Małe dawki opioidów mogą zapobiec samobójstwom

Dla miliona Amerykanów, którzy próbują popełnić samobójstwo każdego roku – i dla około 40 000 z nich, którzy odnoszą sukces – trudno znaleźć wystarczająco szybki sposób na uciszenie myśli o samookaleczeniu. Terapia behawioralna i leki przeciwdepresyjne często wymagają tygodni, aby zacząć działać, a dla osób znajdujących się w bezpośrednim zagrożeniu nie ma dostępnej terapii. Jednak kilka lat temu badacze postawili hipotezę, że opioidy, leki zmniejszające odczuwanie bólu przez wiązanie się z specjalnymi białkami receptorów bólu w mózgu, mogą zmniejszyć uczucia bólu emocjonalnego.

Naukowcy odkryli, że niskie dawki nieuzależniających opioidów mogą leczyć nagłe myśli samobójcze – jak wynika z niedawnego badania opublikowanego w „American Journal of Psychiatry” i cytowanego przez „New Scientist”.

Ból emocjonalny i odrzucenie społeczne stanowią główną przyczynę większości samobójstw, a jak dotąd nie zostało dobrze udokumentowane, że opioidy (zwykle przepisywane w celu łagodzenia bólu fizycznego) mogą także łagodzić ból emocjonalny.

Badacze zdecydowali się użyć opioidu o nazwie buprenorfina, ponieważ jest on mniej ryzykowny niż inne opioidy – po osiągnięciu pewnej dawki osoba zażywająca lek nie odczuwa większego uczucia euforii, co stanowi mniejszą zachętę do nadużywania leku lub przedawkowania. Przez okres miesiąca naukowcy podali małą dawkę 40 osobom, które odczuwały myśli samobójcze i placebo innym 20 pacjentom.

Klinicyści używają testu o nazwie Skala Samobójczych Ideacji Becka, aby ocenić intensywność myśli samobójczych pacjenta. Pod koniec miesięcznego badania wyniki pacjentów stosujących buprenorfinę spadły istotnie bardziej niż wyniki pacjentów przyjmujących placebo, chociaż 12 pacjentów stosujących lek musiało zrezygnować, a dwóch pacjentów (po jednym z każdej grupy) próbowało popełnić samobójstwo w trakcie eksperymentu. Buprenorfina nie wpłynęła negatywnie na skuteczność innych form leczenia, takich jak leki przeciwdepresyjne.

Pozostaje wciąż wiele pytań bez odpowiedzi, zanim opioidy będą mogły być stosowane do łagodzenia myśli samobójczych. Naukowcy nie przetestowali buprenorfiny u pacjentów z historią nadużywania substancji, więc nie jest jasne, czy lek mógłby okazać się bardziej uzależniający w tej grupie. Ponadto badacze są zdania, że zwiększenie dawki leku mogłoby przynieść większą skuteczność, ale wiązałoby się to z większym ryzykiem uzależnienia.

Wyższe dawki zostały również, co zaskakujące, skorelowane z wyższym występowaniem samobójstw, zgodnie z odrębnym badaniem opublikowanym w styczniu [2016]. Jak przypomniała nam reklama wyświetlana podczas wczorajszego Super Bowl [7.02.2016], opioidy mogą również powodować inne skutki uboczne, takie jak zaparcia, co powinno być brane pod uwagę przez klinicystów je przepisujących.

Badacze zaznaczają, że konieczne są dalsze prace, aby ustalić, którzy pacjenci powinni stosować opioidy w leczeniu myśli samobójczych, a także bezpieczeństwo, dawkowanie i skuteczność leków. Jednak ich wyniki są obiecujące – szybsza interwencja może oznaczać, że co roku mogłoby zostać uratowanych tysiące żyć.