Hiszpania pośród 10 państw, w których ekstremalne zjawiska pogodowe wywołują najwięcej szkód

Zdjęcie:  https://elpais.com/clima-y-medio-ambiente/2025-02-12/espana-entre-los-10-paises-en-los-que-los-eventos-meteorologicos-extremos-causan-mas-impactos.htm

Ekstremalne zjawiska meteorologiczne, które z powodu zmian klimatycznych stają się coraz bardziej powszechne i dotkliwe, zostawiają po sobie ofiary śmiertelne i straty ekonomiczne. Między 1993 i 2022, ludzkość została dotknięta przez 9.400 tego typu zdarzeń, według raportu stworzonego przez ekologiczną organizację Germanwatch. Około 765.000 osób padło ofiarą takich wydarzeń - zaliczając do nich między innymi powodzie, susze, huragany i fale gorąca. Ponadto straty ekonomiczne sięgają nawet 4.2 miliarda dolarów (biorąc pod uwagę inflację na tle trzech dekad), czyli 4.06 miliardów euro.

Licząc te skutki, Hiszpania – usytuowana w basenie Morza Śródziemnego, jednego z krytycznych punktów dotkniętych ociepleniem klimatu – nie wypada dobrze. W istocie, według raportu opublikowanego w tę środę, który zawiera klasyfikację państw, Hiszpania zajmuje ósme miejsce na liście krajów z największą ilością szkód na świecie. „Po pierwsze, zważywszy na ogromną ilość ofiar śmiertelnych w wartościach bezwzględnych i względnych”, wyjaśnia się w badaniu, które szacuje liczbę ofiar śmiertelnych tych wydarzeń na około 27 000 osób. Do tego dodaje się, że „na przestrzeni trzech dekad Hiszpania poniosła straty ekonomiczne w wysokości 25.000 milionów dolarów”.

Tak zwany Wskaźnik Ryzyka Klimatycznego 2025, który w środę zaprezentował Germanwatch, klasyfikuje kraje według skutków gospodarczych i ludzkich, których doświadczyły, biorąc pod uwagę zarówno ofiary śmiertelne jak i osoby, które zostały ranne lub straciły dom. Co więcej, uwzględniają one nie tylko straty bezwzględne, ale także straty względne w odniesieniu do populacji każdego stanu. Wskaźnik, wyjaśniają jego autorzy, opiera się na bazach danych EM-DAT, Banku Światowego i Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Klasyfikacja tych trzech dekad katastrof jest prowadzona przez Dominikę, Chiny i Honduras. Dominika, małe państwo na wyspie na Morzu Karaibskim, jest przykładem tego, co dzieje się w wielu krajach tak zwanego Globalnego Południa, które nie przyczyniają się w dużym stopniu do zmian klimatycznych, ale cierpią najbardziej z powodu wkładu najbogatszych krajów. Dominika cierpi przez nawracające huragany, jak Maria w 2017, które powodują szkody równe 270% tamtejszego PKB. Średnio kraj ten doświadcza takich burz co dwa lata, wyjaśnia Germanwatch. Klasyfikacja dziesięciu najbardziej dotkniętych państw składa się dalej z Mjanmy, Włochów, Indii, Grecji, Hiszpanii, Vanuatu i Filipin.

W przypadku Hiszpanii, autorzy wyróżniają fale gorąca z 2003 i 2022, które skutkowały wysoką liczbą ofiar śmiertelnych, oraz poważne straty ekonomiczne spowodowane brakiem opadów i pożarami lasów. „Susza w 1999 i pożary w 2019 również przyniosły ogromne zniszczenia”, dodaje raport, którego przegląd pozostaje w 2022 roku. Ale powodzie, które nawiedziły prowincję Walencja w październiku ubiegłego roku, z pewnością jeszcze bardziej zwiększą rachunek w przyszłych rankingach.

Inny raport, tym razem utworzony przez organizację Christian Aid, w oparciu o dane różnych firm ubezpieczeniowych i opublikowany pod koniec zeszłego roku, umieszcza te powodzie pośród 10 katastrof spowodowanych zmianami klimatycznymi z największymi stratami w 2024 na całym świecie. Badanie wykazało, że koszt ogromnego spadku temperatury, który uderzył w południowo-wschodnią część półwyspu, wyniósł 4.22 miliarda dolarów (około 4.045 miliarda euro) w samych tylko ubezpieczonych stratach majątkowych.

Abel López Díez, doktor geografii na Uniwersytecie La Laguna, specjalizujący się w skutkach tego typu wydarzeń ekstremalnych, zwraca uwagę nie tylko na zmiany klimatyczne, ale także na politykę adaptacyjną, którą stosują (lub nie) różne administracje. Według niego, brak środków „zabezpieczających” stawia Hiszpanię w sytuacji „wysokiej podatności na zagrożenia” w obliczu zdarzeń ekstremalnych, takich jak pożary na Wyspach Kanaryjskich w 2023 i ogromne powodzie w Walencji w ubiegłym roku. Wśród wszystkich tych środków, które nie zostały przyjęte, jest „skąpe lub, w niektórych przypadkach, nieistniejące planowanie terytorialne i urbanistyczne”, które, jak wyjaśnia López, pozwala na zajmowanie koryt rzek i innych obszarów zagrożonych powodzią. „Błędy przeszłości stają się teraźniejszą podatnością na zagrożenia”, stwierdza ekspert. „Pozostaje przed nami długa droga do adaptacji”, mówi.

Państwa najbardziej podatne na zagrożenia

Wśród państw analizowanych przez Wskaźnik Ryzyka Klimatycznego, silne burze, fale gorąca i powodzie były odpowiedzialne za największą ilość śmierci, w wysokości kolejno 35%, 30% i 27%. Ale kiedy mówi się o całkowitych stratach ekonomicznych, to huragany spowodowały największe straty w ciągu trzech badanych dekad: 2,33 miliardów dolarów, 56% całości.

Autorzy raportu zaprezentowanego w środę przypominają, że wszystkie kraje na świecie zostały dotknięte ekstremalnymi zdarzeniami. Jednakże, kiedy patrzy się na trzy ostatnie dekady „klasyfikacja pokazuje, że ekstremalne zjawiska pogodowe mają największy wpływ na kraje na południu”. „Grupa krajów o niższym średnim dochodzie jest największa wśród 10 najbardziej dotkniętych krajów”, podkreśla Germanwatch.

„Ostatnie trzy dekady pokazują, że kraje Globalnego Południa są szczególnie poszkodowane przez ekstremalne zjawiska pogodowe”, Laura Schaefer, szefowa działu międzynarodowej polityki klimatycznej Germanwatch, powiedziała w oświadczeniu. Dzieje się tak pomimo faktu, że znacznie mniej informacji jest dostępnych na temat wpływu ekstremalnych zjawisk w krajach o niższych dochodach, ponieważ mają one mniej narzędzi monitorowania. „Jeśli dane z tych krajów były tak kompletne jak te z wielu państw globalnej północy, można jeszcze lepiej zobaczyć stopień efekty ekonomiczne i ludzkie”, wyjaśnia Shaefer.

Jeśli chodzi o najbliższą przyszłość, ekspertka ta ostrzega, że „coraz więcej wskazuje na to”, że „wkraczamy w krytyczną i nieprzewidywalną fazę kryzysu klimatycznego, która jeszcze bardziej zaostrzy konflikty, zdestabilizuje społeczeństwa i negatywnie wpłynie na bezpieczeństwo ludzi na całym świecie”.