Czym jest wirus Alaskapox i dlaczego zmarł pierwszy człowiek?

Słodkie, ale zarażające: myszy z brzegu arktycznego przenoszą Alaskapox. Zdjęcie: Picture Alliance/Mary Evans Picture Library/Andrey Zvoznikov/ardea.com

Są bardzo urocze, ale również niebezpieczne. W amerykańskim stanie Alaska nowy wirus zwany ospą alaskańską rozprzestrzenia się wśród żyjących tam norników rudogrzbietych (Clethrionomys rutilus). Od 2015 r. doszło do sześciu zakażeń, po raz pierwszy osoba zmarła z powodu infekcji.

Zmarłym jest starszy mężczyzna, według danych Alaska Division of Public Health, lokalnego urzędu ds. zdrowia. Zmarł pod koniec stycznia i prawdopodobnie dlatego, że jego układ odpornościowy był osłabiony. Mężczyzna był chory na raka i przeszedł chemioterapię, zanim zaraził się chorobą. Mieszkał samotnie w zalesionej okolicy i był już hospitalizowany w listopadzie ubiegłego roku. Pod koniec stycznia pomimo intensywnej opieki medycznej zmarł.

Wirus jest blisko spokrewniony z „ludzką ospą”. Jest to patogen wywołujący przerażającą ospę prawdziwą, która powodowała wiele zgonów, zwłaszcza wśród dzieci, aż do jej wyeliminowania w 1980 roku. Jedna na trzy infekcje wśród nieszczepionych osób kończyła się śmiercią. W przeciwieństwie do wysoce zakaźnych patogenów Variola, ospa alaskańska nie jest uważana za przenoszoną z człowieka na człowieka, przynajmniej do tej pory tego nie zaobserwowano. W przypadku zmarłego, za nosiciela uważa się kota, który polował na norniki i wielokrotnie drapał jego i innych mieszkańców wioski.

Dla wszystkich wirusów ospy typowe są zmiany skórne - okrągłe, wypełnione płynem pęcherze - są również obecne w ospie alaskańskiej. Ponieważ zawierają one wirusa, a wirus może rozprzestrzeniać się poprzez powierzchnie lub kontakt ze skórą. Władze zalecają bandażowanie wysypek. Podczas gdy w przypadku ospy całe ciało pokryte jest pęcherzami, poprzedni pacjenci z ospą alaskańską mieli tylko kilka lub tylko jeden pęcherz. Dlatego zwykle początkowo myśleli, że to ukąszenie pająka lub owada.

Miejsce wokół pierwszego pęcherza może się mocno zaczerwienić. Oprócz wysypki skórnej, typowymi objawami są obrzęk węzłów chłonnych, obrzęk stawów i ból mięśni. U wszystkich pozostałych pacjentów choroba minęła samoistnie po kilku tygodniach. Wszyscy pacjenci z wyjątkiem jednego mieszkali w Fairbanks North Star Borough, w środkowo-wschodniej części stanu i 480 kilometrów od półwyspu Kenai, gdzie mieszkał zmarły.

Mężczyzna opiekował się kotami w swoim domu. Na ramieniu, tuż obok pierwszej zmiany chorobowej, miał zadrapanie od pazurów kota. Jednak ta droga infekcji jest niczym więcej niż przypuszczeniem. Kiedy naukowcy zlokalizowali i przeprowadzili test na kocie, nie wykazał on żadnych oznak infekcji. Ponieważ jednak mężczyzna stwierdził, że nie podróżował, nawet do wcześniej znanego obszaru epidemii w pobliżu Fairbanks, należy założyć, że wirus krąży obecnie na znacznie większym obszarze Alaski.

Testy wykazały już, że nie tylko nornice rudogrzbietne, ale wiele różnych małych gryzoni jest potencjalnymi nosicielami. Władze wychodzą z założenia, że musi być jeszcze więcej niewykrytych przypadków u ludzi. Ostrzegają też, że zwierzęta domowe również mogą odgrywać rolę w rozprzestrzenianiu się choroby.