Czy aspiryna może chronić przed rakiem jelita grubego?

Nowe badania wskazują, że codzienne przyjmowanie aspiryny wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego. Zdjęcie: Mark Thiessen 

Aspiryna jest dobrze znana ze swojej właściwości łagodzenia bólu mięśni i głowy, zmniejsza gorączkę, a niskie dawki mogą rozrzedzać krew, zmniejszając ryzyko zakrzepów, które powodują udary i zawały serca. Najnowsze badania sugerują, że może ona również odgrywać istotną rolę w profilaktyce raka jelita grubego. Rak jelita grubego lub odbytnicy, jest trzecim najczęstszym rodzajem raka i drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu raka na świecie. Według Światowej Organizacji Zdrowia w 2020 r. na całym świecie zdiagnozowano 1,9 miliona nowych przypadków, a liczby te mają wzrosnąć. W Stanach Zjednoczonych wskaźniki zachorowań na raka jelita grubego u osób w wieku poniżej 50 lat rosną od lat 90. XX wieku, co według National Cancer Institute oznacza większą liczbę młodych ludzi umierających na tę chorobę. 

Nowe badanie opublikowane w czasopiśmie ,,Cancer” pokazuje, że pacjenci z rakiem jelita grubego, którzy przyjmowali dzienną dawkę aspiryny, mieli niższy wskaźnik przerzutów do węzłów chłonnych i silniejszą odpowiedź immunologiczną na swoje guzy. Badania sugerują, że aspiryna może zwiększać zdolność układu odpornościowego do zwalczania komórek nowotworowych. ,,Jest to dość nieoczekiwany efekt, ponieważ aspiryna jest stosowana głównie jako lek przeciwzapalny”- mówi Marco Scarpa, badacz z Uniwersytetu w Padwie i jeden z autorów badania. Jak zauważa Scarpa aspiryna może odgrywać nieco inną rolę, stymulując odpowiedź układu odpornościowego, która może następnie zapobiegać lub opóźniać progresję raka jelita grubego. Układ odpornościowy zawsze obserwuje organizm w poszukiwaniu komórek, które po prostu nie są właściwe. Kiedy znajdzie takie komórki nowotworowe, zabije je tak samo, jak zabiłby bakterie lub wirusy, mówi Cindy Kin, chirurg z Uniwersytetu Stanforda, która specjalizuje się w chirurgii jelita grubego i odbytnicy. 

Tomografia komputerowa 3D okrężnicy 54-letniego mężczyzny, pokazująca rozległe zwężenie okrężnicy (zaznaczone, w prawym górnym rogu). Sugeruje to obecność zmiany nowotworowej. Rak jelita grubego jest trzecią najczęstszą formą raka na świecie. Zdjęcie: Zephyr/Science Photo Library 

Konfokalna fluorescencyjna mikrografia świetlna komórek raka okrężnicy hodowanych w laboratorium. Jądra zawierające DNA są zabarwione na niebiesko; tubulina cytoszkieletu jest zielona. Zdjęcie: Microscopy Australia, University of Sydney/Science Photo Library 

„Dane dotyczące aspiryny i raka naprawdę ewoluują”- mówi Maen Abdelrahim, onkolog z Houston Methodist Hospital, który specjalizuje się w leczeniu raka jelita grubego. Wciąż jednak pozostaje wiele pytań bez odpowiedzi na temat tego, w jaki sposób aspiryna może zapobiegać i opóźniać progresję tych nowotworów, a także która podgrupa pacjentów odniosłaby korzyści z codziennego stosowania aspiryny. Osoby, które regularnie przyjmują aspirynę, mają niższe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, „ale należy to zrównoważyć z ryzykiem”, które obejmuje możliwość krwawienia z przewodu pokarmowego, mówi Jeff Meyerhardt, onkolog i współdyrektor Colon and Rectal Cancer Center w Dana-Farber Cancer Institute w Bostonie.  

Aspiryna chroni przed rakiem jelita grubego 

Istnieje kilka badań, które sugerują związek między aspiryną a zapobieganiem i opóźnianiem raka jelita grubego. Mechanizm działania aspiryny jest jednak nadal nieznany. To sprawia, że trudno jest przewidzieć, którzy pacjenci odniosą największe korzyści. W metaanalizie z 2020 r., w której przeanalizowano wyniki 45 badań obserwacyjnych, naukowcy odkryli, że regularne stosowanie aspiryny wiązało się z mniejszą zapadalnością na raka jelita grubego. Niska dawka, między 75 a 100 miligramów, wiązała się z 10-procentowym zmniejszeniem ryzyka zachorowania na raka jelita grubego, regularna dawka 325 miligramów wiązała się z 35-procentowym spadkiem. Inne badania wykazały związek między codziennym przyjmowaniem aspiryny a opóźnieniem progresji, w tym niższym ryzykiem zgonu u pacjentów, u których już zdiagnozowano raka jelita grubego. „W wielu badaniach dotyczących raka jelita grubego zaobserwowano, że silniejsza reakcja immunologiczna wydaje się mieć lepsze wyniki”- mówi Meyerhardt. „W tym badaniu sprawdzamy, w jaki sposób aspiryna może na to wpływać”. 

Badanie sugeruje mechanizm działania 

W badaniu naukowcy uzyskali próbki tkanek od 238 pacjentów, którzy przeszli operację z powodu raka jelita grubego. Spośród tych pacjentów,12 procent przyjmowało codziennie niską dawkę aspiryny w celu zapobiegania chorobom serca. W porównaniu z pacjentami, którzy nie przyjmowali aspiryny, naukowcy stwierdzili niższy wskaźnik przerzutów do węzłów chłonnych i wyższą liczbę komórek odpornościowych, które infiltrowały guzy. Uważa się, że ten wyższy poziom infiltracji jest związany z wolniejszym postępem raka - w tym niższym wskaźnikiem rozprzestrzeniania się do węzłów chłonnych - umożliwiając komórkom odpornościowym wniknięcie do masy guza i skuteczniejsze zwalczanie komórek rakowych. Naukowcy odkryli również wyższe poziomy markerów immunologicznych, które są odpowiedzialne za wyzwalanie odpowiedzi układu odpornościowego. „To wzmacnia układ immunologiczny i pomaga układowi odpornościowemu we wnętrzu guza”- mówi Abdelrahim. W ostatnich latach doceniono rolę układu odpornościowego w ochronie przed rozwojem raka. Pacjenci z osłabionym układem odpornościowym są bardziej narażeni na rozwój nowotworów niż pacjenci z w pełni funkcjonalnym układem odpornościowym. Jak sugerują te wyniki, aspiryna może zwiększać czujność układu odpornościowego, jeśli chodzi o wykrywanie raka jelita grubego. „Twój układ odpornościowy robi wszystkie te rzeczy w tle, których nawet nie jesteś świadomy”- mówi Kin. „Nie chodzi tylko o zachowanie guza i to, jak agresywny będzie, ale o twoje ciało kontra guz”.