Czym jest zespół Capgrasa i dlaczego dezorientuje ekspertów?

Ilustracja ludzi z maskami. Cemile Bingol, Istock 

Wyobraź sobie, że budzisz się pewnego dnia i czujesz, że ukochana osoba, czy to mąż, żona, dziecko czy bliski przyjaciel, została zastąpiona identycznym oszustem. Choć brzmi jak fabuła z science fiction, dla osób cierpiących na zespół Capgrasa jest to rzeczywistość. Jest to rzadka choroba psychiczna, która od ponad wieku intryguje i zadziwia lekarzy i psychologów. Życie z tym zespołem to jak życie w świecie, w którym nic nie jest tym, na co wygląda. W tej zaskakującej chorobie neuropsychiatrycznej ludzie odnoszą silne wrażenie, że ich bliscy zostali zastąpieni oszustami i są całkowicie przekonani, że nie są tym, za kogo się podają.

Czym jest zespół Capgrasa? 

Jest to rzadka choroba urojeniowa nazwana na cześć francuskiego psychiatry Josepha Capgrasa, po raz pierwszy opisana w 1923 roku. Zazwyczaj objawia się jako część ukrytego zaburzenia neuropsychiatrycznego, takiego jak schizofrenia czy uraz mózgu. Osoba cierpiąca na ten zespół wierzy, że znajoma osoba, zwykle bliski krewny lub przyjaciel, została zastąpiona sobowtórem lub pozorantem. Choć to zjawisko jest rzadkie, przypadki, które się pojawiają, rzucają światło na funkcjonowanie ludzkiego umysłu i relacje międzyludzkie. Osoba z tym zaburzeniem jest w stanie rozpoznać fizycznie swojego bliskiego, ale nie jest w stanie poczuć emocjonalnej więzi, którą normalnie mieli. W ich umysłach osoba, którą kiedyś kochali i której ufali, stała się kimś obcym.

Jakie są przyczyny choroby? 

Mimo że dokładna przyczyna nadal pozostaje tajemnicą, niektórzy eksperci uważają, że wynika to z rozłączenia między systemem wizualnym mózgu a systemem odpowiedzialnym za emocje. Innymi słowy, kiedy widzimy kogoś, kogo znamy, nie tylko rozpoznajemy jego cechy, ale także odczuwamy bliskość emocjonalną. W przeciwieństwie do normy uważa się, że osoby cierpiące na ten zespół nie mają połączenia z emocjami, co prowadzi do przekonania, że bliski został zastąpiony. Te przekonania są tak potężne, że osoba dotknięta chorobą może stać się wroga wobec swoich bliskich lub nawet całkowicie ich odrzucić. Zespół ten może pojawić się po urazie głowy lub być związany z chorobami, takimi jak schizofrenia, demencja i innymi zaburzeniami urojeniowymi. Jego objawami są lęk, paranoja i przerwanie więzi emocjonalnej z osobą, która rzekomo jest oszustem.

Życie z zespołem Capgrasa 

To doświadczenie może być przerażające, ponieważ osoba dotknięta chorobą czuje, że jej ukochana osoba została zastąpiona i nie może jej zaufać. To powoduje, że pacjenci często się izolują. Z drugiej strony, dla rodziny i przyjaciół takie doświadczenie może być równie przytłaczające, ponieważ znajdują się w trudnej sytuacji, próbując udowodnić swoją autentyczność. Komunikacja staje się wyzwaniem, a miłość i uczucie, które kiedyś dzielili, są zagrożone. Zrozumienie i wsparcie są kluczowe.

Jak można leczyć tę chorobę?

U niektórych pacjentów antydepresanty okazały się skuteczne, zwłaszcza u tych, u których zespół jest wynikiem zaburzenia urojeniowego. Często łączy się je z terapią poznawczo-behawioralną, która może być korzystna, pomagając pacjentowi rozpoznawać i kontrolować swoje urojeniowe przekonania. Dla osób cierpiących na tę chorobę, droga do jej diagnozy i leczenia może być długa. Niemniej jednak, przy odpowiednim wsparciu możliwe jest znalezienie pomocy i zrozumienia. Ważne jest, aby społeczeństwo było świadome tego rodzaju zaburzeń, aby traktować osoby na nie cierpiące z empatią i zaoferować niezbędną pomoc im i ich bliskim.

Zespół Capgrasa przypomina o złożoności ludzkiego mózgu i o tym, jak nasze postrzeganie rzeczywistości może być kształtowane przez połączenia neurologiczne. Ta patologia podkreśla znaczenie zdrowia psychicznego i potrzebę zrozumienia i wsparcia tych, którzy codziennie walczą z samymi sobą.