Obserwatorium Lowella, a w celu dalszych poszukiwań zbudowano nowy teleskop.
Do zespołu dołączył nowy asystent badawczy, Clyde Tombaugh, który wykonał
pierwsze klisze fotograficzne Planety X.

18 lutego 1930 roku: odkrycie Plutona

Tombaugh zrobił wiele zdjęć obszaru nieba, na którym Lowell przewidywał obecność
planety. Porównywał fotografie wykonane w odstępie kilku dni za pomocą
komparatora błyskowego (ang. „blink comparator”). Urządzenie szybko przełączało
zdjęcia, dzięki czemu można było zaobserwować ciała niebieskie, które pozostawały
w miejscu (gwiazdy) i „skaczące” planety. Po niespełna roku poszukiwań Tombaugh
zauważył Plutona na dwóch zdjęciach wykonanych w styczniu 1930 roku.

14 marca 1930 roku: Planeta X zostaje nazwana Plutonem

Odkrycie Plutona ogłoszono światu 13 marca 1930 roku. Następnego dnia były
kierownik Biblioteki Bodlejańskiej Uniwersytetu Oksfordzkiego, Falconer Madan,
przeczytał swojej córce (Ethel Burney) oraz 11-letniej wnuczce (Vanetii Burney)
fragment gazety mówiący o nowej planecie. Vanetia dobrze znała mitologię rzymską i
zaproponowała nazwę „Pluton” od rzymskiego boga świata podziemnego. Madanowi
bardzo spodobała się nazwa i przekazał ją znajomemu astronomowi, Herbertowi
Hallowi Turnerowi, który skontaktował się z Obserwatorium Lowella. Mimo że
pojawiło się wiele innych propozycji, takich jak Minerva czy Persefona, Tombaugh i
inni astronomowie wybrali nazwę „Pluton”, która rozpoczyna się pierwszymi inicjałami
Percivala Lowella.

22 czerwca 1978 roku: odkrycie Charona

Przez wiele lat uważano, że Pluton samotnie orbituje wokół Słońca, jednak James
Christy i Robert Harrington, astronomowie z U.S. Naval Observatory (Obserwatorium
Marynarki Wojennej USA), zauważyli wybrzuszenie na zdjęciach Plutona. Po analizie
wcześniejszych fotografii odkryli, że wykonuje ono okrążenie wokół Plutona co 6,4
dni. Okazało się, że Pluton ma księżyc! Charon, mający średnicę około 1208 km, jest
o połowę mniejszy od Plutona, którego średnica wynosi 2370 km, przez co ten układ
często określany jest jako podwójna planeta karłowata.

7 lutego 1979 roku: Pluton przecina orbitę Neptuna

W przeciwieństwie do większości planet, których orbity przypominają owal, Pluton
porusza się po torze zbliżonym do elipsy. Ekscentryczność jego orbity wynosi 0.251,
podczas gdy ekscentryczność koła wynosi 0. Oznacza to, że jego orbita przecina się
z torem, po którym porusza się Neptun, przez co od 7 lutego 1979 roku do 11 lutego
1999 roku to właśnie Neptun znajdował się dalej od Słońca.

15 maja 2005 roku: odkrycie księżyców Nyks i Hydra

Astronomowie odkryli dwa małe księżyce Plutona – Nyks i Hydrę za pomocą
Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Oba mają wydłużony kształt i długość około 55
km, przy czym Hydra jest masywniejsza – ma około 34 km szerokości. Księżyce
chaotycznie poruszają się po orbicie wokół planety przez zmienne pole grawitacyjne
krążących wokół siebie Plutona i Charona. Osie obrotu w nieprzewidywalny sposób
zmieniają kierunek. Używając Teleskopu Hubble’a odkryto dwa kolejne księżyce –
Cerber w 2011 roku i Styks w 2012 roku.

19 stycznia 2006 roku: start misji New Horizons

Aby zbadać Plutona i Charona, NASA zaprojektowała małą sondę New Horizons
(pol. Nowe Horyzonty), która została wzniesiona rakietą Atlas V (jedną z
największych rakiet). W momencie opuszczenia Ziemi, była to najszybsza sonda w
historii, lecąca aż na koniec Układu Słonecznego z prędkością ponad 58 000 km/h.
Przybycie sondy na Pluton oznaczałoby, że sondy Narodowej Agencji Aeronautyki i
Przestrzeni Kosmicznej zbadały każdą planetę Układu Słonecznego, jednak zanim
tam dotarła…

24 sierpnia 2006 roku: Pluton zdegradowany do planety karłowatej

Pluton od zawsze był uważany za dziwny – nie był mały, skalisty i w bliskiej
odległości od Słońca, ani nie był gazowym olbrzymem. Przed długi czas był planetą
jedyną w swoim rodzaju. Jednak w XXI wieku na obrzeżach Układu Słonecznego (na
Pasie Kuipera) odkryto inne obiekty o rozmiarach zbliżonych, a nawet większych od
Plutona. Jednym z nich była Eris. Ile planet powinien mieć Układ Słoneczny? Czym
właściwie jest planeta? Astronomowie długo pochylali się na tymi pytaniami, aż w
końcu 24 sierpnia 2006 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna kontrowersyjnie
sklasyfikowała Pluto, Eris i Ceres (największą asteroidę) jako pierwsze planety karłowate.
 

14 lipca 2015 roku: New Horizons przelatuje obok Plutona

Po dziewięciu i pół roku podróży sonda New Horizons dotarła do celu. Zbliżając się
do planety, zarejestrowała niezwykłe struktury na Plutonie, takie jak ciemny obszar w
okolicach równika nazwany „wielorybem” i jasny w kształcie serca. W dniu 14 lipca
2015 roku sonda przeleciała w odległości 12 500 km od Plutona i 28 800 km od
Charona. W kolejnych miesiącach New Horizons miała wysyłać zebrane dane na
Ziemię i przygotowywać się do dalszej podróży w kierunku jednego z obiektów Pasa
Kuipera, do których miała dotrzeć w 2018 lub 2019 roku.

23 marca 2178: na Plutonie mija pierwszy rok od jego odkrycia

Przez odległość Plutona od Słońca, przebycie całej jego orbity zajmuje mu ponad
248 ziemskich lat. Możliwe, że ludzkość przetrwa do 23 marca 2178 roku i przyszłe
pokolenia będą świętować pierwszy „plutoniański” rok od jego odkrycia.