Czy Niemcy potrzebują energii wiatrowej

Zdjęcie: Thomas Warnack

Według najnowszych danych branżowych, najważniejsze źródło wytwarzania energii elektrycznej w Niemczech otrzymało znaczny wzrost w 2024 roku. Organy regulacyjne zatwierdziły ponad 2400 nowych lądowych turbin wiatrowych o łącznej mocy około 14 gigawatów: rekordowa liczba, zgodnie z nowym raportem Niemieckiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej i VDMA Power Systems, stowarzyszenia zajmującego się technologią elektrowni.

„To ważny krok we właściwym kierunku”, mówi Dennis Rendschmidt, dyrektor zarządzający VDMA. Następny rząd musi „utrzymać tę dynamikę”, niezależnie od wyniku wyborów federalnych, które odbędą się 23 lutego. 

Jednak pomimo pozytywnych danych, skrajnie prawicowa Alternatywa dla Niemiec (AfD) czyni z gwałtownego odrzucenia niemieckiej polityki energetycznej, a w szczególności energii wiatrowej, centralną część swojej kampanii wyborczej. Na konferencji partyjnej częściowo skrajnie prawicowej AfD na początku stycznia, kandydatka na kanclerza Alice Weidel otwarcie sprzeciwiła się „trzepoczącej elektryczności”. Odnawialne źródła energii „nie mogą działać, jeśli nie wieje wiatr i nie świeci słońce”, powiedziała kanałowi telewizyjnemu ZDF. Friedrich Merz, przewodniczący centroprawicowej Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU), również skrytykował energię wiatrową. Pod koniec ubiegłego roku Merz publicznie określił energię wiatrową jako „brzydką” „energię przejściową”, która pewnego dnia może zostać wycofana. Jednak program wyborczy partii, który został opracowany wspólnie z bawarską siostrzaną partią CSU, mówi o wykorzystaniu wszystkich odnawialnych źródeł energii, w tym wiatru na lądzie i morzu.

W swoim przemówieniu na konferencji partyjnej Weidel obiecała zburzyć wszystkie „wiatraki wstydu” w Niemczech. Wezwała Niemcy do zwiększenia wykorzystania paliw kopalnych, w tym rosyjskiego gazu ziemnego, i ponownego wprowadzenia energii jądrowej jako części „zrównoważonego, poważnego zestawu energetycznego”. Większość ekspertów opisuje ten plan jako nierealistyczny.

Powrót do energii jądrowej „nie jest prawdopodobny” i nie jest ekonomiczny
„Powrót do energii jądrowej w Niemczech nie jest ani prawdopodobny, ani pomocny w ochronie klimatu, czy też korzystny ekonomicznie”, mówi Wolf-Peter Schill, ekspert ds. energii w Niemieckim Instytucie Badań Gospodarczych w Berlinie. Zwraca on uwagę, że Niemcy zamknęły swoje ostatnie trzy reaktory jądrowe prawie dwa lata temu.

Reaktory te „zostały już wyłączone i zdemontowane w takim stopniu, że nie można ich po prostu ponownie uruchomić”. Budowa nowych elektrowni jądrowych trwałaby zbyt długo, aby przyczynić się do osiągnięcia celów klimatycznych.  W Niemczech znajduje się obecnie ponad 30 000 turbin wiatrowych. Według ekspertów, faktyczny demontaż wszystkich turbin byłby bardzo kosztowny ze względu na opłaty likwidacyjne, wywłaszczenia i wypłaty odszkodowań. Nie wspominając już o kosztach pokrycia deficytu energii. Niemcy byłyby wówczas zmuszone do zwiększenia importu energii elektrycznej, co spowodowałoby wzrost cen dla konsumentów i firm.
 

Według Schilla, ogromny wzrost udziału energii słonecznej mógłby pomóc w pewnym stopniu zastąpić energię wiatrową. Podkreśla on jednak, że panele fotowoltaiczne nie zawsze są najlepszą opcją do zastąpienia turbin wiatrowych w Niemczech, zwłaszcza w ciemnych miesiącach zimowych. „Jeśli nie chcemy energii wiatrowej lub słonecznej, jedyną opcją są paliwa kopalne” – powiedział dla Deutsche Welle. „Nie widzę innej realistycznej opcji wytwarzania energii elektrycznej w Niemczech”. Spalanie paliw kopalnych przez ludzi, na przykład do ogrzewania i w przemyśle, jest główną przyczyną globalnego wzrostu temperatury, który prowadzi do ekstremalnych zjawisk pogodowych na całym świecie.

Energie odnawialne dostarczają prawie dwie trzecie niemieckiej energii elektrycznej
Pomimo twierdzenia Weidela, że odnawialne źródła energii hamują rozwój Niemiec, najnowsze oficjalne dane pokazują coś wręcz przeciwnego. Na początku stycznia Federalna Agencja Sieci, organ regulacyjny dla sektora energetycznego, opublikowała swoje nowe dane. Zgodnie z nimi, w 2024 roku około 59 procent niemieckiej energii elektrycznej pochodziło ze źródeł odnawialnych, co stanowi wzrost w porównaniu z 56 procentami w 2023 r. Nieco ponad połowa z nich pochodziła z energii wiatrowej.

Robert Habeck, niemiecki minister klimatu i gospodarki, przypisał wzrost środkom podjętym przez centrolewicowy rząd złożony z SPD, Zielonych i FDP. W ciągu ostatnich dwóch lat uprościli oni i przyspieszyli proces zatwierdzania instalacji wiatrowych i słonecznych. Decyzje podjęte przez ustępujący rząd stworzyły warunki dla „znacznie silniejszego wzrostu w energetyce wiatrowej”, mówi Schill. W rezultacie Niemcy są na dobrej drodze do osiągnięcia celu 115 gigawatów mocy zainstalowanej w lądowej energetyce wiatrowej.

Większe, bardziej zaawansowane turbiny wiatrowe są obecnie budowane w celu zastąpienia starszych elektrowni. Mogą one pomóc zwiększyć udział odnawialnych źródeł energii w całkowitych dostawach energii w kraju do około 80 procent. Według Schilla, byłoby „absurdem”, gdyby następny rząd nie wykorzystał wsparcia dla odnawialnych źródeł energii. „Pod tym względem inicjatywa AfD mająca na celu nie tylko spowolnienie energii wiatrowej, ale nawet jej demontaż, zmierza w całkowicie złym kierunku”.

W swoim programie wyborczym nowy populistyczny Sojusz Sahry Wagenknecht (BSW) chce zastąpić stare turbiny wiatrowe nowymi, aby Niemcy mogły „zwiększyć produkcję energii elektrycznej w istniejących lokalizacjach bez ingerencji w przyrodę”. Postkomunistyczna Partia Lewicy chce kontynuować ekspansję odnawialnych źródeł energii, w tym energii wiatrowej, ale utrzymać ją w rękach publicznych.

Wzrost udziału energii wiatrowej w Niemczech  
Zwiększenie udziału energii odnawialnej w wytwarzaniu prądu może przyczynić się do obniżenia cen energii w Niemczech, które należą do najwyższych na świecie. Schill podkreśla, że energia wiatrowa odgrywa tak ważną rolę w planach neutralności klimatycznej „właśnie dlatego, że jest tania”.

Badanie przeprowadzone przez Instytut Fraunhofera w sierpniu 2024 r., w którym obliczono średnie koszty wytwarzania energii elektrycznej w całym okresie eksploatacji elektrowni, pokazuje wyraźną różnicę między energią odnawialną a konwencjonalnymi elektrowniami w Niemczech. Według badania, koszty różnych rodzajów energii słonecznej i wiatrowej wynoszą od 0,041 do 0,225 euro za kilowatogodzinę. W przypadku gazu, węgla i energii jądrowej koszty wynosiły od 0,109 do 0,49 euro za kilowatogodzinę, przy czym energia jądrowa była najdroższa.

Koszty energii były również głównym punktem odrzucenia odnawialnych źródeł energii przez Weidel. W wywiadzie dla ZDF podkreśliła obciążenie, jakie energia wiatrowa nakłada na niemiecką gospodarkę: „Nasze firmy nie są już konkurencyjne w porównaniu międzynarodowym, ponieważ koszty sięgają zenitu”. „Nie ma żadnego istotnego scenariusza na przyszłość, który nie opierałby się na połączeniu energii słonecznej i wiatrowej”, mówi Schill.

Sektor energii odnawialnej pobudza gospodarkę, jak powiedziała w tym tygodniu Kerstin Andreae, przewodnicząca Niemieckiego Stowarzyszenia Przemysłu Energetycznego i Wodnego. „Energia wiatrowa jest nie tylko środkiem ochrony klimatu, ale także przyczynia się do stabilności gospodarczej, ponieważ tworzy miejsca pracy i promuje inwestycje”, powiedziała w oświadczeniu z 13 stycznia. Dodała również, że energia wiatrowa pomogła zabezpieczyć dostawy w czasach niedoborów energii spowodowanych inwazją Rosji na Ukrainę w 2022 roku.

Według Schilla fakt, że wielu producentów turbin wiatrowych ma siedzibę w Niemczech i Europie, jest kolejną zaletą tej branży. „W przeciwieństwie do innych technologii energetycznych, takich jak fotowoltaika, gdzie jesteśmy bardzo zależni od importu z Chin, nie ma to miejsca w przypadku energii wiatrowej”. Energia wiatrowa ma zatem również wiele zalet w zakresie polityki przemysłowej i elastyczności.