Najczęstsza przyczyna zgonów związanych ze spożywaniem alkoholu może pozostać niewykryta przez lata

Zdjęcie: Getty Images.

Choroba wątroby jest główną przyczyną zgonów spowodowanych nadmiernym spożywaniem alkoholu. Mimo że jest uleczalna w najwcześniejszych stadiach, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że zmaga się z takimi schorzeniami, dopóki nie jest za późno na odwrócenie skutków.

Roczna liczba zgonów spowodowanych tą chorobą wciąż rośnie w Stanach Zjednoczonych. Według nowych danych z Centrum Kontroli i Prewencji Chorób, w ostatnich latach liczba ta wzrosła o 39%, Najwyższe wskaźniki zgonów występują u mężczyzn i dorosłych w wieku od 50 do 64 lat, chociaż szybciej wskaźniki te rosną wśród kobiet i młodszych dorosłych.

„Ludzie, którzy piją, piją więcej niż wcześniej, więc myślę, że to może być główny czynnik” – powiedziała dr Jessica Mellinger, adiunktka na wydziale gastroenterologii i hepatologii w University of Michigan Medical School. „Po raz pierwszy w tym kraju widzimy, że kobiety piją tyle samo co mężczyźni” – dodała. 

Czym jest choroba wątroby?

Pierwszym etapem choroby jest stłuszczenie wątroby, czyli steatoza. Dzieje się tak, gdy tłuszcz zaczyna gromadzić się w wątrobie, która jest odpowiedzialna za metabolizowanie alkoholu. W drugim etapie nadmierne spożywanie alkoholu aktywuje układ immunologiczny organizmu, powodując tym samym zapalenie wątroby.

„Dwa najczętsze sposoby, w jakie możesz uszkodzić swoją wątrobę, to dostarczanie do niej tłuszczu, a następnie dodanie do tego stanu zapalnego” – powiedziała dr Jessica Mellinger.

Jeżeli to uszkodzenie będzie się utrzymywać, w wątrobie może pojawić się blizna, co prowadzi do trzeciego etapu, czyli marskości wątroby. U około 20% osób z alkoholowym stłuszczeniem wątroby, może rozwinąć się marskość wątroby.

Niektóre osoby rozwijają również alkoholowe zapalenie wątroby, które jest ciężkim zapaleniem wątroby. Najczęściej występuje u osób z marskością, ale może się zdarzyć na dowolnym etapie, jeśli ludzie piją bardzo mocno (osiem do dziesięciu drinków dziennie). Zarówno marskość wątroby, jak i alkoholowe zapalenie wątroby mogą być śmiertelne.

Co ją powoduje?

Ryzyko choroby wątroby związanej z alkoholem wzrasta, gdy pijemy więcej niż zalecane limity: siedem drinków tygodniowo dla kobiet i czternaście dla mężczyzn. Ryzyko znacznie wzrasta w przypadku kobiet, które regularnie spożywają więcej niż trzy drinki dziennie, i mężczyzn, którzy piją więcej niż cztery drinki dziennie – powiedziała dr Sasha Deutsch‑Link, stypendystka gastroenterologii i hepatologii na Uniwersytecie Karoliny Północnej w Chapel Hill School of Medicine. Różnice te wynikają z tego, że kobiety metabolizują alkohol inaczej niż mężczyźni – wzrasta zatem w ich przypadku ryzyko choroby, jeśli spożywają te same ilości.

Przy takim poziomie spożywania alkoholu, szacuje się, że 90% osób ma złogi tłuszczu w wątrobie. Tłuszcz może zacząć gromadzić się bardzo szybko – w niektórych przypadkach ma to miejsce już po sześciu miesiącach wzmożonego spożywania alkoholu – powiedział dr Rohit Loomba, szef gastroenterologii i hepatologii w UC San Diego Health.

Marskość rozwija się przez lata lub dekady. W rezultacie poważne choroby wątroby są bardziej powszechne u starszych, chociaż dr Deutsch‑Link stwierdziła, że widywała już 20‑latków z marskością lub alkoholowym zapaleniem wątroby.

Zaburzenia metaboliczne, takie jak otyłość, cukrzyca czy nadciśnienie, mogą również uszkodzić wątrobę. To stawia ludzi w sytuacji „w zwiększonego ryzyka szybszego postępu choroby wątroby nawet przy niższych poziomach spożywania alkoholu” – powiedziała dr Deutsch‑Link. Pogarszający się stan zdrowia metabolicznego wśród Amerykanów może być kolejnym powodem wzrostu zgonów z powodu chorób wątroby związanych ze spożywaniem alkoholu.

Jakie są objawy uszkodzenia wątroby?

We wczesnych stadiach choroby wątroby związanej ze spożywaniem alkoholu nie ma objawów, co utrudnia jej identyfikację.

„Większość osób, które mogą być na drodze do rozwoju marskości, nawet o tym nie wie” – powiedział dr Loomba.

Kiedy u ludzi zdiagnozowano chorobę na pierwszych dwóch etapach, dzieje się tak często dlatego, że badania krwi wykazały nieprawidłową czynność wątroby. Badania te można wykonać w ramach rutynowych badań przesiewowych w zakresie metabolizmu lub może je zalecić lekarz, jeśli jest zaniepokojony spożywaniem alkoholu przez pacjenta. Jeśli poziom enzymów wątrobowych u danej osoby jest nieprawidłowy, badanie USG lub rezonans magnetyczny mogą określić, w jakim stadium choroby wątroby znajduje się dana osoba.

Często jednak choroba wątroby jest wykrywana dopiero, gdy pojawiają się alarmujące objawy w późnych stadiach. Pacjent może mieć znaczne nagromadzenie płynu i obrzęk w jamie brzusznej, może również pojawić się wymiotowanie krwią czy żółtaczka.

Jakie są sposoby leczenia?

Ponieważ wątroba potrafi się regenerować, dwa najwcześniejsze etapy choroby wątroby mogą zostać odwrócone, jeśli pacjent przestanie spożywać alkohol.

„Najważniejsze jest zaprzestanie spożywania alkoholu przez pacjentów” – powiedziała dr Deutsch‑Link. Aby w tym pomóc, wiele klinik oferuje leczenie zaburzeń związanych z nadużywaniem alkoholu, w tym terapie, programy grupowe lub leki zmniejszające chęć spożywania alkoholu.

Jeśli u pacjenta wystąpi już marskość, „w większości przypadków uważa się to za nieodwracalne” – powiedział dr Robert Wong, profesor kliniczny gastroenterologii i hepatologii na Stanford University School of Medicine. „A kiedy dojdzie do marskości, jest się o wiele bardziej narażonym na powikłania, postęp choroby, raka wątroby i w konsekwencji, niestety często, śmierć.”

Jednak dr Loomba zauważa, że nawet w przypadku marskości, jeśli pacjent przestanie pić, „ryzyko zgonu z powodu marskości w ciągu najbliższego roku znacznie spada”. 

Jeśli martwisz się o swoje zdrowie wątroby, eksperci mówią, że pierwszym krokiem jest rozmowa z lekarzem oraz badania funkcji wątroby. Celem jest jak najwcześniejsze wykrycie ewentualnych problemów.