Ciemna strona AI: Ekologiczne wyzwania sztucznej inteligencji

Międzynarodowa Agencja Energii twierdzi, że centra danych, kryptowaluty i sztuczna inteligencja odpowiadają za prawie 2 procent globalnego zapotrzebowania na energię w 2022 roku © Thomas Trutschel/Photothek/Getty Images

Chociaż sztuczna inteligencja zyskuje na popularności i coraz więcej ludzi dostrzega jej zalety, to wciąż mało osób zdaje sobie sprawę z ogromnego wpływu, jaki wywiera ona na środowisko naturalne, jakim jest wielkim pożeraczem zasobów. Firmy technologiczne, znane jako Big Tech, zużywają coraz więcej wody do chłodzenia swoich energochłonnych centrów danych. Zapotrzebowanie na energię i wodę niezbędne do uruchomienia serwerów generujących sztuczną inteligencję jest jeszcze większe. Sam Altman, szef OpenAI, ostrzega, że dalszy rozwój AI może doprowadzić do tak dużego zużycia prądu, że niezbędny będzie przełom w energetyce, np. w postaci fuzji jądrowej.

Jest w tym pewna ironia, biorąc pod uwagę wizerunek firm technologicznych jako lśniących, czystych zamienników starych przemysłów kominowych — oraz zobowiązania Microsoftu i innych firm do bycia dobrymi obywatelami klimatycznymi. Międzynarodowa Agencja Energetyczna twierdzi, że centra danych, kryptowaluty i sztuczna inteligencja odpowiadały za prawie 2% globalnego zapotrzebowania na energię w 2022 r. - a do 2026 r. może się ono podwoić, prawie dorównując zużyciu energii elektrycznej w Japonii. Irlandia, preferowana lokalizacja dla farm serwerów, ogranicza obecnie nowe połączenia centrów danych z siecią energetyczną; inni badają, czy zrobić to samo.

Chociaż sztuczna inteligencja, podobnie jak kryptowaluty, zużywa znaczną ilość energii, jej potencjał w uczynieniu świata lepszym miejscem może usprawiedliwiać to zużycie. W zamian za dostęp do sieci energetycznej, infrastruktury i zasobów wodnych, firmy technologiczne powinny wykorzystać sztuczną inteligencję do przyspieszenia transformacji w kierunku zielonej energii. Technologia ta obiecuje znaczący postęp w prognozach pogody, co z kolei może pomóc w zrównoważeniu zużycia energii i śledzeniu emisji. Oznacza to, że możemy znaleźć lepsze sposoby na oszczędzanie energii w różnych sektorach, takich jak rolnictwo, produkcja, łańcuchy dostaw i budynki biurowe.

Google zmniejszył zużycie energii na chłodzenie o 40 procent w jednym ze swoich centrów danych, stosując metodę uczenia maszynowego DeepMind, swojego ramienia AI, do prognozowania zmiennych, takich jak popyt i pogoda. Korzysta również z oprogramowania do wyszukiwania części świata z nadmiarem energii słonecznej i wiatrowej, aby zlokalizować operacje centrum danych.

Firmy technologiczne stojące za wieloma największymi kompleksami danych na świecie — Microsoft, Google i Amazon — już inwestują w energię słoneczną i wiatrową oraz przeprojektowują centra danych w celu oszczędzania wody. Jednak, zwłaszcza w miarę rozwoju generatywnej sztucznej inteligencji, będą one musiały zrobić więcej, aby zapewnić sobie możliwość wykorzystania energii w sposób neutralny dla klimatu. Oznacza to również inwestowanie pieniędzy w innowacje energetyczne. Sam Altman z OpenAI zainwestował w Helion, amerykański start-up zajmujący się energią termojądrową, a Microsoft zgłosił się jako przyszły klient Helion.

Branża technologiczna musi być bardziej transparentna w kwestii zużycia wody i energii. Naukowcy alarmują, że dostęp do danych o zużyciu jest utrudniony. Rosną naciski na firmy, w tym technologiczne, aby ujawniały swój wpływ na środowisko, wykraczający poza emisję CO2. Zadaniem grupy zadaniowej ds. ujawniania informacji finansowych dotyczących przyrody (Taskforce on Nature-related Financial Disclosures) jest opracowanie systemów raportowania, które będą śledzić wpływ firm na środowisko naturalne, w tym zużycie wody.

Pomimo istnienia dobrowolnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju sztucznej inteligencji, ich tempo jest często krytykowane jako niewystarczające. W odpowiedzi na te głosy coraz częściej postuluje się wprowadzenie regulacji prawnych w tym obszarze. 

Przykładem takich działań jest projekt ustawy w Stanach Zjednoczonych, który zakłada stworzenie standardów oceny wpływu sztucznej inteligencji na środowisko. Chociaż jego przyszłość jest niepewna, stanowi on krok w kierunku uregulowania tej dziedziny.

Z kolei w Unii Europejskiej dyrektywa w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju nakłada na operatorów centrów danych obowiązek ujawniania informacji o ich wpływie na środowisko.

Zamiast czekać na dalsze regulacje, firmy technologiczne powinny same podejmować inicjatywy na rzecz zrównoważonego rozwoju sztucznej inteligencji.