Chiny chcą być światowym liderem w dziedzinie robotyki – od psów po tancerzy

| Zdjęcie: Hector Retamal/AFP/Getty Images

Humanoidalny robot od Unitree Robotics zaprezentowany w zeszłym miesiącu na Global Developer Conference (GDC) w Szanghaju. 

Chińskie roboty są wykorzystywane w różnych czynnościach: przenoszenia części w fabrykach pojazdów elektrycznych oraz do przeprowadzania operacji poszukiwawczo-ratowniczych w strefach katastrof. Są one także źródłem rozrywki. Na przykład, zachwycają publiczność wykonując skomplikowane układy taneczne. Dodatkowo, są nawet testowane w celach militarnych; chińska Armia Ludowo-Wyzwoleńcza jest w trakcie testowania psów-robotów z karabinami automatycznymi przymocowanymi do pleców.

Są to wszystkie zastosowania humanoidalnych i psich robotów produkowanych przez Unitree Robotics, firmę z siedzibą w Hangzhou, która stała się wzorem rozwoju najnowocześniejszego chińskiego przemysłu robotycznego – kluczowego priorytetu technologicznego dla Partii Komunistycznej Chin. Podobnie jak DeepSeek, chiński startup zajmujący się sztuczną inteligencją (który wypuścił w tym roku niezwykle popularnego chatbota), Unitree jest przykładem wysiłków Pekinu zmierzających do zdominowania technologii przyszłości – od technologii AI i obliczeń kwantowych po pojazdy elektryczne i roboty – oraz zdystansowania Stanów Zjednoczonych. „[firma Unitree] jest niemal symbolem zdolności Chin do działania w czołówce robotyki” – powiedział Kyle Chan, ekspert ds. chińskiej polityki przemysłowej na Uniwersytecie Princeton. „Stała się ona dla Chin czymś w rodzaju DeepSeek w świecie robotyki”.

Znaczenie Unitree dla pekińskiej wizji zaawansowanej technologicznie przyszłości zostało niedawno podkreślone, gdy jej tańczące roboty wystąpiły w tradycyjnych chińskich strojach podczas Gali Święta Wiosny. Ten program telewizyjny świętujący nowy rok chiński osiągnął 17 miliardów wyświetleń na przestrzeni różnych platform multimedialnych. Później 35-letni założyciel Unitree znalazł się w pierwszym rzędzie w ważnym sympozjum, którego gospodarzem był chiński przywódca Xi Jinping.

Pekin wyraźnie wkłada dużo energii – i zasobów – w przemysł przyszłości, który postrzega jako kluczowy dla przekształcenia kraju w samowystarczalną potęgę i który był głównym tematem w tym miesiącu podczas „Dwóch Sesji”, najważniejszych spotkań politycznych w Chińskiej Republice Ludowej. „Chińska technologia robotów poczyniła ogromne postępy i przepaść między krajowymi możliwościami a międzynarodowymi zaawansowanymi standardami znacznie się zmniejszyła” – powiedział Qiao Hong, ekspert ds. automatyzacji i doradca chińskiego rządu, podczas Dwóch Sesji, według państwowego dziennika China Daily.

| Zdjęcie: Emilio Morenatti/AP 
Robot w kształcie psa skonstruowany przez China Mobile Home Service Robots wykonał skok w tym miesiącu podczas Mobile World Congress w Barcelonie. 

Według chińskich mediów, w tym roku Pekin po raz pierwszy odniósł się do inteligentnych robotów. Ogłosił w zeszłym miesiącu fundusz o wartości 13 miliardów dolarów na rozwój sztucznej inteligencji i robotyki, podczas gdy miasto Shenzhen i prowincja Guangdong niedawno utworzyły podobne fundusze na wsparcie technologii AI i robotyki. Analitycy twierdzą, że tego rodzaju wsparcie rządowe przekształciło Chiny w ciągu ostatniej dekady w centrum globalnego przemysłu robotycznego i pozwoliło chińskim firmom konkurować z amerykańskimi firmami robotycznymi, takimi jak Boston Dynamics i Tesla Optimus. „Oni naprawdę są zaangażowani w rozwój robotów w Chinach na poziomie krajowym” – powiedział Robert Atkinson, prezes Information Technology and Innovation Foundation, waszyngtońskiego think tanku zajmującego się polityką technologiczną.

Pod koniec ubiegłego roku w Pekinie zarejestrowanych było prawie pół miliona firm zajmujących się inteligentnymi robotami – ponad trzykrotnie więcej niż w 2020 roku –  o łącznym kapitale zakładowym wynoszącym ponad 888 miliardów dolarów. Według analityków, mimo to, że tylko ułamek z nich odniesie sukces, liczba ta podkreśla bezkonkurencyjną skalę chińskiego pędu do robotyki.

Chiny kierują się nie tylko chęcią zdominowania wyłaniającego się istotnego przemysłu, ale także podwójnymi trudnościami związanymi z szybko kurczącą się siłą roboczą i rosnącymi kosztami pracy. Atkinson powiedział, że zachęcanie przemysłu do wdrażania innowacji w zakresie robotyki jest sposobem na utrzymanie „konkurencyjności produkcji w obliczu naprawdę nisko opłacanej konkurencji” ze strony krajów takich jak Wietnam. 

Chan z Princeton wyjaśnił, że postępy w dziedzinie robotów w Chinach odzwierciedlają również wzajemne powiązania przemysłu zaawansowanych technologii i skumulowany wpływ postępów w wielu rodzajach technologii. Budowanie łańcucha dostaw dla sztucznej inteligencji, zaawansowanych maszyn i baterii, na przykład, zapewnia elementy składowe i zdolności produkcyjne dla silnego przemysłu robotyki – dodał. „Wszystkie te wyłaniające się branże są ze sobą powiązane w Chinach. Łączy się to w ten ogólny postęp w wielu różnych branżach”.

| Zdjęcie: Hector Retamal/AFP/Getty Images 
Robot od Unitree Robotics na Global Developer Conference w Szanghaju.

Przedstawiciel chińskiego rozwoju technologicznego

Na czele chińskiej rewolucji robotycznej stoi firma Unitree, założona przez Wang Xingxing w 2016 roku w Hangzhou, centrum technologicznym, które jest również domem dla DeepSeek.

Według artykułu opublikowanego przez Zhejiang Sci-Tech University, Wang (urodzony w 1990 roku) był cichym „kujonem” gdy uczęszczał uniwersytet, spędzając większość czasu w bibliotece, czytając książki o sztucznej inteligencji, maszynach i fizyce. Jak podaje strona internetowa Unitree, jako student studiów magisterskich na Uniwersytecie w Szanghaju opracował prototyp psa-robota, który przyciągnął uwagę mediów i położył podwaliny pod firmę.

W ciągu kilku lat założył firmę Unitree – z nazwą łączącą słowa „wszechświat” i „drzewo” –  która rozwinęła się od robotycznych psów do humanoidalnych robotów. Firma zaprezentowała swoją futurystyczną technologię na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie w 2022 roku i podczas Super Bowl 2023, gdzie jej psy-roboty tańczyły sztywno obok amerykańskiego piosenkarza Jasona Derulo. Według państwowego dziennika People's Daily, Unitree produkuje obecnie 60 procent czworonożnych robotów na świecie.

Unitree nie odpowiedziało na liczne prośby o komentarz, ale w wywiadzie dla TMTPost w zeszłym roku Wang przedstawił swoje ambicje: „W ciągu naszego życia humanoidalne roboty będą w stanie zrewolucjonizować każdą branżę, od sektora przemysłowego i usługowego po rolnictwo i produkcję” – powiedział chińskiemu portalowi technologicznemu. „Na jeszcze większą skalę, rządy będą mogły kiedyś wdrożyć 100 000 humanoidalnych robotów do budowy całego miasta”.

Wang przypisuje sukces swojej firmy gwałtownemu rozwojowi sztucznej inteligencji, który przyspieszył proces szkolenia robotów Unitree: „Obecnie postęp w technologii AI, w tym jej możliwości, znacznie przekroczył moje osobiste oczekiwania” –  przyznał Wang w wywiadzie. „... Powód, dla którego osiągnęliśmy tak szybki postęp, jest prosty: szybki rozwój technologii AI”.

Podobnie jak DeepSeek, Unitree zbudowało swój model biznesowy na konkurencyjnych cenach. Według strony internetowej firmy, najtańszy pies-robot kosztuje 1 600 USD, podczas gdy robot humanoidalny kosztuje 16 000 USD. Z kolei pies-robot od Boston Dynamics kosztuje około 75 000 dolarów. Wskazuje to na ogólną strategię Chin, powiedział Liu Gang, profesor na Uniwersytecie Nankai w Tianjin, który bada chińską gospodarkę innowacji. „Wybieramy ścieżkę, na której obniżamy koszty innowacji i industrializacji” – objaśnił. „Kiedy wielu może robić rzeczy o porównywalnej jakości, ten, kto zrobi to taniej, będzie miał większą szansę na wygraną”. 

Liu dodał, że umieszczenie Wanga na sympozjum Xi w zeszłym miesiącu – w pobliżu tytanów technologii, takich jak założyciel Huawei Ren Zhengfei i założyciel Alibaba Jack Ma – również podkreśliło centralną pozycję firmy w ważnej branży dla Pekinu.„Możemy postrzegać Wanga jako przedstawiciela chińskiego przemysłu robotyki i sztucznej inteligencji”, obu dziedzin, które rząd wyróżnił jako ważne czynniki wzrostu gospodarczego – powiedział Liu.

| Zdjęcie: Ng Han Guan/AP 
Zwiedzający robi zdjęcie zdalnie sterowanego robota uzbrojonego na 8. Chińskiej Międzynarodowej Wystawie Sprzętu Policyjnego (CIEPE) w Pekinie w 2016 r. 

Zastosowania wojskowe budzą obawy

Jednak relacje Unitree z państwem – w szczególności z wojskiem – wywołały kontrowersje. Chińska telewizja państwowa wyemitowała w zeszłym roku film przedstawiający psa-robota Unitree wyposażonego w broń, uczestniczącego we wspólnych ćwiczeniach wojskowych Chin i Kambodży. Pies-robot „może służyć jako nowy członek w naszych miejskich operacjach bojowych, zastępując naszych profesjonalistów w prowadzeniu zwiadów i identyfikowaniu wrogów” – powiedział Chen Wei, chiński żołnierz, w segmencie wideo.

Pomimo tego wspieranego przez państwo rozgłosu, Unitree zaprzeczyło, jakoby sprzedawało swoje produkty chińskiemu wojsku. Firma podpisała również zobowiązanie; wraz z pięcioma innymi wiodącymi globalnymi firmami zajmującymi się robotyką, takimi jak amerykańska Boston Dynamics; że nie będzie wykorzystywać w ten sposób swojej technologii. Jednakże, według lokalnych mediów, amerykańskie wojsko również zaczęło wykorzystywać robotykę, w tym czworonożne roboty podczas wspólnych ćwiczeń z Koreą Południową w zeszłym tygodniu.

Niektórzy uważają jednak, że Stany Zjednoczone nie działają wystarczająco szybko – zwłaszcza w obliczu postępów Chin. Senatorka Katie Boyd Britt i Jacob Helberg, nominowany przez prezydenta Donalda Trumpa na wysokie stanowisko w Departamencie Stanu USA, ostrzegli przed wojskowymi konsekwencjami chińskich robotów humanoidalnych. „Amerykańskie wojsko bada sposoby włączenia humanoidów do nowoczesnych działań wojennych, ale Chiny już wdrożyły uzbrojoną robotykę na pole bitwy” – napisali we wrześniu w „Wall Street Journal”, wspominając konkretnie o Unitree. „Jeśli Stany Zjednoczone pozostaną jeszcze bardziej w tyle w tak istotnej technologii, nasze wojska staną w obliczu śmiertelnej różnicy bojowej na polu bitwy”.

Wang wydaje się jednak mniej skupiony na szczegółach tego, jak jego roboty mogą być używane dzisiaj, a bardziej na przyszłości, w której roboty mogą pomóc ludzkości uciec od nudy codziennego życia. „Zawsze miałem nadzieję, że roboty mogą uwolnić ludzi od pracy fizycznej i naprawdę pomóc ludziom w rozwiązywaniu niektórych nudnych czynności” – powiedział w wywiadzie wyemitowanym w zeszłym miesiącu przez Phoenix TV, chińską sieć telewizyjną. „W przyszłości każdy będzie mógł robić, co tylko zechce” – dodał. „Jeśli chcą pracować, mogą kontynuować pracę; jeśli nie chcą pracować, mogą wyjść się zabawić”.