Japońskie „lasy kieszonkowe” zapuszczają korzenie w brytyjskich miastach

Źródło zdjęcia: https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/zielone-drzewo-lisciaste-38136/ ; autor: veeterzy, 26 stycznia 2016 roku 

Metoda zalesiania Miyawaki polega na sadzeniu zróżnicowanej mieszanki gęsto upakowanych rodzimych drzew leśnych - tzw. „lasów kieszonkowych” - które szybko rosną na małych obszarach, zbliżonych wielkością do kortu tenisowego. W całym kraju powstało już ponad 280 lasów w stylu Miyawaki. Ukryte na osiedlach mieszkaniowych, terenach szkolnych i nieużytkach na obrzeżach miast, takie lasy rosną szybciej niż konwencjonalnie sadzone drzewa. To podejście do sadzenia drzew zostało opracowane przez japońskiego ekologa Akirę Miyawakiego w latach 70. ubiegłego wieku. Według jego zwolenników lasy kieszonkowe stwarzają więcej siedlisk dla dzikiej przyrody i zwiększają zdolność gruntów do magazynowania dwutlenku węgla, jednak nieliczne badania w krajach zachodnich mają na celu ilościowe określenie tych korzyści.

Jeśli lasy zostaną posadzone w odpowiedni sposób, mogą pomóc w stworzeniu bardziej kompleksowej struktury zbiorowisk roślinnych od samej gleby aż po korony drzew. Oznacza to, że las ma wyraźne warstwy, od wolno rosnących gatunków koron drzew po mniejsze krzewy i zioła pokrywające glebę. Siedliska te są samowystarczalne, dzięki czemu po kilku latach wzrostu nie wymagają wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Organizacja charytatywna Earthwatch Europe wykorzystuje metodę Miyawaki do sadzenia małych lasów na obszarach miejskich. Od 2022 roku, z pomocą lokalnych społeczności, udało jej się zasadzić 285 lasów. Część lokalnych samorządów i społeczności wspiera tę małą leśną rewolucję. 

W Tychwood w Witney, niedaleko Oksfordu, pierwszy w Wielkiej Brytanii miniaturowy las mieści teraz salę lekcyjną na świeżym powietrzu, z której korzystają uczniowie i lokalni mieszkańcy, którzy mogą pracować nad obywatelskimi projektami naukowymi i pielęgnacją drzew. Odkąd las został zasadzony w marcu 2020 roku, siedlisko stało się domem dla owadów, ptaków i wielu gatunków rodzimych roślin, takich jak dąb, brzoza, jabłoń krabowa, dereń i wierzba iwa. Jednak podczas gdy finansowany przez rząd projekt pilotażowy o nazwie Trees Outside Woodlands zyskał rozgłos ze względu na potencjalne korzyści społeczno-środowiskowe, bardzo niewiele badań określiło, jak zapewnić największą skuteczność tego typu działań. Jeden z raportów opublikowanych przez organizację charytatywną Tree Council dowodzi, że działki Miyawaki mają znacznie wyższe wskaźniki przeżywalności i są bardziej opłacalne niż działki bez Miyawaki. Pozostaje jednak wiele niewiadomych.

Klimat niepewności

Pomimo świadomości płynących z tego rozwiązania korzyści, takich jak magazynowanie dwutlenku węgla, ochrona bioróżnorodności i możliwości edukacyjne, istnieje duża niepewność co do tego, jak stosować metodę małych lasów w różnych warunkach klimatycznych, szczególnie w Wielkiej Brytanii. Nasze ostatnie badanie, opublikowane w Arboricultural Journal, sprawdziło, na ile te małe lasy są odpowiednie w kontekście Wielkiej Brytanii. Przeprowadzone przez nas wywiady z 12 profesjonalistami (ekspertami zajmującymi się drzewami ze środowisk akademickich lub praktykami) ujawniły, że podczas gdy połowa z nich popierała metodę Miyawaki, zwłaszcza w określonych obszarach miejskich, takich jak szkoły i niewielkie parki, nadal istniały obawy dotyczące śmiertelności drzew i wysokich kosztów zakupu sadzonek, przygotowania gleby i ogólnej pielęgnacji. 

Kilka osób przyznało, że widzą potencjał w wykorzystaniu nieużytkowanych gruntów rolnych do zakładania małych lasów także na obszarach wiejskich. Przystosowanie się do zmian klimatycznych ma ogromne znaczenie, a sadzenie drzew w środowiskach miejskich jest niezwykle ważne. Ponadto bezpośredni z przyrodą poprawia zdrowie i samopoczucie ludzi, a tereny zielone pomagają łączyć społeczności i zmniejszać poczucie osamotnienia, a także łagodzić negatywne skutki zmian klimatu, takie jak zanieczyszczenie powietrza, fale upałów i powodzie, oraz zwiększać różnorodność biologiczną. Brytyjskie miasta borykają się zarówno ze zmianami klimatycznymi, jak i utratą bioróżnorodności, zatem metoda Miyawaki stanowi obiecujące rozwiązanie. Wciąż istnieje wiele wyzwań do pokonania, gdyż ruch ten dopiero raczkuje - ale może on być kluczem do bardziej ekologicznej i zrównoważonej przyszłości.