Lekarzom trudno jest przekazywać przykre wiadomości – mogą stać się zmęczeni empatią

fot. Jon Tyson/Unsplash

Dla lekarzy, którzy chcą osiągnąć poziom specjalisty, jednym z celów szkoleniowych jest umiejętność przekazywania trudnych wiadomości w empatyczny sposób.

Mattias Tranberg jest psychologiem i badaczem w Centrum Rozwoju Opieki Paliatywnej na Uniwersytecie w Lund. Poprzez 22 pogłębione wywiady zbadał, jak lekarze czują się, przekazując pacjentom złą wiadomość – wiadomość, która daje pacjentowi „negatywny pogląd na własną przyszłość".

„Może to być wiadomość o nieuleczalnej chorobie, ale także o tym, że zawodowy kierowca już nigdy nie będzie mógł prowadzić samochodu. Mając przed sobą osobę, której przyszłość jest zagrożona, jest to sytuacja, która zarówno stresuje, jak i rzuca wyzwanie umiejętnościom komunikacyjnym lekarza", mówi Mattias Tranberg.

Jak na scenie 

Lekarze opisują między innymi, że sytuacja rozmowy ma pewne podobieństwa do występu scenicznego – lekarze muszą być skoncentrowani, responsywni i obecni, bez okazywania strachu czy zdenerwowania. Muszą być obecni w sposób ludzki, a nie tylko profesjonalny. Wielu zgłasza, że czasami zbytnio koncentrują się na przekazie klinicznym i tracą z oczu emocje i reakcje odbiorcy.

Wywiady opisują również, w jaki sposób lekarze starają się zrównoważyć zdolność pacjentów do nadziei z ich potrzebą informacji, zwłaszcza gdy rokowania są złe.

Zmęczenie empatią

Według badania, emocjonalna relacja z pacjentem charakteryzuje się zazwyczaj chęcią bycia obecnym i troskliwym. W tej trudnej sytuacji często występuje również silne poczucie sensu, że ważne jest, aby rozmowa była jak najlepsza. Jednak wielu lekarzy zgłasza, że zachowują emocjonalny dystans, aby chronić siebie. Mattias Tranberg mówi o tak zwanym zmęczeniu empatią, które może wystąpić, gdy lekarze czują, że nieustannie dają współczucie i troskę, nie otrzymując w zamian satysfakcji zawodowej.

„Takie zmęczenie jest często spowodowane charakterem organizacji opieki zdrowotnej, w której negatywnemu komunikatowi nie poświęca się więcej czasu niż pozytywnemu. Wyniki sugerują, że edukacja w zakresie opieki zdrowotnej i kliniki muszą brać pod uwagę cierpienie lekarza i starać się mu zapobiegać lub je łagodzić. Oznacza to współczucie nie tylko dla pacjentów, ale także dla personelu", mówi Mattias Tranberg.

Według psychologa, wystarczająca ilość czasu na doradztwo i rutynowa obecność pielęgniarki w przypadku złych wiadomości sprawiłyby, że opieka byłaby bardziej zrównoważona, a pracownicy czuliby się lepiej.