Jak wynika z badania starożytnych śladów, ludzie żyli w Ameryce wcześniej niż sądzono

USGS/NPS/UNIWERSYTET W BOURNEMOUTH 

Najnowsze wyniki opublikowane w czasopiśmie „Science” dowodzą, że ludzie byli obecni w obu Amerykach dużo wcześniej, niż do tej pory sądzono, co podważa konsensus w sprawie, która od dawna jest przedmiotem gorącej debaty wśród ekspertów. „Gdyby te ślady pozostawił człowiek między 23 000 a 21 000 lat temu, byłoby to jedno z najważniejszych znalezisk w historii amerykańskiej archeologii” – powiedział Newsweekowi Todd Surowell, badacz z Wydziału Antropologii Uniwersytetu Wyoming, który nie brał udziału w najnowszym badaniu „Science”. 

W ciągu ostatnich kilku dekad ogólnie przyjęty zakres dat pierwszego przybycia człowieka do obu Ameryk to mniej więcej 16 000 do 13 000 lat temu, w zależności od konkretnych stanowisk archeologicznych, które poszczególni uczeni albo biorą pod uwagę, albo odrzucają. Niektóre z najnowszych badań dostarczyły dowodów na okupację Ameryk przez człowieka jeszcze wcześniej niż w tym zakresie — podczas maksimum ostatniego zlodowacenia (LGM), które obejmowało lata od około 26 000 do 19 000 lat temu, lub nawet jeszcze przed nim. LGM to okres w historii Ziemi, w którym pokrywy lodowe i lodowce osiągnęły swój największy zasięg podczas ostatniej epoki lodowcowej. Jednak dowody wskazujące na osadnictwo ludzkie w obu Amerykach wcześniej niż 16 000 lat temu często spotykały się ze sceptycyzmem i są przedmiotem poważnej debaty. 

Do tej kategorii zaliczają się starożytne ślady ludzkich stóp znajdujące się w miejscu starożytnego dna jednego z jezior w Parku Narodowym White Sands w Nowym Meksyku. W 2021 roku zespół naukowców, w tym autorzy najnowszego badania, pracował nad określeniem czasu powstania 61 śladów ludzkich stóp w parku i ostatecznie ustalił, że pozostawiono je między około 23 000 a 21 000 lat temu. Wskazywało to, że ludzie byli obecni w tym regionie przez około 2000 lat w szczytowym okresie LGM. Wyniki te okazały się jednak kontrowersyjne, a wielu badaczy podało w wątpliwość ich dokładność. 

„Natychmiastową reakcją w niektórych kręgach społeczności archeologicznej było stwierdzenie, że dokładność naszego datowania była niewystarczająca, aby można było wysunąć tak niezwykłe wnioski, jak to, że ludzie byli obecni w Ameryce Północnej podczas ostatniego maksimum zlodowacenia” – stwierdził w komunikacie prasowym Jeff Pigati, geolog badawczy z US Geological Survey (USGS) i współautor nowego badania „Science”. 

W badaniu przeprowadzonym w 2021 r. badacze zastosowali technikę datowania radiowęglowego w przypadku starożytnych nasion pospolitej rośliny wodnej Ruppia cirrhosa, które znaleziono w skamieniałych śladach stóp. To właśnie to wywołało kontrowersje dotyczące wieku odcisków, ponieważ rośliny wodne mogą pozyskiwać węgiel z rozpuszczonych atomów węgla w wodzie, a nie z otaczającego powietrza, co potencjalnie sprawia, że wydają się być starsze, niż są w rzeczywistości. 

Autorzy badania byli pewni zaproponowanych przez siebie dat, ale zaczęli niezależnie oceniać swoje wyniki, korzystając z wielu linii dowodowych, aby odpowiedzieć na część krytyki. 

W najnowszym badaniu Pigati, jego współautorka Kathleen Springer – kolejna geolog badawcza z USGS – i ich współpracownicy wykorzystali datowanie radiowęglowe pyłków drzew iglastych pobranych z dokładnie tych samych warstw geologicznych, co oryginalne próbki nasion, umożliwiając ich bezpośrednie porównanie. Zdecydowali się na użycie pyłku drzew iglastych, ponieważ są to rośliny lądowe i dlatego nie sprawiają problemów, które pojawiają się w przypadku stosowania roślin wodnych, takich jak Ruppia cirrhosa. Wynika to z faktu, że pozyskiwany przez nie węgiel wykorzystywany w procesie fotosyntezy pochodzi bezpośrednio z atmosfery. 

„Wadą datowania pyłku jest jego niewielki rozmiar, ale metody zastosowane w tym badaniu pozwoliły nam wyodrębnić 75 000 ziaren czystego pyłku z próbki, co wystarczyło do określenia precyzyjnego wieku radiowęglowego” – twierdzą naukowcy. 

Naukowcy odkryli, że próbki pyłku były statystycznie identyczne z nasionami pod względem wieku, co potwierdza pierwotne daty zaproponowane w badaniu z 2021 r. Ponadto naukowcy zastosowali inną technikę datowania, znaną jako luminescencja stymulowana optycznie, która pozwala określić datę ostatniego wystawienia drobin kwarcu na działanie światła słonecznego. Datowanie luminescencyjne ujawniło, że próbki kwarcu zebrane w warstwach nośnych śladów miały minimalny wiek około 21 500 lat, co dodatkowo potwierdza wyniki radiowęglowe. 

Biorąc pod uwagę, że obecnie istnieją trzy oddzielne linie dowodowe wskazujące na ten sam przybliżony wiek śladów stóp, jest bardzo mało prawdopodobne, aby wszystkie były błędne, co zdaniem naukowców jasno wskazuje, że pierwotny zakres wieku od 23 000 do 21 000 lat jest dokładny. „Nasze wyniki datowania radiowęglowego pyłku i datowania luminescencyjnego osadów dowodzą, że ramy chronologiczne pierwotnie ustalone dla śladów z White Sands są rzetelne i potwierdzają obecność ludzi w Ameryce Północnej podczas maksimum ostatniego zlodowacenia” – powiedział Pigati. „Uważamy, że nasze badanie przeprowadzone w White Sands zamyka sprawę i rozwiązuje wszelkie kontrowersje”. 

„Ludzie żyli w południowej części Ameryki Północnej podczas maksimum ostatniego zlodowacenia 23–21 000 lat temu. Oznacza to, że byli tam przed zamknięciem się ogromnych pokryw lodowych. Nasze odkrycia poszerzają znany zakres działalności człowieka w Ameryce Północnej o tysiące lat, co ma konsekwencje dla szlaków migracyjnych, starożytnych badań DNA i językoznawstwa. Mamy nadzieję, że z biegiem czasu zbudujemy zaufanie społeczności co do zakresu epok, których dowiedliśmy dzięki badaniom w White Sands. 

Badacze, z którymi skontaktował się Newsweek, wyrazili uznanie dla najnowszych ustaleń i jakości dowodów przedstawionych w badaniu. 

„Autorzy wykonali świetną robotę, odpowiadając na krytykę dotyczącą wyników datowania tego stanowiska archeologicznego” – stwierdził Todd Surovell. „W tym momencie możemy mieć pewność, że te ślady mają co najmniej 20 000 lat. Waham się, czy powiedzieć, że możemy być „pewni”, ponieważ zawsze istnieje możliwość, że nieświadomie poczyniono błędy przy datowaniu, ale w przypadku, gdy trzy niezależne metody dają zgodne ze sobą wyniki, jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że zidentyfikowano prawidłowy wiek.” 

Odkrycia „sugerowałyby, że wielu rzeczy nie rozumiemy na temat kolonizacji obu Ameryk przez człowieka” – dodał Surovell. „Moim zdaniem najważniejsze pytania dotyczą demografii ludzkości. Jeśli ludzie żyli na pustyniach Nowego Meksyku w szczytowym okresie ostatniej epoki lodowcowej, dlaczego ich obecność pozostaje w dużej mierze niewidoczna w pozostałych częściach obu Ameryk przez 8 tys. do 10 tys. lat?” Badacz stwierdził, że należy również rozważyć pytania zadawane przez innych archeologów dotyczące metod wykopalisk i tego, czy są to rzeczywiście ślady człowieka. „Ostatecznie dla powszechnej akceptacji miejsce to będzie wymagało niezależnego zbadania lokalizacji, jak i niezależnej replikacji wyników” – powiedział. 

Kirk Johnson, główny dyrektor Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Smithsonian, nie był zaangażowany w najnowsze badania w White Sands, ale uważnie je śledził. Powiedział Newsweekowi, że raport z badania jest „całkiem bezbłędny”. „Zasadniczo dodali dwa nowe, niezależne mechanizmy datowania, które potwierdzają ten pierwotnie wykorzystany, który sam w sobie był rzetelny. To dość niepodważalne badanie” – powiedział. „To niesamowite odkrycie — wyniki sugerują, że między 21 000 a 23 000 lat temu w tym jednym miejscu występowała gęsta okupacja ludzka. Myślę, że bardzo trudno będzie zaprzeczyć tym wynikom”. 

„To ciągle ewoluująca historia ludzi w Ameryce Północnej i im bardziej się jej przyglądamy, tym więcej znajdujemy dowodów na coraz to wcześniejsze daty jej początków” – powiedział.