„7 Zachowań, które udowadniają, że słonie są niesamowicie inteligentne”

Zdjęcie: A Mokhtari/DigitalVision Vectors/Getty Images. Justin Dodd.Mental Floss 

Choć wiele z tych neuronów służy do kontrolowania ich dużego i zręcznego ciała, te zwierzęta wielokrotnie udowodniły swoje imponujące zdolności umysłowe. Oto kilka kluczowych ustaleń dotyczących inteligencji słoni. 

1. Potrafią rozróżniać ludzkie języki. 
2. Słonie używają narzędzi. 
3. Słonie potrafią zrozumieć ludzką mowę ciała. 
4. Słonie okazują empatię. 
5. Opłakują swoich zmarłych. 
6. Naśladują ludzkie głosy. 
7. Słonie posiadają nadzwyczajną pamięć. 

Badacze z Uniwersytetu Sussex w Brightonie, Wielka Brytania, oraz ich koledzy odkryli, że afrykańskie słonie potrafią odróżnić różnice w płci, wieku i etniczności ludzi wyłącznie po dźwięku ich głosu. Jeśli głos należy do osoby, która bardziej prawdopodobnie stanowi dla nich zagrożenie, słonie przechodzą w tryb obronny. Aby to przetestować, badacze znaleźli dwóch mężczyzn z Kenii pochodzących z różnych grup etnicznych, Masajów i Kambów. Masajowie mają historię zabijania dzikich słoni, podczas gdy Kambowie nie. Badacze nagrali dwóch mężczyzn mówiących w ich różnych językach: „Patrz, patrz tam, nadchodzi grupa słoni”, i odtwarzali te nagrania przed grupami rodzin słoni w Parku Narodowym Amboseli w Kenii. Gdy słonie słyszały Masajów, wykazywały oznaki strachu, zbierając się w grupy i oddalając się od dochodzącego głosu. Ale ten sam zwrot wypowiedziany przez mężczyznę z ludu Kamba nie wywoływał żadnej reakcji ze strony słoni. „Możliwość rozróżnienia między mężczyznami Masajów i Kambów, którzy wypowiadają ten sam zwrot w ich własnym języku, sugeruje, że słonie potrafią rozróżniać różne języki”- powiedział współautor badania, Graeme Shannon, w oświadczeniu. 

Co więcej, te same nagrania wykonane przez kobiety i dzieci obu plemion nie wprawiły słoni w zakłopotanie, co sugeruje, że mogą one nie tylko odróżniać między grupami etnicznymi, ale również między wiekiem i płcią, wiedząc, że mężczyźni są najbardziej prawdopodobni do stanowienia zagrożenia, zwłaszcza mężczyźni Masajów. W 2010 roku 7-letni słoń azjatycki o imieniu Kandula zaimponował badaczom, wykorzystując narzędzia ze swojego otoczenia, aby dosięgnąć owoców, które zostały strategicznie umieszczone tuż poza jego zasięgiem. Po długim i intensywnym obserwowaniu owoców przez kilka dni, Kandula miał „moment oświecenia”. Znalazł duży plastikowy klocek, przekręcił go i stanął na nim, podnosząc ̨się wystarczająco wysoko, aby dosięgnąć owoców swoją trąbą. Choć odkrycie Kanduli nie nastąpiło natychmiast, pozostało w jego pamięci. Powtarzał tę sztuczkę z innymi narzędziami, a nawet odkrył, jak ustawić klocki, aby sięgnąć jeszcze wyżej. 

Podobnie słonie znane są z korzystania z patyków, aby podrapać się w miejsca, których nie mogłyby inaczej dosięgnąć, oraz z tworzenia pałeczek z trawy lub drobnych gałązek, żeby odpychać od siebie muchy. Inne, zaobserwowano kopiąc dołek, aby dosięgnąć́ do wody pitnej, a następnie zaklejając go kulką z przeżutej kory, aby zapobiec jej parowaniu, tym samym oszczędzając ją na później. Badacze zaobserwowali dowody sugerujące, że słonie mogą rozumieć wskazywanie palcem przez ludzi. Przetestowali to, wskazując na jedzenie ukryte w jednym z dwóch identycznych pojemników i obserwując, do którego pojemnika zbliżyła się grupa uwięzionych afrykańskich słoni. Bez wcześniejszego szkolenia słonie wybierały prawidłowy pojemnik prawie w 68 procentach przypadków. To tylko około 5 procent mniej niż wynik podobnych testów uzyskiwany przez 1-letnie ludzkie niemowlęta. Gdy badacze stali między pojemnikami i nie wskazywali na żaden z nich, słonie podchodziły do nich losowo. 

Słonie okazują empatię

Badanie z 2014 roku obserwowało, że azjatyckie słonie pocieszają się nawzajem w sytuacjach stresowych. Słonie w badaniu używały zarówno kontaktu fizycznego, jak i dźwięków głosowych jako formy pocieszenia, głaszcząc się swoimi trąbami i wydając małe ćwierkania. Badanie wywnioskowało, że to zachowanie „najlepiej klasyfikuje się z podobnymi reakcjami pocieszania u małp, możliwe, że jest oparte na zbliżonej ewolucji zdolności do empatii”. 

Opłakują swoich zmarłych 

Byłoby nadużyciem twierdzić, że słonie lub inne zwierzęta, rozumieją śmierć w taki sam sposób, jak ludzie. Jednak wykazały one fascynujące reakcje na śmierć swoich członków rodziny, często pokazując to, co ludzie interpretują jako objawy żalu i żałoby. Głaszczą kości zmarłych swoimi trąbami i stoją obok ciała zmarłego przez godziny. Czasami nawet próbują pochować szczątki. Nie zachowują się w ten sposób wobec szczątków innych zwierząt. 

Naśladują głos człowieka 

W 2012 roku azjatycki słoń o imieniu Koshik zaskoczył badaczy, gdy zrozumieli, że zwierzę potrafi wymówić pięć słów po koreańsku. „Jeżeli weźmiemy pod uwagę ogromny rozmiar słonia i długi układ głosowy oraz inne anatomiczne różnice - na przykład ma ryj zamiast ust oraz ogromną krtań - to potrafi niesamowicie dopasować wysokość głosu do swoich treserów, jest to naprawdę̨ niezwykłe”- powiedziała dr Angela Stoeger, główna autorka raportu z 2012 roku na temat zachowania Koshika, który pojawił się w czasopiśmie Current Biology. Mimo, że jest to prawie pewne, iż Koshik nie rozumie znaczenia słów, badacze uważają, że zaczął naśladować dźwięki jako swój sposób na nawiązanie więzi z ludźmi, którzy stanowili jego jedyny rodzaj kontaktu społecznego, podczas jego wczesnego rozwoju. 

Słonie mają nadzwyczajną pamięć 

Słonie potrafią zapamiętywać trasy do miejsc wodopoju na niesamowicie długich odcinkach czasu i przestrzeni, co jest niezbędną umiejętnością dla słoni żyjących na pustyni, gdzie woda jest rzadka. Badania pokazują również, że słonie często tworzą bliskie więzi z towarzyszami i potrafią ich rozpoznawać nawet po długich okresach separacji. „Słonie potrafią śledzić się nawzajem na duże odległości, wydając na siebie okrzyki i korzystając ze swojego zmysłu węchu”- powiedział w 2011 roku Dr. Shermin de Silva, prezydent i założyciel Projektu Badawczego Słoni w Uda Walawe na Sri Lance. „Nasza praca pokazuje, że są one w stanie rozpoznawać swoich przyjaciół i odnawiać te więzi nawet po długiej rozłące”. W 1999 roku dwie słonice o imionach Shirley i Jenny, dawniej kompanki w cyrku, spotkały się ponownie w Schronisku dla Słoni w Tennessee po ponad 20 latach rozłąki.