Lądownik Blue Ghost firmy Firefly kończy historyczną misję, osiągając "100%" celów

Zdjęcie: Firefly Aerospace

Blue Ghost, czteronożny lądownik o rozmiarach niewielkiego samochodu, przez dwa tygodnie prowadził działania po widocznej stronie Księżyca. Miejsce lądowania znajdowało się w pobliżu starożytnej struktury wulkanicznej zwanej Mons Latreille, położonej na północ od równika. Większość misji przebiegała w pełnym świetle słonecznym, aż do momentu, gdy księżycowa noc spowiła miejsce lądowania 
w ciemność w niedzielę. Pomimo tego, lądownik spełnił kluczowy cel misji, kontynuując działanie przez około pięć godzin po zachodzie Słońca dzięki energii 
z akumulatorów.

Podczas operacji lądownik przesłał na Ziemię łącznie około 120 gigabajtów danych — co odpowiada ponad 24 000 utworów muzycznych. W ramach swoich badań Blue Ghost odebrał najsilniejszy dotychczas sygnał GPS, użył specjalnego systemu do zbierania i sortowania księżycowego pyłu oraz uruchomił wiertło do pomiaru temperatury gruntu. Według firmy Firefly, ostatni sygnał od Blue Ghost został odebrany w niedzielę około godziny 19:15 czasu wschodniego (18:15 czasu centralnego). "To osiągnięcie oznacza najdłużej prowadzoną komercyjną operację na Księżycu w historii" — ogłosiła firma Firefly w oświadczeniu.

Lądownik Blue Ghost przesłał również pożegnalną wiadomość przed przejściem 
w "tryb pomnika", co oznacza, że pozostanie nieaktywny na powierzchni Księżyca 
w najbliższej przyszłości. "Wykryto zmianę trybu misji, teraz w Trybie Pomnika; dobranoc, przyjaciele" — brzmiała wiadomość przesłana przez statek kosmiczny, według posta opublikowanego przez Firefly na platformie społecznościowej X. "Będę czuwać w tym miejscu, na Mare Crisium, obserwując dalszą podróż ludzkości ku gwiazdom. Tutaj przetrwam dłużej niż wasze najpotężniejsze rzeki, wasze najwyższe góry, a może nawet sam wasz gatunek, jakim go znamy" — kontynuowało przesłanie. "Jednak niezwykłe jest to, że gatunek może zostać przeżyty przez własny geniusz. Tu leży Blue Ghost, świadectwo zespołu, który z miłością i wsparciem swoich rodzin oraz przyjaciół zbudował i obsługiwał ten statek i jego ładunki."

Historyczna misja lądownika Blue Ghost

Działanie podczas księżycowej nocy stanowi ogromne wyzwanie, ponieważ temperatury na powierzchni Księżyca mogą wahać się od 121 stopni Celsjusza 
w dzień do nawet minus 173 stopni Celsjusza w nocy. W miarę zapadania księżycowej nocy, Blue Ghost miał przechwycić wideo w rozdzielczości 4K przedstawiające zjawisko świetlne na księżycowym horyzoncie. To zjawisko, wcześniej obserwowane przez astronautów programu Apollo, powoduje, że cząsteczki pyłu księżycowego wydają się unosić w powietrzu wokół zachodu Słońca. NASA i Firefly planują podzielić się swoimi obserwacjami podczas konferencji prasowej zaplanowanej na wtorek o godzinie 14:00 czasu wschodniego (13:00 czasu centralnego).

Osobnym wydarzeniem była obserwacja zaćmienia Księżyca przez Blue Ghost 
w zeszłym tygodniu. Podczas tego zjawiska cień Ziemi przesunął się po powierzchni Księżyca, pogrążając lądownik w chwilowej ciemności. Następnie automatyczny badacz zarejestrował zachwycający "efekt pierścienia" w momencie, gdy Słońce zaczęło wyłaniać się zza Ziemi. Na Ziemi zaćmienie to było widoczne jako "krwawy Księżyc", który nadał naszemu najbliższemu sąsiadowi intensywnie czerwonawo-pomarańczowy odcień.

Inne lądowniki księżycowe sektora prywatnego poniosły porażkę.

Firefly określa swoją misję jako "pierwsze w pełni udane komercyjne lądowanie na Księżycu" w historii. Odnosi się to do Intuitive Machines, innej teksańskiej firmy, której lądownik Odysseus był pierwszym komercyjnym statkiem, który osiadł na Księżycu, choć w orientacji bocznej, co doprowadziło do problemów komunikacyjnych i skrócenia misji. 

Drugi lądownik Intuitive Machines, Athena, wylądował na Księżycu zaledwie kilka dni po Blue Ghost, ale spotkał podobny los, osiadając na boku w pobliżu południowego bieguna Księżyca. Oba miejsca lądowania Intuitive Machines znajdowały się 
w trudnym regionie południowym, pełnym kraterów uderzeniowych i innych przeszkód. Wcześniej kilka firm, w tym amerykańska Astrobotic Technology, japońska Ispace i izraelska SpaceIL, próbowało, ale nie udało im się miękko wylądować na Księżycu.

Przez dziesięciolecia takie misje były uznawane za zbyt skomplikowane technologicznie i kosztowne dla sektora prywatnego. Zarówno Intuitive Machines, jak i Firefly realizowały swoje misje w ramach programu NASA Commercial Lunar Payload Services (CLPS), którego celem jest zachęcanie sektora prywatnego do eksploracji Księżyca. Firefly otrzymała kontrakt o stałej cenie w wysokości 101,5 miliona dolarów na realizację tej misji.

W ramach programu CLPS NASA ma nadzieję stworzyć flotę statków kosmicznych opracowanych przez sektor prywatny, które będą mogły stosunkowo szybko i tanio eksplorować powierzchnię Księżyca, zanim agencja ponownie wyśle astronautów na Księżyc jeszcze w tej dekadzie. "Nasz zespół może wyglądać młodziej i mniej doświadczenie niż zespoły wielu narodów i firm, które wcześniej próbowały lądowań na Księżycu, ale nasze wzajemne wsparcie napędza ciężką pracę i zaangażowanie w poszukiwanie każdego rozwiązania, które uczyniło tę misję sukcesem" — powiedział Will Coogan, główny inżynier Blue Ghost, w oświadczeniu.