Moo Deng: prawdziwy dom słynnego hipopotama zniknął - czy świat go odbuduje?

Źródło zdjęcia: https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/mala-chata-na-bujnej-gorskiej-polanie-z-powalonymi-drzewami-i-bujna-roslinnoscia-3030271/ 

Moo Deng to dwumiesięczny hipopotam karłowaty, który porusza uszami z radości i chętnie pluska się w wodzie. Żyje jak celebrytka w otwartym zoo 
w Khao Kheow, gdzie gromadzą się rzesze ludzi, ale szanse na zobaczenie jej krewnych na wolności są niewielkie. Hipopotamy karłowate (Choeropsis liberiensis) są zagrożone i szacuje się, że na świecie żyje ich mniej niż 2500 osobników. Ich liczebność drastycznie spadła: w długoterminowym badaniu w parku narodowym na Wybrzeżu Kości Słoniowej odnotowano obecność 12 000 hipopotamów karłowatych w 1982 roku; 5 000 w 1997 roku i 2 000 w 2011 roku. Obecnie hipopotamy te stanowią rzadkość w Afryce Zachodniej. Być może nie jest zaskakujące, że hipopotamy karłowate najlepiej czują się w głębi lasu. Pierwsi europejscy odkrywcy Liberii pisali w swoich dziennikach, że hipopotamy te żerują w nocy, a w ciągu dnia ukrywają się w wodzie lub w gęstej roślinności. Gatunek ten jest tak skryty, że XIX-wieczni odkrywcy zaobserwowali, że: ,,jeśli ktoś przespaceruje się jedną z ich ścieżek lub tuneli (używanych do poruszania się przez gęste zarośla), porzucą tę trasę na jakiś czas".

Wrażliwe dusze

Powszechne wylesianie i ciągłe ingerencje człowieka w ich siedliska utrudniły hipopotamom karłowatym przetrwanie, ponieważ potrzebują one połączenia gęstych lasów i bagien, które już wcześniej ograniczały je do niewielkiego obszaru. Lasy Afryki Zachodniej straciły ponad 80% swojego pierwotnego zasięgu, co ogranicza dzikie hipopotamy karłowate do niewielkich obszarów w Parkach Narodowych Gola (Sierra Leone) i Sapo (Liberia). Lasy te szybko ulegają zniszczeniu, przez co hipopotamy karłowate nie mają wystarczająco dużo przestrzeni, aby znaleźć pożywienie, rozwijać się i rozmnażać. Badanie przeprowadzone w lesie deszczowym Gola i jego okolicach ujawniło, że wiele z nich ukrywa się na dawnych polach uprawnych poza obszarem chronionym. Produkcja kakao jest prawdopodobnie największą przyczyną deforestacji. Za inne czynniki należy uznać wydobycie złota i niezrównoważoną wycinkę lasów. Działania te obecnie naruszają rezerwaty i inne rzekomo podlegające ochronie obszary. Poprzednie starania na rzecz ochrony lasów zakończyły się niepowodzeniem. Ekolodzy opowiadają się za systemem finansowego wynagradzania rolników i upoważniania lokalnych społeczności do ochrony lasów i zrównoważonego zarządzania tym, co pozostało, w przeciwieństwie do odgórnego modelu zarządzania i egzekwowania prawa przez państwo.

Światowy skarb

Utrata lasów w Afryce Zachodniej jest szczególnie bolesna, ponieważ badania pokazują, że pozostały skrawek drzewostanu może być najbardziej wydajnym lasem na Ziemi, przewyższając nawet amazońskie lasy deszczowe. Szczególnie produktywne lasy wykorzystują więcej energii słonecznej i przekształcają ją w wiele ziół i soczystych owoców - zapewniając w ten sposób więcej pożywienia dla zwierząt takich jak hipopotamy karłowate, a tym samym sprzyjające bogatej różnorodności biologicznej. Przed rozpoczęciem rozległych badań terenowych w 2016 r. naukowcy nie doceniali wartości lasów Afryki Zachodniej, ich zdolności do magazynowania węgla, a tym samym przeciwdziałania globalnemu ociepleniu.

To niedopatrzenie było po części spowodowane tym, że lasy te są ukryte przez chmury, co utrudnia obserwację satelitarną, oraz lekceważeniem ich przez zachodnich badaczy w porównaniu z ekosystemami w innych miejscach. Zagrożona jest nie tylko rodzina Moo Deng. Lasy Afryki Zachodniej to siedlisko ponad 900 gatunków ptaków i prawie 400 ssaków - ponad jednej czwartej wszystkich gatunków ssaków w Afryce. Ich przyszłość jest wysoce zagrożona przez ekstensywne wylesianie. Niedocenianie wartości lasów zachodnio-afrykańskich sprawiło, że nie znalazły się one na liście priorytetów globalnej odbudowy lasów. Niestety nie jest niczym zadziwiającym, że wylesianie trwa nieustannie. Tylko w 2022 roku Ghana straciła 44 500 akrów lasów, co stanowi blisko 70% wzrost w porównaniu z 2021 rokiem.

Każdy las tropikalny zapewnia niezastąpioną różnorodność biologiczną. Od nieuchwytnych ssaków Afryki Zachodniej po barwne ptaki Azji Południowo-Wschodniej, ekosystemy te są jednakowo ważne. W celu ich odbudowy należy opracować kompleksowe strategie, które umożliwią lokalnym społecznościom zarządzanie ich długoterminowym dobrostanem. Globalna inicjatywa objęcia ochroną 30% lądów i oceanów Ziemi do 2030 r. (znana jako 30x30) nie powinna chronić rozległego regionu w jednym lub dwóch miejscach, ignorując inne obszary o dużej różnorodności biologicznej na Ziemi. Lekcją płynącą z dewastacji domu Moo Deng powinno być równe traktowanie ekosystemów i planowanie ich konserwacji z taką samą troską.