Badania donoszą, że słodziki nie pobudzają apetytu a wręcz pomagają zmniejszyć poziom cukru we krwi

Fot. Andrey_Popov / Shutterstock 

Eksperyment przeprowadzony na pacjentach, którzy podobnie jak lekarze, do samego zakończenia nie wiedzieli dokładnie jaką formę leczenia otrzymują, wykazało, że spożywanie żywności zawierającej substancje słodzące powoduje podobne zmniejszenie odczuwania apetytu i reakcji hormonalnych związanych z apetytem jak żywność słodzona – i zapewnia korzyści, takie jak obniżenie poziomu cukru we krwi, co może być szczególnie ważne u osób zagrożonych rozwojem cukrzycy typu 2. 

Stosowanie słodzików zamiast cukru w żywności może budzić kontrowersje ze względu na sprzeczne doniesienia na temat ich potencjalnego zwiększania apetytu. Wcześniejsze badania nie dostarczyły solidnych dowodów na potwierdzenie tej tezy. Jednak naukowcy twierdzą, że ich badanie, które osiągnęło poziom złotego standardu w kwestii dowodów w badaniach naukowych, dostarcza bardzo mocne dowody na to, że słodziki i wzmacniacze słodkości nie wpływają negatywnie na apetyt i są korzystne w zmniejszaniu spożycia cukru. Badanie było prowadzone przez Uniwersytet w Leeds we współpracy z Centrum Badań nad Żywieniem Człowieka Rhône-Alpes. Jest to najnowsze badanie, które ma zostać opublikowane przez konsorcjum SWEET składające się z 29 europejskich partnerów badawczych, konsumenckich i przemysłowych, które pracuje nad opracowaniem i przeglądem dowodów dotyczących długoterminowych korzyści i potencjalnych zagrożeń związanych z przejściem na słodziki i wzmacniacze słodyczy w kontekście zdrowia i bezpieczeństwa publicznego, a także otyłości i zrównoważonego rozwoju. Został on sfinansowany w ramach programu Horyzont Europa. 

“Ograniczenie spożycia cukru stało się kluczowym celem w walce o zmniejszenie rosnącego obciążenia chorobami metabolicznymi związanymi z otyłością, takimi jak cukrzyca typu 2. Samo ograniczenie cukru w żywności bez substytutu może negatywnie wpłynąć na jej smak lub zwiększyć ochotę na słodycze, co może skutkować trudnościami w przestrzeganiu diety niskosłodzonej. Zastępowanie cukrów substancjami słodzącymi i wzmacniaczami słodkości w produktach spożywczych to jedna z najczęściej stosowanych strategii dietetycznych i produkcyjnych, mająca na celu zmniejszenie spożycia cukru i poprawę komercyjnego wizerunku żywności i napojów pod względem ich wartości odżywczych” - Catherine Gibbons, główna autorka, profesor nadzwyczajny w Szkole Psychologii Uniwersytetu w Leeds.

Główny badacz Graham Finlayson, profesor psychobiologii w Szkole Psychologii Uniwersytetu w Leeds, powiedział: „Stosowanie substancji słodzących i wzmacniaczy słodkości spotkało się z ogromną falą negatywnych komentarzy, w tym z głośnymi publikacjami łączącymi ich spożycie ich z zaburzoną reakcją glikemiczną, toksykologicznymi uszkodzeniami DNA i zwiększonym ryzykiem zawału serca i udaru mózgu. Doniesienia te przyczyniają się do obecnego zamieszania dotyczącego bezpieczeństwa słodzików i wzmacniaczy słodkości wśród ogółu społeczeństwa, a zwłaszcza wśród osób zagrożonych chorobami metabolicznymi. „Nasze badanie dostarcza kluczowych dowodów zalecających codzienne stosowanie słodzików i wzmacniaczy słodyczy w celu kontroli masy ciała i poziomu cukru we krwi”. 

Pierwsze tego rodzaju badanie sprawdzało wpływ spożywania ciastek zawierających cukier lub dwa rodzaje słodzików spożywczych: naturalny substytut cukru Stevia lub sztuczny słodzik Neotam na 53 dorosłych mężczyzn i kobiet z nadwagą albo otyłością. Do tej pory praktycznie wszystkie badania wpływu substancji słodzących i wzmacniaczy słodkości na apetyt i glikemię przeprowadzono przy użyciu napojów jako nośnika. Do niewielu badań włączono ochotników z nadwagą lub otyłością, a do równie niewielkiej ilości włączono ochotników obu płci. W większości badań porównywano w grupie kontrolnej tylko jedną substancję słodzącą, głównie aspartam i tylko w kilku badaniach sprawdzano wpływ dziennego spożycia znanej substancji słodzącej lub wzmacniacza słodkości w normalnej diecie. 

Nowe badanie odbyło się na Uniwersytecie w Leeds oraz w Centrum Badawczym Żywienia Człowieka Rodan-Alpy (CRNH-RA) we Francji w latach 2021–2022. Wszyscy uczestnicy byli w wieku od 18 do 60 lat, z nadwagą lub otyłością. Badanie składało się z trzech dwutygodniowych okresów spożycia, podczas których uczestnicy spożywali ciastka z nadzieniem owocowym zawierającym cukier; naturalny substytut cukru Stevia lub sztuczny słodzik Neotam, każdy z odstępem 14-21 dni. Dzień 1 i dzień 14 okresów spożycia miały miejsce w laboratorium. Uczestnikom polecono przybyć do laboratorium po całonocnym poście i pobrano próbkę krwi w celu ustalenia wyjściowych poziomów glukozy, insuliny i hormonów związanych z apetytem. Poproszono ich także o ocenę apetytu i preferencji żywieniowych. Po zjedzeniu ciastek poproszono ich o ocenę uczucia sytości w ciągu kilku następnych godzin. Zmierzono im poziom glukozy i insuliny, a także greliny, peptydu glukagonopodobnego 1 i polipeptydu trzustkowego – hormonów związanych ze spożywaniem pokarmu. Wyniki dwóch rodzajów słodzików nie wykazały różnic w apetycie ani reakcjach hormonalnych w porównaniu z cukrem, ale poziom insuliny mierzony w ciągu dwóch godzin po posiłku był obniżony, podobnie jak poziom cukru we krwi. 

Współkoordynatorka projektu SWEET, profesor Anne Raben z Uniwersytetu w Kopenhadze w Danii, powiedziała: „Wyniki wskazują na to, że słodziki są pomocnym narzędziem zmniejszającym spożycie dodatku cukru bez wywoływania w odpowiedzi wzrostu apetytu lub zużycia energii, potwierdzając w ten sposób przydatność słodzików w utrzymaniu kontroli nad apetytem, energią i wagą.”