Jak grom z jasnego nieba – Dlaczego człowiek przyciąga pioruny?

Zdjęcie: istock / alphaspirit

Około 750 tys. piorunów uderza rocznie w samych Niemczech. Jednakże nie każdy region jest w równiej mierze tym dotknięty. W południowej górzystej części Niemiec, uderzenia piorunów występują znacznie częściej niż w północnej nizinnej części kraju. Zdarza się również, że pioruny uderzają w ludzi. Zaledwie dwie trzecie osób poszkodowanych uchodzi z życiem. Paraliż, uszkodzenie mózgu i oparzenia trzeciego stopnia to jedynie niektóre z dramatycznych konsekwencji wynikających z takiego nieszczęścia. Dla sprawniejszego przewidywania i ostrzegania przed burzami, została utworzona w Stanach Zjednoczonych „National Lightning Detection Network”, w skrócie NLDN. Meteorolodzy monitorują pogodę w kraju, przepowiadają sztormy i burze oraz zapisują uderzenia piorunów. 

Wyładowanie chmurowe i doziemne

Piorun jest wyładowaniem elektrycznym. Wyróżnia się dwa typy wyładowań: wewnątrzchmurowe i doziemne. W przypadku wyładowania chmurowego, wyładowania elektryczne może występować w obrębie jednej chmury lub między wieloma chmurami. Wyładowanie między naładowaną chmurą, a ziemią jest z kolei nazywane wyładowaniem doziemnym.

Turbulencje powstające podczas burzy powodują w obrębie chmury rozdzielanie ładunków elektrycznych. Ujemne ładunki (elektrony) gromadzą się następnie w dolnej części chmury. Zważywszy na fakt, że ładunki tego samego rodzaju się odpychają, elektrony z powierzchni gruntu zostają zepchnięte do niższych regionów. Ładunki dodatnie (jony) jednakże pozostają. Wskutek różnic potencjałów elektrycznych dochodzi do wyładowania między chmurą a powierzchnią ziemi. 

Piorun szuka swój cel

Ujemny ładunek uderza w formie piorunu w powierzchnię ziemi. Jego cele to: domy, drzewa albo ludzie. Wszystko, co wystaje ponad powierzchnię ziemi, wysyła ładunki dodatnie do piorunu. Po połączeniu się ładunków elektrycznych tworzy się piorun. Z ładunkiem elektrycznym o sile do 100 milionów V, potrafi przełamać ściany betonowe. Ludzkie ciało jest przy tym bardzo dobrym przewodnikiem prądu. Większość ludzkich płynów ustrojowych jest słona, więc dobrze przewodzi prąd.

W krainie superlatywów

W porównaniu z prędkością światła, która wynosi 300 tys. km/s, piorun jest względnie wolny. Jego prędkość jednak wynosi przynajmniej 96 tys. km/s, co wystarcza na dwukrotne okrążenie Ziemi. 

Także temperatura pioruna przekracza zdecydowanie naszą wyobraźnię: najwyższa dotąd zmierzona temperatura wynosi 30 tys. stopni. Ten piorun był zatem czterokrotnie gorętszy od powierzchni słońca. Pionowe błyskawice mają przeciętnie od pięciu do siedmiu kilometrów długości, a poziome przeciętnie około 16 km długości. Najdłuższa dotychczas zmierzona błyskawica pozioma wynosiła 140 km.