Demonstracja przeciwko linii energetycznej w Finnmark: „Natura ma wartość samą w sobie”

Zdjęcie: Nils John Porsanger / NRK

Wielkie pytanie dzieli Finnmark: czy powinniśmy mieć nową linię energetyczną? W planach jest budowa linii przesyłowej z Hammerfest do Nesseby. Rząd uważa, że jest to konieczne, aby zapewnić dostawy energii elektrycznej dla przyszłości Finnmarku, ale kilka gmin sprzeciwia się tym planom.

Elektryfikacja Melkøya

Rząd przedstawił 8 sierpnia 2023 roku plan elektryfikacji zakładu gazowego na Melkøya podczas konferencji prasowej w Hammerfest.

Główne punkty planu rządu:

• Elektryfikacja ma zapewnić funkcjonowanie zakładu do 2040 roku.
• Opisano ją jako „największy pojedynczy środek klimatyczny, jaki kiedykolwiek podjęto w Norwegii, oraz historyczny krok w zakresie energetyki i przemysłu dla północnej części kraju – gdzie silna, cywilna obecność jest absolutnie niezbędna”.
• Przejście z gazu na pełne zasilanie energią elektryczną zwiększy zużycie prądu na Melkøya o 360 MW.
• Plan przewiduje budowę kontrowersyjnej linii energetycznej 420 kV między Skaidi a Hammerfest, a następnie do Varangerbotn we wschodnim Finnmarku.
• Rząd zakłada, że elektryfikacja zostanie ukończona do 2030 roku. Jeśli do tego czasu nie zostanie wybudowana wystarczająca infrastruktura energetyczna, elektrownia gazowa będzie mogła działać jak dotychczas do 2033 roku

Greenwashing

W piątek organizacja Natur og Ungdom protestowała w Skaidi przeciwko nowej linii energetycznej między Hammerfest a Altą.

– To greenwashing i ogromne zniszczenia

– To jest greenwashing i doprowadzi do ogromnych zniszczeń przyrody Finnmarku – powiedział Daniel Aarvik w rozmowie z NRK.

Jest jednym z demonstrantów i nie wierzy, że elektryfikacja zakładu gazowego na Melkøya jest częścią rozwiązania kryzysu klimatycznego.

– Czy w Finnmarku nie ma wystarczająco dużo miejsca zarówno na linię energetyczną, jak i na naturę?

– To nie tak, że tylko dlatego, że w Finnmarku mieszka mniej ludzi, można robić, co się chce. Przyroda ma swoją wartość samą w sobie, a tu chodzi o ochronę całych ekosystemów – uważa Aarvik.

– Należy uwzględnić hodowlę reniferów

W czwartek dwie sąsiadujące gminy we wschodniej części regionu, Tana i Nesseby, zdecydowały się sprzeciwić budowie linii energetycznej 420 kV.

Berit Ranveig Nilssen, burmistrz gminy Nesseby, powiedziała w rozmowie z NRK, że niewielką większością głosów podjęto decyzję o odrzuceniu projektu.

– Obawiamy się ogromnych ingerencji w przyrodę, jakie wiążą się z tą inwestycją. Drugą dużą obawą jest fakt, że infrastruktura ta ma przygotować teren pod rozwój energetyki wiatrowej – stwierdziła.

Nilssen dodaje:

– Wiemy, że energetyka wiatrowa wymaga ogromnych obszarów i również prowadzi do degradacji środowiska. Musimy także uwzględnić hodowlę reniferów, która zajmuje duże tereny w Finnmarku.

Teraz Nilssen z niecierpliwością czeka, aby zobaczyć, jakie stanowisko wobec tej inwestycji zajmą pozostałe gminy w Finnmarku.

„Tak dla linii” – mówi burmistrz Jo Inge

Jo Inge Hesjevik, burmistrz gminy Porsanger, popiera budowę nowej linii energetycznej.

W 2018 roku zasiadał w radzie okręgu Finnmark. Jak mówi, niemal jednogłośnie przyjęta uchwała rady domagała się budowy linii 420 kV z Skaidi w Hammerfest do wschodniej części Finnmarku.

Miała ona stanowić podstawę dla nowego przemysłu.

– Rada okręgu Finnmark wskazała to jako najważniejsze przedsięwzięcie infrastrukturalne umożliwiające zakładanie firm i zapewnienie stabilności energetycznej we wschodniej części regionu – mówi Hesjevik.

Burmistrz Porsanger obawia się zagrożenia dla lokalnych branż:

– Jeśli inne firmy mają konkurować w Europie, konieczna jest elektryfikacja, od Elkem w Tana po produkcję wodoru. Także przemysł rybny napotka ograniczenia, jeśli nie powstanie nowa sieć energetyczna – mówi.

– Finnmark to miejsce na świecie, gdzie hodowla reniferów jest najbardziej rozwinięta. Czy nie jest ważne, aby uwzględnić jej potrzeby w tej sprawie?

– Tak, to bardzo istotne. Podczas spotkań dialogowych z przedstawicielami hodowli reniferów sami wskazują, że największym kryzysem jest dziś kryzys klimatyczny. Działania na rzecz elektryfikacji i tworzenia jak najmniej szkodliwego przemysłu przynoszą korzyści wszystkim – podkreśla Hesjevik.

– Duże poparcie dla projektu

Sekretarz stanu w Ministerstwie Energii, Elisabeth Sæther (Ap), powiedziała dla NRK, że zapewnienie dostaw energii poprzez budowę nowej, dużej linii energetycznej jest kluczowe dla Finnmarku.

– Rozumiemy obawy związane z zajmowaniem terenów oraz wpływem na lokalne społeczności i środowisko. Jednocześnie ważne jest znalezienie równowagi między tymi kwestiami a potrzebą stabilnego i zrównoważonego zaopatrzenia regionu w energię.

Norweskie władze energetyczne zauważają duże poparcie dla rozwoju sieci energetycznej w Finnmarku. Budowa nowej linii między Skaidi a Hammerfest obejmuje modernizację stacji Skaidi do napięcia 420 kV.

Oświadczenie Ministerstwa Energii

NRK skontaktowało się z Ministerstwem Energii, które odpowiedziało na pytania dotyczące linii 420 kV:

Dlaczego budowa linii rozpoczęła się przed zakończeniem dyskusji w Stortingu na temat Melkøya?

Statnett uzyskał wszystkie niezbędne zezwolenia i koncesje na budowę nowej linii energetycznej 420 kV Skaidi-Hammerfest. Wszystkie zgody zostały poddane szczegółowej ocenie administracyjnej i były przedmiotem postępowania przed sądem rejonowym Vestre Finnmark, który potwierdził decyzję komornika o przymusowym przejęciu gruntów i praw w wymaganych obszarach. W związku z tym Statnett ma podstawy prawne i faktyczne do rozpoczęcia prac nad nową linią 420 kV. Prace budowlane rozpoczęły się w październiku 2024 roku.

Linia przesyłowa przebiega przez obszar wypasu reniferów nr 22. Czy oceniono jej wpływ na hodowlę reniferów?

Uwzględnienie reindriftu (hodowli reniferów) było kluczowym elementem procesu koncesyjnego w administracji energetycznej i stanowiło istotny czynnik w podjęciu decyzji o budowie nowej linii energetycznej z Skaidi do Hammerfest i dalej do Melkøya. Przeprowadzono konsultacje zarówno z przedstawicielami reindriftu, jak i Sametingetem (Parlamentem Saamów). W koncesji określono specjalne warunki mające na celu ochronę interesów hodowców reniferów. Państwo ma jasny obowiązek zapewnienia ochrony prawnej reindriftu wynikającej z prawa międzynarodowego i traktujemy to zobowiązanie poważnie. Oceniamy całkowite obciążenie dla reindriftu w tym regionie, uwzględniając wcześniejsze interwencje, aby zminimalizować negatywne skutki.

Jakie jest stanowisko ministerstwa wobec sprzeciwu gmin w Finnmarku?

Norweskie władze energetyczne dostrzegają szerokie poparcie lokalne i regionalne dla rozwoju sieci energetycznej w Finnmarku. Budowa nowej linii Skaidi-Hammerfest wiąże się z modernizacją stacji Skaidi do napięcia 420 kV, co jest również niezbędne do dalszej rozbudowy sieci przesyłowej 420 kV na wschód Finnmarku – czego domagało się wiele gmin w regionie.

Rząd kładzie duży nacisk na prowadzenie otwartego dialogu z władzami lokalnymi i zainteresowanymi stronami. Rozumiemy obawy związane z zajmowaniem terenów oraz wpływem na społeczności lokalne i środowisko. Jednocześnie kluczowe jest znalezienie równowagi między tymi aspektami a potrzebą zapewnienia stabilnego i zrównoważonego zaopatrzenia regionu w energię. Będziemy nadal ściśle współpracować z gminami, aby znaleźć rozwiązania uwzględniające zarówno interesy lokalne, jak i krajowe potrzeby energetyczne.