Korzyści i wady weekendowej drzemki dla zdrowia serca

Nowe badania sugerują, że spanie w weekendy może obniżyć ryzyko rozwoju chorób serca w późniejszym okresie życia. | Elena Noviello/Moment RF/Getty Images/File

Oczywiście, zawsze można wyspać się w weekend. Nowe badanie sugeruje, że drzemka może korzystnie wpłynąć na zdrowie serca, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób serca o 19%, jak wynika z abstraktu badania opublikowanego w czwartek. Abstrakt nie został jeszcze opublikowany w czasopiśmie, ale zostanie zaprezentowany podczas dorocznego kongresu Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego w niedzielę, 1 września. 

„Związek ten staje się jeszcze bardziej wyraźny wśród osób, które regularnie nie wysypiają się w dni robocze” – powiedziała w komunikacie prasowym współautorka badania, Yanjun Song, pracująca w State Key Laboratory of Infectious Disease of the National Center for Cardiovascular Disease przy Szpitalu Fuwai w Pekinie. 

Autorzy badania wykorzystali dane z badania UK Biobank, które obejmowało 90 903 uczestników i śledziło stan zdrowia ponad 500 000 osób w wieku od 40 do 69 lat w Wielkiej Brytanii. Dane dotyczące czasu snu uczestników były mierzone za pomocą zegarków monitorujących aktywność, a następnie podzielone na cztery grupy: od tych, którzy najmniej odsypiali brak snu w weekendy, do tych, którzy robili to najwięcej. Pierwsza grupa w weekendy spała od 0,26 do 16,05 godzin mniej, podczas gdy czwarta grupa spała od 1,28 do około 16 godzin więcej w weekendy niż w tygodniu. 

Po średnio 14-letnim okresie obserwacji grupa, która najwięcej spała w weekendy, miała o 19% mniejsze ryzyko rozwoju chorób układu krążenia, takich jak choroby serca, zawał serca, migotanie przedsionków i udar mózgu, w porównaniu do grupy, która najmniej odsypiała sen w weekendy. 

W podgrupie uczestników z codziennym niedoborem snu (ustalanym jako mniej niż siedem godzin snu dziennie), ci, którzy odsypiali się w weekendy w największym stopniu, mieli o 20% mniejsze ryzyko rozwoju chorób serca w porównaniu do uczestników, którzy spali mniej. Żadne z wyników nie różnicowały się według płci. 

„Choć badanie ma pewne ograniczenia, takie jak skupienie się wyłącznie na mieszkańcach Wielkiej Brytanii, jego wyniki podkreślają negatywny wpływ przewlekłego niedoboru snu na zdrowie układu sercowo-naczyniowego” – pisze w wiadomości e-mail Nieca Goldberg, ordynator w Atria New York City oraz dr hab. n. med. w Grossman School of Medicine na Uniwersytecie Nowojorskim. Goldberg nie brała udziału w tym badaniu. 

Inni eksperci sugerują, że ludzie powinni nadal uważać na harmonogram snu, ponieważ może on wpływać nie tylko na zdrowie serca. „Potrzebne są dalsze badania nieregularnego snu, ponieważ może on mieć wpływ nie tylko na zdrowie serca” – dodała. 

Poprzednie badania dotyczące dosypiania w weekendy również przyniosły niejednoznaczne wyniki. Wcześniejsze badania wykazały, że różnice w czasie snu i tym, kiedy się kładziemy, znane jako „social jet lag”, są związane z ryzykiem rozwoju chorób serca – powiedział Nour Makarem, adiunkt epidemiologii w Columbia University’s Mailman School of Public Health, który nie był zaangażowany w badanie. 

„Inne badanie wykazało, że próby dosypiania były nieefektywne i w rzeczywistości pogarszały nawyki żywieniowe, prowadząc do przyrostu masy ciała i zmniejszenia wrażliwości na insulinę” – pisze w e-mailu Martha Gulati, ordynator oddziału kardiologii prewencyjnej w centrum badawczy Cedars-Sinai Medical Center w Los Angeles oraz zastępca ordynatora oddziału kardiologii w Barbra Streisand Women’s Heart Center. „Więc nawet w świetle tego badania, nie jest w pełni jasne, jaka jest rzeczywista sytuacja” – dodała Gulati. 

Dlatego stały harmonogram snu przez wszystkie dni tygodnia jest lepszy dla zdrowia serca – powiedział Makarem. Jednak wyniki ostatnich badań wskazują, że „gdy regularny sen nie jest możliwy i osoba jest niewyspana w dni robocze, dosypanie w weekendy może być pożyteczne” – dodał Makarem. 

Dlaczego sen korzystnie wpływa na zdrowie serca 

Ponieważ badanie jest na razie w formie abstraktu, „nie jest jasne, jakie inne czynniki ryzyka chorób serca lub elementy snu zostały uwzględnione w badaniu” – napisał Makarem w e-mailu. 

„Autorzy badania uwzględnili jednak ryzyko genetyczne, co jest mocną stroną badania – i nadzieją dla osób ze znanymi czynnikami ryzyka genetycznego, ponieważ związek między dosypaniem a niższym ryzykiem rozwoju chorób serca utrzymywał się mimo to” – dodaje Makarem. 

Wyniki te mogą być częściowo wyjaśnione przez związek snu z prawidłowymi poziomami glukozy i ciśnienia krwi, lepszymi nawykami żywieniowymi oraz niższym ryzykiem otyłości – powiedziała Makarem. 

„Brak snu może prowadzić do licznych problemów z sercem, w tym wysokiego ciśnienia krwi, wysokiego poziomu cholesterolu, zawału serca, otyłości, cukrzycy i udaru mózgu” – powiedziała Goldberg. „Dostateczny czas snu jest również związany z dobrym zdrowiem psychicznym, co z kolei jest powiązane z niższym ryzykiem chorób serca” – dodała Makarem. „Sen jest kluczowym elementem regenerującym, aby zachować zdrowie serca”. 

Pozostają jednak nierozwiązane pytania – powiedziała Gulati, na przykład: „Czy istnieje próg, po którym sen w weekend zaczyna szkodzić?” I czy istnieje minimalny czas, który trzeba codziennie spać, którego już się nie da dospać? A ci, którzy śpią prawidłowo, czy mają jeszcze lepszą szansę na uniknięcie chorób serca? 

„Być może wynikiem tego badania jest to, że dosypianie jest lepsze niż całkowity brak snu” – powiedziała Gulati. 

„Aby zachować dobry stan zdrowia, rekomenduje się spać przynajmniej 7 godzin dziennie i trzymać się stałego harmonogramu snu” – powiedziała Goldberg. „Oznacza to również zasypianie i budzenie się o tej samej porze każdego dnia, w miarę możliwości” – dodała Makarem. 

„A jeśli masz problemy ze snem, warto omówić to z lekarzem” – powiedziała Goldberg. „Pamiętaj, że jesteś najbardziej zainteresowaną osobą w sprawie swojego zdrowia”.