Innowacyjność w UE. Polska czwarta od końca

Polska znalazła się na 24 miejscu spośród 27 krajów członkowskich w najnowszym, opublikowanym przez Komisję, Europejskim Rankingu Innowacyjności 2022. Publikowany co roku raport umożliwia porównanie poziomu innowacji, w tym rozwoju cyfrowego, inwestycji w projekty badawcze czy poziomu zatrudnienia przy innowacyjnych projektach w państwach UE, krajach sąsiadujących z Unią oraz gospodarkach światowych.

Polska początkującym innowatorem

W tegorocznym rankingu gorzej od Polski wypadły jedynie Łotwa, Bułgaria i Rumunia, która z wynikiem poniżej 32,6 proc. unijnej średniej okazała się być najmniej innowacyjną gospodarką w Unii Europejskiej. Tym samym, razem w Chorwacją, Węgrami i Słowacją, siedem krajów członkowskich z wynikiem poniżej 70 proc. unijnej średniej zakwalifikowanych zostało w rankingu do grupy tzw. początkujących lub wschodzących innowatorów. Jak jednak pocieszają eksperci, Polska pod względem innowacyjności rozwija się coraz prężniej, a jej wyniki w ciągu ostatnich siedmiu lat poprawiły się o ponad 11 punktów procentowych, co na tle pozostałych państw Wspólnoty jest bardzo dobrym rezultatem.

Różnica pomiędzy wynikami Polski a UE jest coraz mniejsza – przyznają unijni urzędnicy. Jak pokazuje raport, mocną stroną Polski są zasoby intelektualne, w tym duża liczba osób z wyższym wykształceniem, mobilność pracowników w sektorze nauki i technologii czy też inwestycje w cyfryzację, m.in. w łącza szerokopasmowe. Natomiast najsłabszym i wciąż pogarszającym się aspektem jest brak inwestycji w technologie środowiskowe, brak nakładów na prace badawczo-rozwojowe, brak wsparcia dla pracowników naukowych. W Polsce wciąż niewiele osób pozyskuje tytuł doktora, wciąż też zbyt mało jest innowacyjnych przedsiębiorstw.

Szwecja królową rankingu

Z tegorocznego raportu wynika, że Unia jako całość od 2015 r. poprawiła swoje wyniki w zakresie innowacyjności o około 10 proc. Jeśli zaś chodzi o poszczególne państwa członkowskie, to w ciągu ostatniego roku 19 z nich poprawiło wyniki, a osiem – pogorszyło. I tak, od lat najbardziej rozwiniętym pod względem innowacyjności krajem w UE jest Szwecja, która teraz z wynikiem 135 proc. unijnej średniej wypadła jeszcze lepiej niż w ostatnich latach. Poza Szwecją wśród tzw. liderów innowacji, czyli krajów które uzyskały wyniki powyżej 125 proc. unijnej średniej, znalazły się Belgia, Dania, Finlandia, a w tym roku do grupy awansowała również Holandia.

Wśród państw, które wypadły w tym roku gorzej niż w poprzednim, znalazły się natomiast Niemcy, gdzie poziom innowacyjności co prawda nadal rośnie, ale w tempie wolniejszym niż w pozostałych państwach Wspólnoty. Co nie zmienia faktu, że z wynikiem 117,5 proc. unijnej średniej Berlin znalazł się w grupie silnych innowatorów obok Irlandii, Francji, Luksemburga, Austrii, a od tego roku także Cypru.

Niemcy: umiejętności cyfrowe słabym punktem

Wśród mocnych stron Niemiec autorzy raportu wymieniają wysoką liczbę doktorantów, partnerstwo publiczno-prywatne czy wysoki odsetek zatrudnionych w innowacyjnych przedsiębiorstwach, najsłabiej oceniane są natomiast poziom wsparcia rządowego na rzecz projektów badawczych, liczba osób z wykształceniem wyższym w całej populacji ogóle oraz odsetek mieszkańców nieposiadających umiejętności cyfrowych.

Podobnie jak w Polsce, także i w Niemczech odnotowano spadek inwestycji w technologie na rzecz środowiska, zwłaszcza w porównaniu z 2015 r. W trzeciej grupie tzw. umiarkowanych innowatorów, których wyniki plasują się na poziomie 70-100 proc. średniej UE, znalazły się natomiast Czechy, Grecja, Hiszpania, Włochy, Litwa, Malta, Portugalia i Słowenia. W tym roku do kategorii tej trafiła także Estonia, która zaliczyła najmocniejszy w UE spadek (- 8,9 punktów procentowych) w porównaniu z ubiegłym rokiem, kiedy to postrzegana była jako silny innowator.

Przepaść Wschód-Zachód

Autorzy raportu zauważają, że w UE nadal utrzymuje się przepaść innowacyjna na linii Wschód-Zachód.

- Liderzy innowacji i najsilniejsi innowatorzy  występują głównie w Europie Północnej i Zachodniej, a większość umiarkowanych i początkujących innowatorów znajduje się w Europie Południowej i Wschodniej – przyznają unijni urzędnicy. Komisja Europejska już zapowiada, że zamierza skoncentrować swoje działania na likwidowaniu tej luki, co ma również pomóc UE w uzyskaniu pozycji lidera innowacyjności na płaszczyźnie globalnej. Dzisiaj UE nadal pozostaje w tyle za swoimi światowymi konkurentami, jak Australia, Kanada, Korea Południowa.
– Chociaż różnica ta się zmniejsza – zapewnia Komisja Europejska. I przypomina, że od ubiegłego roku UE udało się pod względem innowacyjności wyprzedzić Japonię.
– Autonomia i konkurencyjność Europy będą zależeć od zdolności do zajęcia pozycji lidera pod względem technologii i handlu w strategicznych obszarach, takich jak przestrzeń kosmiczna, obrona, wodór, akumulatory, chipy kwantowe i obliczenia wielkiej skali – przekonuje komisarz UE ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton.