Czym jest alergia na orzeszki ziemne?

Zdjęcie: Albany Times Union, Hearst Newspapers/getty images

Alergia na orzeszki ziemne jest jedną z najczęstszych alergii pokarmowych i w
krajach zachodnich uważa się, że występuje nawet u 1 na 200 osób w niektórych
populacjach. W rzeczywistości badania sugerują, że częstość występowania alergii
na orzeszki ziemne u amerykańskich dzieci poniżej piątego roku życia podwoiła się
w latach 1998-2003. W Wielkiej Brytanii około 0,4 do 0,6% populacji cierpi na alergię
na orzeszki ziemne. Badania wykazały, że alergia na orzeszki ziemne stanowi około
28% wszystkich alergii pokarmowych u dzieci i rozwija się przed ukończeniem
pierwszego roku życia w około połowie przypadków. Alergia ta rzadko rozwija się u
dzieci powyżej 15. roku życia.

Objawy

Niektóre z objawów alergii na orzeszki ziemne obejmują:

• Czerwoną, wypukłą, swędzącą wysypkę zwaną pokrzywką,
• Obrzęk twarzy, warg, oczu, jamy ustnej i gardła, zwany obrzękiem
  naczynioruchowym,
• Zwężenie dróg oddechowych prowadzące do uczucia ucisku w klatce
  piersiowej, świszczącego oddechu i nasilenia objawów astmy,
• Katar, łzawienie i zaczerwienienie oczu (alergiczne zapalenie spojówek) oraz
  zatkany nos,
• Nudności, wymioty i biegunka,
• Oleje, kremy, balsamy lub kosmetyki zawierające orzeszki ziemne mogą
  powodować kontaktowe zapalenie skóry i egzemę.

Wstrząs anafilaktyczny (Anafilaksja)

Anafilaksja to bardzo poważna i zagrażająca życiu reakcja alergiczna, która
prowadzi do gwałtownego spadku ciśnienia krwi, zwężenia dróg oddechowych oraz
obrzęku krtani, co może spowodować uduszenie. Mogą również wystąpić pokrzywka
i obrzęk naczynioruchowy.

Mechanizm alergii na orzeszki ziemne

Około 70% dzieci z alergią na orzeszki ziemne rozwija ją już przy pierwszym znanym
kontakcie z orzeszkami. Jednak wcześniej zazwyczaj dochodzi do nieznanego
narażenia na kontakt z orzeszkami, które nie wywołało zauważalnych objawów, ale
spowodowało uczulenie, czyli „przygotowanie” organizmu do reakcji alergicznej.
Podczas tego pierwotnego, pierwszego kontaktu z orzeszkami ziemnymi układ
odpornościowy reaguje na obecne w nich białka, produkując przeciwciało –
immunoglobulinę E (IgE). IgE wiąże się z receptorami znajdującymi się na
powierzchni komórek tucznych i bazofilów. Przy kolejnym kontakcie z orzeszkami
ziemnymi dochodzi do reakcji zapalnej wywołanej przez te komórki - białko

orzeszków powoduje połączenie kompleksów IgE z receptorami, co prowadzi do ich
aktywacji i uwolnienia mediatorów zapalnych (np. histaminy) z wnętrza komórek.
Histamina i inne mediatory zapalne są odpowiedzialne za wywołanie objawów
reakcji alergicznej. Przykłady niezauważonego pierwszego kontaktu z białkiem
orzeszków ziemnych obejmują:

• Narażenie płodu na białko orzeszków ziemnych spożywane przez matkę,
• Obecność alergenu w mleku matki,
• Kontakt z ekstraktem z orzeszków ziemnych obecnym w olejkach i balsamach
  używanych przez inne osoby.

Diagnostyka i leczenie

Rozpoznanie alergii na orzeszki ziemne obejmuje dokładną ocenę historii diety
pacjenta oraz analizę nasilenia i czasu trwania objawów po kontakcie z orzeszkami.
Następnie może zostać wykonany test skórny w kierunku alergii lub pobrana próbka
krwi w celu oznaczenia poziomu IgE. W rzadkich przypadkach wykonuje się tzw. test
prowokacyjny - pacjentowi podaje się białko orzeszków ziemnych, aby sprawdzić
reakcję alergiczną. Najczęstszym sposobem postępowania w przypadku alergii na
orzeszki ziemne jest całkowite unikanie białka orzeszków. Może to być trudne do
osiągnięcia i wymaga stałej czujności, zwłaszcza podczas czytania etykiet
produktów, które mogą zawierać orzechy.