Czego tak naprawdę potrzebują Twoje włosy?

Regularne mycie włosów, choć jest prawdopodobnie najważniejszym aspektem ich pielęgnacji, nie jest absolutnie niezbędne dla zdrowia. Pielęgnacja włosów jest bardziej istotna dla naszego wizerunku i postrzegania siebie w społeczeństwie niż dla naszego dobrego samopoczucia. Zdjęcie: CHRISTOPHE FOUQUIN, REA/REDUX.

Wyznacznik piękna, dumy, zdrowia, a nawet przekonań politycznych - dziś nasze włosy zajmują kluczowe miejsce w kształtowaniu naszej tożsamości i zawsze były częścią tego, co czyni nas ludźmi.

Nasi najwcześniejsi przodkowie byli pokryci włosami od stóp do głów. Było to ważne ze względu na regulację temperatury ciała i ochronę skóry przed działaniem promieni słonecznych. Włosy na głowie mogły nawet stanowić ważną wyściółkę dla naszej czaszki, mówi Brett King, profesor dermatologii na Uniwersytecie Yale.

Jednak z biegiem czasu ludzie stopniowo ewoluowali w kierunku zmniejszenia owłosienia na kończynach i ciele. Podczas gdy niektóre włosy na ciele pełnią ważne funkcje zdrowotne - włosy na nosie chronią przed bakteriami dostającymi się do naszych dróg oddechowych - najbardziej widoczne włosy na skórze głowy są przede wszystkim walorami estetycznymi.

,,Obecnie wykorzystujemy włosy jako formę wyrażania siebie i podnoszenia własnej wartości" - mówi Loren Krueger, adiunkt dermatologii na Uniwersytecie Emory.

Włosy bardzo często jako pierwsze ulegają uszkodzeniu w przypadku pogorszenia stanu zdrowia. Pacjenci chorzy na nowotwór, którzy przechodzą chemioterapię, szybko tracą włosy, ponieważ leczenie jest ukierunkowane na rozwijające się komórki.

,,Jeśli masz niedobory żywieniowe lub straciłeś dużo na wadze z powodu choroby, twoje włosy są jedną z pierwszych części organizmu, na której to się odbija" - mówi George Cotsarelis, przewodniczący wydziału dermatologii na Uniwersytecie Pensylwanii.

Produkty do pielęgnacji włosów to prężnie rozwijająca się branża, warta miliardy. Podczas gdy niezliczone produkty reklamują się jako stymulujące wzrost włosów, ustalenie, czego tak naprawdę potrzebują włosy, może być trudne. Eksperci wyjaśniają naukowe podstawy dotyczące włosów i to, co konsumenci powinni wziąć pod uwagę przy zakupie produktów do włosów.

Budowa włosów

Włos składa się z łodygi, czyli widocznej części, oraz cebulki, która łączy się ze skórą. Cebulka otoczona jest osłonką zwaną mieszkiem włosowym pod skórą, która stymuluje wzrost włosa.

Włosy na skórze głowy przechodzą przez trzy fazy: fazę wzrostu (większość ich życia), fazę przejściową i ostatnią fazę, kiedy wypadają.

,,Aby zapuścić włosy, musimy je stracić" - wyjaśnia Shilpi Kheterpal, adiunkt dermatologii w Cleveland Clinic. 

Istnieją różne typy loków, porowatość i grubość włosów. Włosy na skórze głowy różnią się w zależności od osoby, a genetyka, zwłaszcza pochodzenie etniczne, odgrywa główną rolę w ich charakterystyce.

Idea zdrowych włosów jest nieco skomplikowana i trudna do zdefiniowania. Oma Agbai, profesor kliniczny dermatologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis School of Medicine, za oznaki zdrowych włosów uważa ich grubość, długość, połysk i wytrzymałość. Oprócz nadmiernego wypadania, inne oznaki słabego zdrowia włosów mogą obejmować cienkie włosy z widoczną skórą głowy oraz włosy matowe i zniszczone z rozdwojonymi końcówkami.

Wraz z wiekiem mieszki włosowe produkują mniej melaniny, przez co włosy stają się jaśniejsze, aż w końcu stają się białe. Zwiększa się wypadanie włosów i spowalnia ich wzrost, a pasma stają się cieńsze. Przy zwiększonej łamliwości włosy mogą być bardziej wrażliwe na czynniki środowiskowe, takie jak wiatr, promieniowanie UV, wilgotność i niektóre substancje chemiczne.

Według Agbai, noszenie mocno upiętych fryzur może powodować uszkodzenie mieszków włosowych, prowadząc do utraty włosów zwanej łysieniem plackowatym. Nadmierne farbowanie włosów w celu rozjaśnienia koloru może spowodować uszkodzenie łodygi włosa, prowadząc do matowienia, zwiększonej kruchości i łamliwości włosów.  

Czego tak naprawdę potrzebują włosy?

Być może zaskoczy Cię fakt, że w rzeczywistości nic nie jest potrzebne do pielęgnacji włosów, mimo że regularne mycie jest ważne.

,,Myślę, że niekoniecznie musisz uważać to za absolutne minimum, a raczej za to, co społeczeństwo uważa za akceptowalne" - mówi Krueger. Regularne mycie ,,pozwala uzyskać optymalne nawilżenie i oczekiwany wygląd".

Mycie to coś więcej niż czyszczenie. Pomaga włosom pozbyć się martwych kosmyków, co może stymulować wzrost nowych, mówi Cotsarelis. Nasze mieszki włosowe są połączone z gruczołami łojowymi, które wytwarzają olej zwany sebum, aby dodać włosom wilgoci. Jeśli osoby z prostymi włosami nie myją ich często, sebum może gromadzić się i przyciągać grzyby (zwykle z rodzaju Malassezia). Może to powodować stan zapalny i potencjalnie łupież.

Jeśli skóra głowy swędzi i łuszczy się oraz znajduje się na niej wysypka, Krueger mówi, że może to być znak, że potrzebujesz częstszego mycia. Jednak zbyt częste mycie może wysuszyć włosy. ,,Chodzi o równowagę" - mówi Kheterpal. ,,Chcesz mieć pewność, że myjesz włosy i dbasz o nie, ale nie przesadzasz".

Osoby z mniejszą produkcją sebum, mogą rzadziej brać prysznic. Osoby, które dużo się pocą lub często ćwiczą, powinny odpowiednio myć włosy - biorąc prysznic po treningu lub nadmiernym wydzielaniu potu.

Włosy osób czarnoskórych są często suche i szorstkie, więc nie muszą być myte tak często, jak włosy innych osób. Kheterpal ogólnie zaleca oddzielną linię produktów opracowanych specjalnie dla włosów osób czarnoskórych, taką jak Head & Shoulders Royal Oils. Są to produkty znane jako odżywki myjące. Wykorzystywanie specjalnej odżywki do mycia włosów zamiast szamponu ma na celu przywrócenie nawilżenia. 

Należy jednak pamiętać, że jedyną ,,żywą" częścią włosa jest mieszek włosowy, a nie pasmo włosa. Oznacza to, że jeśli kuracja nie jest stosowana miejscowo, prawdopodobnie nie zauważysz zmian we włosach.

Przyjrzyj się etykiecie

Być może słyszałeś, że niektórych trudnych do wymówienia chemikaliów należy unikać do stosowania na włosy. Podobnie jak większość specjalistycznych zaleceń, nie są one uniwersalne.

Wiele szamponów zawiera laurylosiarczan sodu, silny środek czyszczący. Podczas gdy osoby o cienkich włosach mogą czerpać korzyści z szamponów siarczanowych - bez nich włosy mogą wyglądać na pozbawione objętości i matowe - ich silne działanie może wysuszać włosy. Szampony z lauroilosarkozynianem sodu i kokoiloglicynianem sodu mogą być dobrą, łagodniejszą alternatywą, mówi Agbai. Szampony bez siarczanów są idealne dla osób z kręconymi włosami lub tych, którzy farbują włosy, ponieważ siarczany sprawiają, że kolor szybciej blaknie.

Parabeny są czasami dodawane, aby zapobiec rozwojowi szkodliwych bakterii i pleśni. Ogólnie rzecz biorąc, można ich używać, chyba że dana osoba jest wrażliwa i ma alergię, mówi Kheterpal. To samo dotyczy substancji zapachowych - mogą być w porządku, ale dla niektórych mogą być drażniące.

Agbai przestrzega również przed formaldehydem, ponieważ może on powodować podrażnienia i jest klasyfikowany jako czynnik rakotwórczy. Krueger zauważa, że biotyna, powszechny dodatek do produktów do włosów, nie jest tak ważna dla zdrowia włosów i może zakłócać testy laboratoryjne.

Wiele z tych składników nie zostało przetestowanych w badaniach klinicznych, ponieważ FDA nie musi zatwierdzać produktów do włosów dostępnych bez recepty. Pirytionina cynku, która znajduje się w szamponach przeciwłupieżowych, jest jednym ze składników, który ma udowodnione korzyści. Nawet jeśli nie masz łupieżu, może on zmniejszyć mikroskopijne stany zapalne i stymulować wzrost włosów, mówi Kheterpal.

,,Włosy są niezwykle indywidualne" - podkreśla Krueger. Możesz uzyskać wskazówki na temat tego, co działa na Twoje włosy od członków rodziny lub innych osób w tym samym wieku, o tym samym pochodzeniu etnicznym, ale ostatecznie eksperci twierdzą, że powinieneś eksperymentować, aby zobaczyć, jak często Twoje włosy wymagają pielęgnacji i jakie produkty są dla Ciebie odpowiednie.