Fotografia z 1968 roku, która zmieniła świat

Słynne zdjęcie przedstawiające Earthrise (Wschód Ziemi) uchwycone przez astronautów Apollo pozwoliło spojrzeć z podziwem na miejsce ludzkości we Wszechświecie. Zdjęcie: Nasa

W Wigilię Bożego Narodzenia 1968 roku załoga Apollo 8 uchwyciła spektakularny widok podczas okrążania Księżyca: oświetloną Ziemię pojawiającą się nad ciemnym księżycowym horyzontem. Astronauci Nasa byli pod wrażeniem tego, co zobaczyli. „O mój Boże, spójrz na to zdjęcie! Ziemia się zbliża. Wow, jakie to piękne!” Bill Anders krzyknął do kolegi astronauty Jima Lovella. „Masz kolorowy film, Jim? Podaj mi szybko kolorową rolkę, dobrze?”. „To piękne ujęcie” - powiedział Lovell, gdy Anders kliknął przycisk i uchwycił to, co stało się jednym z najsłynniejszych zdjęć na świecie. Zdjęcie zostało nazwane „Wschód Ziemi”. Było to pierwsze kolorowe zdjęcie Ziemi wykonane z kosmosu, które szybko obiegło cały świat. Zdjęcie to jest powszechnie uznawane za siłę napędzającą globalny ruch ekologiczny co doprowadziło do powstania Dnia Ziemi, corocznego wydarzenia promującego aktywizm i świadomość ekologiczną od 1970 roku. 

Ponad 50 lat po zrobieniu zdjęcia, Earthrise jest nadal postrzegane jako jedno z najbardziej kultowych fotografii przyrodniczych, jakie kiedykolwiek wykonano. „To po prostu idealne zdjęcie”- mówi Michael Pritchard, dyrektor programowy Królewskiego Towarzystwa Fotograficznego w Wielkiej Brytanii. „Był to kolorowy obraz o wysokiej rozdzielczości, który można było naprawdę dobrze odtworzyć i który zapewniał perspektywę Ziemi, jakiej nigdy wcześniej nie widziano”. „Wyraźnie pokazał Ziemię z kosmosu, ale także umieścił ją w kontekście, którego wcześniej nie widzieliśmy”- mówi. „Pokazał, że Ziemia była bardzo delikatną kulą w kosmosie”. Pod koniec lat sześćdziesiątych środowisko naturalne i aktywizm szybko rozprzestrzeniały się w Stanach Zjednoczonych i Europie. Grupy ekologiczne Friends of the Earth i Greenpeace zostały założone odpowiednio w 1969 i 1971 roku.

 W 1970 roku rząd USA powołał Agencję Ochrony Środowiska. Osiemnaście miesięcy po tym, jak astronauci Apollo 8 wykonali zdjęcie Ziemi, 20 milionów ludzi wyszło na ulice w całych Stanach Zjednoczonych, aby zaprotestować przeciwko niszczeniu środowiska w ramach pierwszego w historii Dnia Ziemi. Kathleen Rogers, prezes Earth Day Network, mówi, że zdjęcie Wschodu Ziemi odegrało kluczową rolę w zachęceniu ludzi do wzięcia udziału w działalności na rzecz ochrony środowiska. „Dało to początek Dniu Ziemi, w którym obecnie uczestniczy miliard ludzi, i stworzyło ruch ekologiczny na całym świecie” - mówi Rogers. Plakaty z okazji Dnia Ziemi w 1970 roku zawierały zdjęcie Earthrise. Przed Dniem Ziemi ludzie rozmawiali o tym, jak eksploracja kosmosu sprawiła, że stało się jasne, jak wyjątkowi jesteśmy, dodaje Rogers. „Gdy zdjęcie zostało opublikowane, członkowie Kongresu i światowi przywódcy zaczęli mówić o tym, jak krucha jest Ziemia. Wschód Ziemi podkreślił wyjątkowość planety w tym wielkim czarnym wszechświecie i uświadomił milionom ludzi, jak bardzo zanieczyszczona jest nasza planeta”.