Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny przyznana Amerykanom Victorowi Ambrosowi i Gary'emu Ruvkunowi

Gary Ruvkun i Victor Ambros podczas ceremonii wręczenia nagród Breakthrough Prize w Mountain View w Kalifornii, 9 listopada 2014 r. Zdjęcie: Steve Jennings / Getty Images via AFP

W poniedziałek 7 października Amerykanie Victor Ambros i Gary Ruvkun otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za odkrycie mikroRNA – nowej klasy cząsteczek RNA odgrywających kluczową rolę w regulacji aktywności genów. MikroRNA „mają fundamentalne znaczenie dla rozwoju i funkcjonowania organizmów”, stwierdziło jury w oświadczeniu.

Ambros (70 l.) i Ruvkun (72 l.) opublikowali w 1993 r. w dwóch oddzielnych artykułach swoje odkrycia dotyczące „nowego poziomu regulacji genów”, które okazały się decydujące. Pracując osobno, ale we współpracy, przeprowadzili badania na milimetrowym nicieniu C. elegans, aby ustalić, dlaczego i kiedy wystąpiły mutacje komórkowe.

Każda komórka zawiera te same chromosomy, a zatem dokładnie ten sam zestaw genów i instrukcji. Regulacja genów pozwala każdej komórce wybierać tylko odpowiednie instrukcje. Obaj badacze zainteresowali się zatem sposobem, w jaki rozwijają się różne typy komórek i odkryli mikroRNA.

Poważne choroby

„Zaburzenie regulacji genów może prowadzić do poważnych chorób, takich jak rak, cukrzyca czy choroby autoimmunologiczne. Właśnie dlatego zrozumienie regulacji aktywności genów jest ważnym celem od kilku dekad”, podkreślono w komunikacie.

Odkrycie mikroRNA doprowadziło do „wielu trwających badań, i to nie tylko w walce z rakiem, ale także z innymi chorobami, takimi jak choroby nerek i układu sercowo-naczyniowego”, skomentowała Gunilla Karlsson Hedestam, profesor w Instytucie Karolinska, w rozmowie z Francuską Agencją Prasową, zaznaczając, że według niej żadna z tych prób nie jest bliska „realnego zastosowania”.

Zdobycie Nagrody Nobla „to coś wielkiego, to trzęsienie ziemi”, skomentował Gary Ruvkun w rozmowie z publicznym radiem SR (Sveriges Radio). Z kolei jego współzwycięzca został poinformowany przez dziennikarza szwedzkiego radia o tym,że został nagrodzony. Jury nie było w stanie skontaktować się z nim wcześniej.

W 2023 roku Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny doceniła postępy węgierskiej badaczki Katalin Kariko i jej amerykańskiego kolegi Drew Weissmana w opracowaniu szczepionek opartych na informacyjnym RNA, decydujących w walce z Covid-19.

Nagroda obejmuje kwotę w wysokości 11 milionów koron (920 000 euro). Sezon Noblowski w Sztokholmie trwa — we wtorek przyznana zostanie nagroda w dziedzinie fizyki, w środę chemii, przed długo oczekiwaną nagrodą literacką w czwartek i nagrodą pokojową w piątek, jedyną wręczaną w Oslo. Cykl zamknie Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii w poniedziałek, 14 października.