Czy ten punkt krytyczny w systemie klimatycznym został przeoczony?

Zdjęcie: VW Pics/Universal Images Group/Getty Images 

Różne modele klimatyczne wskazują, że poziom mórz będzie wzrastał w przyszłości. Jednak badacze podkreślają możliwość istnienia kolejnego punktu krytycznego, który w dotychczasowych obliczeniach i symulacjach nie był brany pod uwagę. „To oznacza, że nasze prognozy dotyczące wzrostu poziomu mórz mogą być znacząco niedoszacowane” - powiedział Alex Bradley z British Antarctic Survey. Według badaczy, ten punkt krytyczny ma znajdować się pod antarktyczną pokrywą lodową. Konkretnie chodzi o topnienie tej pokrywy lodowej. Ostatnie badania sugerują, że cieplejsza woda oceaniczna może w części przedostawać się pod pokrywę lodową. Naukowcy opracowali teraz model, który pozwala śledzić sprzężenie zwrotne między wodą a lodem oraz wynikające z tego zmiany w pokrywie lodowej. 

Pustki sprzyjają topnieniu 

„Lodowce są bardzo wrażliwe na topnienie w swoich strefach podstawowych” - powiedział Bradley. Odnosi się ona do miejsca, w którym lód oddziela się od lądu i zaczyna dryfować w oceanie. „Zauważyliśmy, że topnienie strefy podstawowej wykazuje zachowanie przypominające punkt krytyczny, gdzie bardzo mała zmiana temperatury wody morskiej może spowodować bardzo duży wzrost topnienia”. Przyczyna leży także pod powierzchnią. W wyniku topnienia tworzą się nowe przestrzenie - pustki w pokrywie lodowej, przez które może wnikać dodatkowa ciepła woda. Powstają kolejne pustki, przez które przedostaje się jeszcze więcej wody - co z kolei prowadzi do topnienia lodu. „Nawet niewielki wzrost temperatury wody może mieć bardzo duży pływ na ilość topniejącego lodu" - wnioskują badacze. 

Ta forma topnienia lodu mogłaby wyjaśniać, dlaczego pokrywy lodowe na Antarktydzie i Grenlandii wydają się topnieć szybciej niż oczekiwano, jak twierdzi Bradley. Włączenie wyników nowej pracy do takich modeli mogłoby zatem prowadzić do bardziej wiarygodnych oszacowań.

Według definicji Międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) punkt krytyczny to „krytyczna granica, poza którą system przeorganizowuje się, często gwałtownie i/lub nieodwracalnie”. Gdy jeden z tych elementów zawiedzie, wpływa na kolejne elementy krytyczne – reakcja łańcuchowa, której skutki są nieodwracalne. Do elementów krytycznych na Ziemi należą m.in. duże pokrywy lodowe na Grenlandii i w Zachodniej Antarktydzie, las deszczowy Amazonii, cyrkulacja Atlantycka oraz rafy koralowe w ciepłych wodach.