Jak odczuwamy ból?

Źródło grafiki: Huemn

Ból pełni rolę ostrzeżenia, że coś jest nie tak, i może pomóc w diagnozowaniu problemu. Bez bólu, osoba nie byłaby świadoma, że się zraniła lub ma problem zdrowotny wymagający leczenia. W większości przypadków ból ustaje, gdy problem jest leczony, i taki ból nazywamy bólem ostrym. Jednak w niektórych przypadkach ludzie doświadczają bólu przewlekłego, który jest stałym bólem trwającym tygodnie, miesiące lub lata. Może to być spowodowane trwającym problemem, takim jak zapalenie stawów lub rak, ale czasami przyczyna nie może zostać zidentyfikowana. Na przestrzeni lat badacze wyjaśnili procesy zachodzące w ciele, które prowadzą do odczuwania bólu. W przypadku bólu ostrego, który występuje na przykład w wyniku urazu, ścieżka bólowa jest następująca. 

Jeśli osoba ukłuje palec czymś ostrym, na przykład, powoduje to uszkodzenie tkanek. To uszkodzenie jest rejestrowane przez nocyceptory, mikroskopijne receptory bólu w skórze. Każdy receptor bólu znajduje się na jednym końcu komórki nerwowej lub neuronu i jest połączony z drugim końcem w rdzeniu kręgowym długim włóknem nerwowym zwanym aksonem. 

Włókna nerwowe istnieją w pęczkach, tworząc nerw obwodowy. W ramach tego nerwu obwodowego, sygnały elektryczne są przekazywane wzdłuż neuronu do rdzenia kręgowego w okolicy szyi. W jednym z obszarów rdzenia kręgowego, zwanym rogiem tylnym, sygnały elektryczne przemieszczają się między neuronami za pomocą połączeń zwanych synapsami, które są realizowane przy użyciu chemicznych nośników informacji zwanych neuroprzekaźnikami. Następnie sygnały te wędrują w górę rdzenia kręgowego, aby dotrzeć do mózgu. Sygnały są przekazywane do części mózgu zwanej wzgórzem, które następnie rozprowadza je do różnych obszarów mózgu. Należą do nich między innymi kora somatosensoryczna, odpowiedzialna za odczucia fizyczne, oraz układ limbiczny, związany z emocjami, a także kora czołowa, odpowiedzialna za myślenie związane z osobowością i świadomością. 

Osoba odczuwa wtedy ból w palcu i staje się świadoma, że coś jest nie tak, a następnie reaguje emocjonalnie, na przykład irytacją lub zniecierpliwieniem. Różne rodzaje wrażeń są przekazywane przez różne typy włókien nerwowych, w tym włókna A-alpha, A-beta, A-delta i C. Ostry ból jest przekazywany przez włókna A-delta, podczas gdy ból tępy przenoszą włókna C. Włókna A-delta są większe od włókien C i są również pokryte mieliną, co oznacza, że mogą przesyłać sygnały znacznie szybciej niż włókna C. Dlatego, gdy osoba ukłuje palec, początkowo odczuwa ostry ból (nazywany "szybkim bólem"), a następnie pojawia się wolniejszy, rozprzestrzeniający się ból (nazywany "wolnym bólem"). Po zagojeniu się palca w tym scenariuszu, odczucie bólu ustaje, ponieważ receptory bólowe (nociceptory) przestają wykrywać uszkodzenie tkanek. Jednak w niektórych przypadkach, receptory bólu mogą nadal wysyłać sygnały. Może to mieć miejsce w wyniku choroby lub stanu, który powoduje ciągłe uszkodzenie tkanek. Na przykład, u pacjentów z artretyzmem stawy są ciągle w stanie uszkodzenia, co powoduje, że sygnały bólowe nadal docierają do mózgu. Nociceptory mogą czasami wciąż wysyłać sygnały, nawet w przypadku braku jakiegokolwiek uszkodzenia, a odpowiedź bólowa pozostaje taka sama, mimo braku fizycznej przyczyny. Dlatego może być trudno zlokalizować źródło tego przewlekłego bólu, co sprawia, że jego leczenie staje się problematyczne.