5 rzeczy, których nie wiecie o depresji

Fot. Stock-Asso/Shutterstock.com

W wydanym przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne Diagnostic Statistical Manual of Mental Disorders, wydanie piąte (DSM-5), znajduje się podział twierdzący, że zaburzenia depresyjne można skategoryzować jako (i) destrukcyjne zaburzenia regulacji nastroju, (ii) duże zaburzenia depresyjne, (iii) uporczywe zaburzenia depresyjne (dystymia), (iv) przedmiesiączkowe zaburzenia dysforyczne, (v) zaburzenia depresyjne spowodowane inną chorobą. Zaburzenia te mogą mieć poważny wpływ na chorych i objawiać się objawami, takimi jak uczucie pustki, rozdrażnienie, a także pewnymi zmianami somatycznymi i poznawczymi, które mogą znacząco wpłynąć na zdolność danej osoby do funkcjonowania. Artykuł ten skupi się na omówieniu pięciu interesujących faktów o depresji, o których mogłeś nie wiedzieć.

Piętno społeczne

Prawie 60% osób chorych na depresję nie szuka pomocy lekarskiej ze względu na fałszywe przekonania. Dzieje się tak dlatego, że wiele osób cierpiących na tę chorobę doświadcza piętna związanego z chorobą psychiczną, która ich zdaniem jest nieakceptowalna społecznie i może mieć konsekwencje zarówno dla ich życia osobistego, jak i zawodowego. Ponadto, choć udowodniono, że większość leków przeciwdepresyjnych pomaga w leczeniu depresji, indywidualna reakcja na nie może się różnić, co może stanowić wyzwanie dla osoby chcącej prowadzić pozornie normalne życie.

Kryteria depresji

W DSM-5 wymieniono dziewięć objawów, które składają się na kryteria diagnozowania depresji. Zaliczają się do nich: (i) zaburzenia snu, (ii) zmniejszenie zainteresowań lub przyjemności, (iii) poczucie winy lub bezwartościowości, (iv) zmiany poziomu energii lub zmęczenie, (v) zaburzenia koncentracji lub uwagi, (vi) zmiany apetytu lub masy ciała, (vii) zaburzenia psychomotoryczne, (viii) myśli samobójcze, (ix) obniżony nastrój. Aby u danej osoby zdiagnozowano depresję, musi wystąpić u niej pięć z tych objawów, przy czym jeden z nich powinien być związany z depresyjnym nastrojem lub utratą zainteresowań i odczuwania przyjemności.

Zaburzenia psychiczne wieku starczego

Wraz ze wzrostem starzenia się społeczeństwa w ciągu ostatnich kilku dekad, całkowita populacja osób geriatrycznych wzrosła, co prowadzi do dużej liczby problemów psychiatrycznych u osób starszych. Depresja jest jednym z najczęstszych zaburzeń psychicznych w starszym wieku i stanowi znaczący czynnik ryzyka niepełnosprawności i śmiertelności pośród osób starszych. Pomimo że jest to częsty problem doświadczany w tej grupie wiekowej, zwykle w 50% przypadków pozostaje niezdiagnozowany. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oszacowała, że odsetek zaburzeń depresyjnych, na jakie cierpią osoby starsze w skali globalnej, wynosi 10–20%.

Depresja lekooporna

Depresja lekooporna występuje, gdy stan pacjenta nie poprawia się po wypróbowaniu co najmniej dwóch leków przeciwdepresyjnych, przy czym są one przepisywane przez co najmniej sześć tygodni, zanim zostaną uznane za nieskuteczne. Szacuje się, że jedna trzecia populacji chorych na depresję doświadcza depresji lekoopornej, której niektóre objawy obejmują: brak poprawy po zastosowaniu leków przeciwdepresyjnych; krótka poprawa stanu chorobowego, zanim objawy szybko powrócą; zaburzenia snu polegające na wyjątkowo wczesnym budzeniu się i niemożności ponownego zaśnięcia; zmiany apetytu; jak i myśli samobójcze. Jeśli takie sposoby leczenia jak leki i psychoterapia nie zmniejszą objawów depresji lub jeśli konieczna jest szybka ulga w objawach, można rozważyć terapię stymulacją mózgu jako potencjalną opcję leczenia.

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna w przypadku ciężkich epizodów depresyjnych

Przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS) może być opcją dla osób cierpiących na ciężkie epizody depresyjne, przy czym stwierdzono, że ta metoda leczenia jest tak samo skuteczna, jak terapia elektrowstrząsowa (ECT) bez niepożądanych skutków neurokognitywnych. Podczas tej eksperymentalnej terapii przeciwdepresyjnej przykłada się do głowy pacjenta cewkę magnetyczną i wywołuje się łagodne drgawki w miejscowym obszarze mózgu w celu wywołania zmian chemicznych, które łagodzą objawy depresji. W randomizowanym badaniu klinicznym przeprowadzonym w 2023 r., w którym porównano różnicę między dwiema opcjami leczenia wywołującego napady padaczkowe, u 60,4% pacjentów zaobserwowano znaczną redukcję objawów depresji, a u 43,4% osiągnięto remisję depresji. Chociaż nie stwierdzono znaczących różnic w zmniejszeniu objawów lub remisji pomiędzy obiema grupami leczenia, a obie grupy odczuły skuteczne łagodzenie objawów depresji, większa liczba pacjentów otrzymujących ECT zgłaszała poważniejsze bóle głowy, nudności, zagubienie i dezorientację w porównaniu z pacjentami otrzymującymi TMS.

Wnioski

Zaburzenia depresyjne dotykają wiele różnych typów ludzi, przy czym oczekuje się, że częstotliwość występowania chorób psychicznych, a także depresji będzie wzrastać u dorosłych, a zwłaszcza w populacji osób starszych.

Chociaż wiele osób na co dzień zmaga się z tym zaburzeniem, większość z nich nie szuka pomocy ze względu na obawę przed piętnem związanym z zaburzeniami zdrowia psychicznego i depresją. Jednakże przy tak dużej liczbie osób doświadczających depresji pod różnymi postaciami, w tym depresji okołoporodowej i poporodowej, a nawet sezonowych zaburzeń afektywnych, może to stać się bardziej społecznie akceptowalne i może łatwiej będzie ludziom zasięgnąć specjalistycznej pomocy, rozmawiając na ten temat z lekarzem, aby sprawdzić stan swojego zdrowia psychicznego. Inne metody, jakie osoby z depresją lub objawami depresyjnymi mogą wypróbować, poza faktycznym leczeniem, obejmują: aktywność fizyczną przez co najmniej 30 minut dziennie, na przykład spacer; utrzymywanie regularnych godzin kładzenia się spać i wstawania; regularne i zdrowe posiłki; dzielenie dużych zadań na mniejsze, łatwiejsze do wykonania prace; rozmawianie z zaufanymi osobami w celu zacieśnienia więzi; a także unikanie alkoholu, nikotyny i narkotyków.