„Clobbered by Climate Change”: raport IPCC ostrzega przed brakiem adaptacji do globalnego ocieplenia

Patricka Hamiltona/Getty'ego

Wywołane przez człowieka zmiany klimatu są odczuwalne na całym świecie, stanowiąc coraz większe zagrożenie dla zdrowia i dobrostanu ludzi, ekosystemów, społeczeństw i biznesu. Skutki są nierówne, nieproporcjonalnie dotykają tych, którzy są najmniej zdolni do radzenia sobie z nimi, i przekraczają naszą zdolność do przystosowania się, wynika z ważnego raportu naukowego opublikowanego w poniedziałek przez główną organizację zajmującą się naukami o klimacie ONZ .

„Widziałem w swoim czasie wiele raportów naukowych, ale nic takiego” – powiedział António Guterres, sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych podczas konferencji prasowej, która przedstawiła raport. „Dzisiejszy raport IPCC jest atlasem ludzkiego cierpienia i potępiającym aktem oskarżenia o nieudane przywództwo klimatyczne”.

„Ten raport ujawnia, że ​​wszyscy ludzie na planecie są nękani zmianami klimatycznymi”.

Raport zatytułowany „Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability” został zatwierdzony przez Międzyrządowy Zespół ONZ ds. Zmian Klimatu 27 lutego. Poprzedni raport dotyczący nauki o zmianach klimatu, opublikowany w sierpniu, jednoznacznie stwierdzał, że ludzie ocieplili się planeta i tyle  świat już zaczyna odczuwać nieodwracalne skutki.

Najnowszy raport, sporządzony przez Grupę Roboczą IPCC II, opiera się na ponad 34 000 odniesień, dostarczając kompleksowego obrazu wzajemnych powiązań systemu klimatycznego Ziemi, społeczeństwa ludzkiego i świata przyrody. 

Koncentruje się na dotychczasowych skutkach zmian klimatu, podkreślając zagrożenia dla różnorodności biologicznej, zdrowia ludzi oraz dostępu do ziemi i wody, jednocześnie wykazując, że kwestie społeczne, takie jak nierówność, niesprawiedliwość, zanieczyszczenie i niszczenie siedlisk, zintensyfikują takie zagrożenia, zwłaszcza dla osób ubogich i wrażliwy.

Ludzkość może zmniejszyć to ryzyko i przystosować się do ocieplającego się świata, iw wielu miejscach już to robi, ale musimy działać szybciej.  

„Kiedy patrzymy na dowody, staje się coraz bardziej jasne, że tempo adaptacji na całym świecie nie jest wystarczające, aby nadążyć za tempem zmian klimatu” – powiedział Mark Howden, klimatolog z Australian National University i wiceprzewodniczący IPCC Grupa Robocza II.

Skutki zmian klimatu

Każdy region świata w jakiś sposób odczuwa skutki zmian klimatycznych. 

Ekstremalne zjawiska pogodowe stają się coraz częstsze i bardziej intensywne, prowadząc do szeregu szkód zarówno dla przyrody, jak i dla ludzi. Wpływy te są nieproporcjonalnie odczuwane przez wrażliwe populacje, takie jak te na małych wyspach, które odnotowują wyższe temperatury i rosnącą częstotliwość cyklonów tropikalnych, fal sztormowych i podnoszenia się poziomu mórz. 

W miejscach takich jak Afryka, która w najmniejszym stopniu przyczyniła się do globalnej emisji gazów cieplarnianych, straty i szkody są już odczuwalne. W raporcie opisano, w jaki sposób zmiany klimatu wpływają na różnorodność biologiczną, wydajność rolnictwa i dostępność wody. 

Rośnie również świadomość wpływu zmian klimatu na zdrowie psychiczne. Raport pokazuje, że narastające upały i urazy związane z pogodą, ekstremalnymi zjawiskami klimatycznymi oraz utratą środków do życia i kultury mają szkodliwe skutki na całym świecie. Oczekuje się, że efekty te będą się nasilać w miarę ocieplania się świata.

„Potrzebne są szybkie przemiany, aby zapewnić, że rozwijamy się w sposób odporny na zmianę klimatu i zrównoważony” – powiedziała Kathryn Bowen, profesor środowiska, klimatu i zdrowia na świecie na Uniwersytecie w Melbourne w Australii. 

„Dla sektora zdrowia oznacza to powszechny dostęp do podstawowej opieki zdrowotnej, w tym opieki psychiatrycznej”.

Niewystarczające opady deszczu w Rogu Afryki zdziesiątkowały uprawy i zwierzęta gospodarskie, pozostawiając miliony ludzi głodnych.

Yasuyoshi Chiba/Getty

Jak przystosować się do ocieplającego się świata

Główne przesłanie najnowszego raportu pozostaje takie samo: należy podjąć szybkie i zdecydowane działania w celu szybkiego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, głównego czynnika wzrostu temperatur na Ziemi. Niezastosowanie się do tego nieuchronnie doprowadzi do niezdolności do przystosowania się.

Świat niezaprzeczalnie staje się coraz gorętszy. Raport Grupy Roboczej I z sierpnia sugeruje, że jest prawie 50 na 50, czy przekroczymy 1,5 stopnia Celsjusza ociepleniaprzed 2050 r., nawet jeśli mamy radykalnie zredukować emisje. Takie wzrosty będą ograniczać sposoby, w jakie możemy być w stanie przystosować się w przyszłości, i będą nadal pogłębiać przepaść między bogatymi a biednymi.  

Nowy raport wyjaśnia, że ​​redukcja emisji musi być prowadzona równolegle z ustanowieniem lepszych mechanizmów adaptacyjnych, aby zmniejszyć ryzyko związane ze zmianami klimatycznymi, które z pewnością zobaczymy w nadchodzących dziesięcioleciach.

„Potrzebujemy nowej generacji bystrych, myślących przyszłościowo, ambitnych, wyrafinowanych adaptacji dostosowanych do celu” – powiedziała Lauren Rickards, socjolog z Uniwersytetu RMIT w Melbourne i główna autorka rozdziału dotyczącego Australii i Nowej Zelandii raportu. Rickards zauważa, że ​​tego rodzaju adaptacja jest wymagana od każdej „społeczności, organizacji, sektora i grupy”.

Jest jednak miejsce na optymizm. 

„Widzieliśmy ogromne postępy” – powiedziała Johanna Nalau, naukowiec zajmujący się adaptacją klimatu na Griffith University w Queensland w Australii i główny autor rozdziału raportu o małych wyspach. „Mamy 170 krajów, które zaczęły włączać adaptację do swojego procesu planowania”.

Zamiast reagować na ekstremalne zdarzenia pogodowe, takie jak pożary lasów i powodzie po ich wystąpieniu, rządy i społeczności powinny skupić się na planowaniu długoterminowym, takim jak to nakreślone przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska w zestawie narzędzi odporności na zmiany klimatu,  aby zapewnić bardziej solidną reakcję przed katastrofą klimatyczną. 

I nie tylko wiedza czysto naukowa pomaga w adaptacji. Raport przedstawia siłę uczenia się z wiedzy tubylczej i lokalnej, integrowania i podnoszenia głosu grup zmarginalizowanych oraz łączenia tego ze zmianami społecznymi w celu zmniejszenia ryzyka związanego ze zmianą klimatu. 

Koniec cyklu

IPCC została powołana przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska i Światową Organizację Meteorologiczną w 1988 r., aby zrozumieć przyczyny i skutki zmian klimatycznych. Składa się z tysięcy ekspertów, którzy dokonują przeglądu i oceny naukowych, społecznych i ekonomicznych aspektów kryzysu klimatycznego, przeglądając badania i studia nad zmianami klimatycznymi. Ostatni ważny raport oceniający, AR5, został opublikowany w 2014 r. 

Nowe raporty są sporządzane co około sześć do siedmiu lat. Bieżący cykl szóstego raportu oceniającego, czyli AR6, ma się zakończyć jeszcze w tym roku.

W tym cyklu IPCC opublikowało trzy raporty specjalne, badające różne obszary kryzysu klimatycznego. W pierwszym, opublikowanym w 2018 r., zbadano,  jak osiągnąć cel globalnego ocieplenia wynoszący 1,5 stopnia Celsjusza . Dwa późniejsze raporty, opublikowane w 2019 r., dotyczyły wpływu zmian klimatycznych na lądy, oceany i kriosferę (zamarznięte części Ziemi).

Raport wydany przez Grupę Roboczą I w sierpniu ubiegłego roku, „Climate Change: The Physical Science Basis”, został opisany jako „sprawdzenie rzeczywistości” i nakreślił, w jaki sposób zmiany klimatyczne zwiększają częstość występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak fale upałów, susze i powodzie. 

Kolejny raport IPCC jest rozpatrywany przez Grupę Roboczą III i koncentruje się na sposobach łagodzenia zmian klimatycznych. Oczekuje się, że zostanie wydany w kwietniu. Końcowy raport podsumowujący, obejmujący analizę wszystkich trzech grup roboczych oraz trzy raporty specjalne, zostanie opublikowany we wrześniu i będzie zawierał wszystkie badania z cyklu AR6.

Publikacja ukaże się tuż przed główną konferencją klimatyczną COP27, która odbędzie się w Egipcie.