Czy zmiany klimatu pogarszają turbulencje?

Silne turbulencje są rzadkością w przypadku lotów komercyjnych. Fot. PA

Jaki był to typ turbulencji? 

Aby dowiedzieć się, czy zmiany klimatu odegrały rolę w tym, co stało się z lotem z Londynu do Singapuru, musimy najpierw zrozumieć, jakie turbulencje wystąpiły podczas lotu. Turbulencje można opisać po prostu jako nieregularny ruch powietrza, który tworzy prądy. Gdy prądy te wchodzą w interakcję z samolotem, mogą spowodować jego przechylenie lub nagły spadek wysokości. Istnieją różne powody, dla których samolot może doświadczać turbulencji - od powietrza przepływającego nad górami ponad chmury i złą pogodę. Wciąż nie wiadomo dokładnie, z którym z tych zjawisk miał do czynienia lot SQ321, ale na podstawie prognozy pogody można przypuszczać, że było to zjawisko zwane turbulencjami „czystego powietrza” (CAT) lub burzami.

Czy zmiany klimatyczne powodują turbulencje tzw. "czystego powietrza"?

Turbulencje „czystego powietrza” występują, gdy następuje zmiana kierunku wiatru w strumieniu odrzutowym lub wokół niego szybko płynącej „rzece” powietrza, która zwykle znajduje się na wysokości od 30 000 do 60 000 stóp. W ubiegłym roku naukowcy z Reading University odkryli, że poważne turbulencje, wynikające z tego zjawiska czystego powietrza, wzrosły o 55% w latach 1979-2020 na północnym Atlantyku. Stwierdzili, że cieplejsze powietrze spowodowane rosnącą emisją gazów cieplarnianych zmienia prędkość wiatru w strumieniu odrzutowym. Ten rodzaj turbulencji jest niezwykle trudny dla pilotów. Chociaż organizacje meteorologiczne ostrzegają o tym, gdzie można je znaleźć, podczas lotu nie można ich wykryć ani zobaczyć na radarach. Profesor Paul Williams, naukowiec zajmujący się atmosferą na Uniwersytecie w Reading, który jest współautorem badania, powiedział dla BBC w zeszłym roku: „Powinniśmy inwestować w ulepszone systemy prognozowania i wykrywania turbulencji, aby zapobiec przekładaniu się bardziej wzburzonego powietrza na bardziej wyboiste loty w nadchodzących dekadach”.

Wyjaśnienie strumienia odrzutowego. Fot. PA

Dlaczego burze powodują turbulencje?

Burze tworzące grzmoty, błyskawice i grad są wytwarzane wyłącznie przez chmury cumulonimbus. Chmury te mogą unosić się wysoko w atmosferze, znacznie powyżej miejsca, w którym zwykle latają samoloty, więc nie zawsze można ich uniknąć, po prostu przelatując nad nimi. Chmura tworzy się, gdy ciepłe powietrze szybko unosi się z powierzchni Ziemi całą drogę poprzez atmosferę, gdzie ochładza się i skrapla. W chmurze cumulonimbus prądy wznoszące i opadające powietrza poruszającego się wewnątrz mogą być bardzo silne, co powoduje silne turbulencje. Chmury cumulonimbus wytwarzające grzmoty mają bardzo silne prądy powietrza i mogą przenosić taką samą ilość energii jak 10 bomb atomowych wielkości Hiroszimy. Prognozy pogody wskazują na występowanie burz w pobliżu Myanmaru w czasie, gdy samolot Singapur Airlines leciał tamtędy we wtorek.

Czy zmiany klimatu sprawią, że burze będą bardziej dotkliwe?

Istnieją mocne dowody na to, że takie burze tropikalne zwiększają swoją intensywność w wyniku zmian klimatycznych, według organu naukowego ONZ ds. klimatu, IPCC. Dzieje się tak z dwóch powodów. Zmiany klimatyczne ocieplają nasze oceany, co powoduje parowanie większej ilości wody, dodając więcej ciepła i wilgoci do powietrza. Jednocześnie cieplejsze powietrze może utrzymywać więcej wilgoci, co skutkuje silniejszymi wiatrami i intensywniejszymi opadami deszczu podczas burz, które mogą powodować silniejsze turbulencje. Na tym etapie nie ma jednak wyraźnych dowodów na to, że burze tropikalne stają się coraz częstsze.

Chmury Cumulonimbus - które mogą wytwarzać błyskawice, mogą być odpowiedzialne za silne turbulencje. Fot. Mark Evans/Getty Images.

Co teraz?

W ciągu najbliższych kilku miesięcy śledczy zbadają dane z systemów samolotu, aby zrozumieć, co dokładnie się stało. Jeśli przyczyna turbulencji zostanie zidentyfikowana, naukowcy będą mogli określić, czy takie zdarzenie jest bardziej prawdopodobne w przyszłości w wyniku zmian klimatycznych.