Dżuma jest jedną z najbardziej śmiertelnych infekcji bakteryjnych w historii ludzkości. Przypadki tej choroby możemy zaobserwować aż po dziś dzień.

CDC

Choć bardzo rzadka, choroba ta nadal istnieje. W marcu mężczyzna w Nowym Meksyku zmarł na dżumę po hospitalizacji, a w lutym osoba w Oregonie została zdiagnozowana z dżumą dymieniczą, prawdopodobnie zarażona przez kota. 

Dżuma jest przenoszona przez pchły żyjące na gryzoniach. Objawy obejmują bolesne, opuchnięte węzły chłonne, gorączkę, dreszcze 
i kaszel.

Jak można się zarazić dżumą?

Dżuma dotyka ludzi i inne ssaki. 

Zwykle ludzie zarażają się dżumą po ugryzieniu przez pchłę gryzoni noszącą bakterię Yersinia pestis, która powoduje chorobę, 
lub przez kontakt z zarażonym zwierzęciem, zgodnie z danymi CDC. 

Koty mogą bezpośrednio zarazić ludzi, a psy mogą przenosić pchły na swoich właścicieli. Ludzie mogą również zachorować, wdychając kropelki z kaszlu zarażonej osoby lub zwierzęcia.

Bakterie utrzymują się, ponieważ niskie poziomy krążą w populacjach niektórych gryzoni. Te zwierzęta i ich pchły są długoterminowymi zbiornikami bakterii.

„Powodem, dla którego dżuma nie została wyeliminowana, jest to, że istnieje rezerwuar zwierzęcy,” powiedział w lutym dr Dan Barouch, dyrektor Centrum Badań nad Wirusologią i Szczepionkami w Beth Israel Deaconess Medical Center. „Bakterie mogą zarażać zwierzęta, 
a ponieważ nie możemy leczyć wszystkich zwierząt w naturze, utrzymują się one w środowisku, co okazjonalnie powoduje przypadki zarażeń u ludzi”.

Gdzie można zarazić się dżumą?

Dżuma występuje naturalnie na obszarach wiejskich w zachodnich Stanach Zjednoczonych, szczególnie w Arizonie, Kalifornii, Kolorado 
i Nowym Meksyku. To właśnie tam do CDC zgłaszane jest średnio siedem przypadków dżumy u ludzi rocznie. Jednak znacznie więcej przypadków występuje w niektórych częściach Afryki i Azji.

W latach 2010-2015 zgłoszono na całym świecie 3,248 przypadków, w tym 584 zgonów, według Światowej Organizacji Zdrowia. 
Trzy najbardziej endemiczne kraje to Demokratyczna Republika Konga, Madagaskar i Peru.

Istnieją trzy rodzaje dżumy – dżuma dymienicza, zakażenie krwi i płucna. W przypadku płucnej postaci dżumy –​​ dotyczącej płuc – istnieje ryzyko bezpośredniego przeniesienia z człowieka na człowieka. Tak było w przypadku dużego wybuchu epidemii na Madagaskarze 
w 2017 roku, gdzie odnotowano 2,348 potwierdzonych, prawdopodobnych i podejrzanych przypadków oraz 202 zgony.

Ostatnia miejska epidemia dżumy w Stanach Zjednoczonych miała miejsce w Los Angeles w latach 1924-1925, podało CDC.

Jak bardzo powinniśmy się martwić?

Nowoczesne antybiotyki – streptomycyna jest zwykle pierwszym zalecanym leczeniem – mogą zapobiec powikłaniom i śmierci, jeśli zostaną podane szybko po pojawieniu się objawów. Leczenie to stosuje się w przypadku dwóch najczęstszych typów dżumy: dymieniczej i płucnej.

„Powodem, dla którego dżuma spowodowała tak szeroko zakrojoną śmierć i zniszczenie w średniowieczu, jest to, że nie mieliśmy wtedy antybiotyków” – powiedział Barouch w lutym na temat dżumy.

„Chociaż może to być poważna choroba, zazwyczaj jest łatwo leczona antybiotykami, pod warunkiem, że zostanie wcześnie wykryta. Teraz jest to bardzo uleczalna choroba. Nie powinna wywoływać takiego strachu, jaki ludzie odczuwali w średniowieczu podczas Czarnej Śmierci” – powiedział. „Jeśli ktoś zauważy u siebie objawy zgodne z dżumą – zazwyczaj początkowo jest to gorączka, dreszcze 
i powiększone węzły chłonne – powinien zgłosić się do lekarza, ponieważ we wczesnym stadium dżuma jest łatwo uleczalna antybiotykami”.

Dżuma dymienicza ma współczynnik śmiertelności wynoszący od 30% do 60% w przypadku braku leczenia, podczas gdy dżuma płucna, gdy jest nieleczona, zawsze kończy się śmiercią, według WHO.

Jednak na Madagaskarze zaobserwowano szczep dżumy dymieniczej o wysokim poziomie oporności na streptomycynę.

Ponad 80% przypadków w USA to forma dymienicza, która jest najczęstszą formą zakażenia. Nieleczona dżuma dymienicza może przekształcić się w bardziej poważną dżumę płucną, która powoduje szybko rozwijające się zapalenie płuc po rozprzestrzenieniu 
się bakterii do płuc.

Czy istnieje szczepionka przeciwko dżumie?

Istnieje szczepionka przeciwko Yersinia pestis, ale jest zalecana tylko dla osób wysokiego ryzyka, takich jak naukowcy, którzy pracują bezpośrednio z bakterią, powiedział w lutym dr Harish Moorjani, specjalista chorób zakaźnych w Phelps Hospital w Nowym Jorku, będącym częścią Northwell Health.

„Większość ludzi nie potrzebuje tej szczepionki” – powiedział Moorjani.

Przegląd eksperymentalnych szczepionek przeciwko dżumie z 2019 roku sugeruje, że naukowcy badają różne podejścia do opracowania skutecznej szczepionki przeciwko dżumie.

Ponieważ różne projekty szczepionek prowadzą do różnych mechanizmów odporności, autorzy wnioskują, że kombinacje różnych typów mogą przezwyciężyć ograniczenia poszczególnych szczepionek i skutecznie zapobiegać potencjalnemu wybuchowi epidemii dżumy.

Jak chronić siebie i swoją rodzinę? 

Kluczowe kroki w zapobieganiu dżumie obejmują eliminowanie miejsc gniazdowania gryzoni wokół domu, szop, garaży i terenów rekreacyjnych poprzez usuwanie zarośli, stosów kamieni, śmieci i nadmiaru drewna opałowego.

Zgłaszaj chore, lub martwe zwierzęta organom ścigania lub lokalnym urzędnikom zdrowia; nie podnoś ani nie dotykaj ich samodzielnie. Jeśli musisz absolutnie zająć się chorym lub martwym zwierzęciem, noś rękawiczki.

Jeśli mieszkasz na obszarze endemicznym, podejmij dodatkowe środki ostrożności. Używaj repelentu na owady zawierającego DEET, 
aby zapobiec ukąszeniom pcheł i regularnie lecz psy i koty przeciw pchłom. Nie śpij ze swoimi zwierzętami, ponieważ zwiększa to ryzyko zarażenia się dżumą. Nie pozwól, aby twoje zwierzęta polowały lub wędrowały po siedliskach gryzoni, takich jak kolonie piesków preriowych.

Uwaga redaktora: Jest to zaktualizowana wersja artykułu, który został pierwotnie opublikowany w 2019 roku.

Jacqueline Howard i Mira Cheng z CNN przyczyniły się do powstania tego raportu.