Choroby niezakaźne w opiece perinatalnej

Zdjecie: Guido Mieth / Getty Images

Badania te wskazują także na nowe modele opieki, które mogłyby chronić długoterminowe zdrowie kobiet i ich dzieci. Podkreślają rosnącą liczbę dowodów na to, że kluczowe momenty reprodukcyjne w życiu kobiety mogą stanowić krytyczne punkty interwencji w celu zmniejszenia ryzyka chorób niezakaźnych, w tym cukrzycy. Choroby niezakaźne są obecnie główną przyczyną zgonów kobiet na całym świecie.

Cukrzyca ciążowa to hiperglikemia po raz pierwszy zdiagnozowana w ciąży, która nie spełnia kryteriów jawnej cukrzycy typu 2 (tj. hemoglobina glikowana >6,5%, glikemia na czczo >7 mmol/l lub glikemia >11,1 mmol/l po 2 godzinach testu tolerancji glukozy z 75 g glukozy). Jest to najczęstsze zaburzenie medyczne w ciąży, z szacowaną globalną częstością występowania wynoszącą 14%. Główne czynniki ryzyka to wiek, historia rodzinna cukrzycy oraz wysoki wskaźnik masy ciała (BMI). Nic więc dziwnego, że wskaźniki te rosną równolegle z kryzysem związanym z chorobami niezakaźnymi, takimi jak otyłość i zaburzenia kardiometaboliczne, które dotykają kobiety w wieku rozrodczym.

Życie z cukrzycą ciążową wiąże się z ogromnym obciążeniem fizycznym i psychicznym – ciągłym monitorowaniem poziomu cukru we krwi i diety, troską o zdrowie nienarodzonego dziecka oraz często z doświadczaniem stygmatyzacji ze strony rodziny, znajomych i personelu medycznego. Cukrzyca ciążowa zwiększa ryzyko wielu komplikacji ciążowych, ale także stanowi poważne zagrożenie dla długoterminowego zdrowia matki i dziecka. Na przykład, do 31% przypadków cukrzycy typu 2, rozwinęło się u kobiet, które rodziły, i u których wcześniej wystąpiła cukrzyca ciążowa. Dzieci urodzone przez kobiety z cukrzycą ciążową są bardziej narażone na krótkoterminowe powikłania okołoporodowe oraz długoterminowe problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca typu 2, otyłość, choroby sercowo-naczyniowe i zaburzenia neurorozwojowe.

Wiele innych komplikacji ciążowych również wiąże się z długoterminowym ryzykiem dla zdrowia kobiet i dzieci. Na przykład, udowodniono związek między ryzykiem sercowo-naczyniowym i mózgowo-naczyniowym u kobiet, które doświadczyły stanu przedrzucawkowego, nadciśnienia ciążowego, przedwczesnych porodów lub zaburzeń łożyskowych. Każdy wzrost skurczowego ciśnienia krwi o 13 mm Hg we wczesnej ciąży zwiększa ryzyko śmiertelności sercowo-naczyniowej w ciągu życia kobiety o 20%. Międzynarodowa Federacja Ginekologii i Położnictwa (FIGO) opracowała wyraźne wytyczne dotyczące potrzeby długoterminowego monitorowania i zapobiegania w przypadku kobiet, które doświadczyły tych komplikacji. Jednak wdrożenie i stosowanie tych zaleceń napotyka poważne bariery.

Dwa główne wyzwania w zapewnieniu odpowiedniej opieki to brak zasobów oraz podział opieki macierzyńskiej na wtórną i podstawową. Powoduje to, że kluczowe informacje o przebiegu ciąży, które mogą mieć wpływ na długoterminowe zdrowie kobiety, zostają utracone. Dodatkowymi czynnikami są m.in. fałszywe przekonanie o konieczności oszczędzania kobietom zmartwień, postrzeganie kobiet w wieku rozrodczym jako młodych i zdrowych, a także system opieki zdrowotnej, który po porodzie koncentruje się głównie na zdrowiu dziecka, zaniedbując matkę.

Okres ciąży nie jest jedynym momentem w okresie rozrodczym kobiety, w którym można zapobiegać chorobom niezakaźnym i dbać o długoterminowe zdrowie. Seria artykułów The Lancet o menopauzie wzywa do traktowania tego okresu jako szansy na budowanie zaufania do lekarzy i podejmowanie działań zapobiegawczych przeciwko chorobom niezakaźnym w późniejszym życiu. Należy rozszerzyć opiekę zdrowotną nad kobietami poza ich funkcje reprodukcyjne w społeczeństwie. W praktyce oznacza to zachęcanie kobiet do regularnego korzystania z systemu opieki zdrowotnej w celu oceny i poprawy ich długoterminowego dobrostanu. Prewencja i kontrola chorób niezakaźnych powinny zostać zintegrowane z programami zdrowia macierzyńskiego i kobiecego, ponieważ obecny odizolowany system opieki macierzyńskiej zawodzi kobiety na wielu poziomach.