Naukowcy testują plastry naprawiające niewydolne serca

Zdjęcie: Universitätsklinikum Schleswig-Holstein
Jak twierdzą niemieccy naukowcy, technologia ta może dać nową nadzieję milionom osób z zaawansowaną niewydolnością serca, których możliwości leczenia są obecnie ograniczone.

Bazując na wczesnych wynikach niewielkiego badania na ludziach i obiecujących testach na małpach, plastry wydają się bezpiecznie wspomagać pompowanie serca.

Niemniej jednak, długoterminowy potencjał leczenia jest jeszcze nieznany, a badanie kliniczne z udziałem 15 pacjentów wciąż trwa.

Plastry hoduje się z komórek macierzystych pochodzących od innej osoby – specjalnych komórek zdolnych do przekształcenia się w różne typy tkanek – a następnie zamienia się je w komórki mięśnia sercowego.

Wyhodowana w laboratorium tkanka sercowa może zostać następnie wszczepiona do bijącego serca, aby pomóc w jego naprawie.

To jak „wszczepienie młodego mięśnia”, mówi autor badania Ingo Kutschka z University Medical Center Goettingen.

W klatce piersiowej wykonuje się niewielkie nacięcie, a łatka o wymiarach 3,5 cala (9 cm) na 1,5 cala jest naszywana na powierzchnię serca.

„Jest to trudne, ponieważ tkanki są wiotkie i trzeba uważać, aby zachować ich kształt” - mówi.

Testy plastrów na ssakach naczelnych i na jednym człowieku przyniosły zachęcające wyniki.

46-letnia kobieta miała zawał serca w 2016 r., a następnie rozwinęła się u niej niewydolność serca, która stale się pogarszała. W 2021 r., po wypróbowaniu wszystkich możliwych metod leczenia, zdecydowała się na wszczepienie plastra na serce.

Naukowcy twierdzą, że jej stan był stabilny i nie doświadczyła żadnych skutków ubocznych implantu, zanim trzy miesiące później przeszła przeszczep serca.

Łata była w stanie „dostosować się, rosnąć, dojrzewać i zacząć wspierać niewydolne serce”, mówi główny autor prof. Wolfram-Hubertus Zimmermann.

Jak dodał, jej przypadek pokazuje, że nowy mięsień można wszczepić do niewydolnego serca „bez obaw o niebezpieczeństwo, takie jak nowotwory i arytmia [nieregularny rytm serca]”.

Naukowcy twierdzą, że plastry zmodyfikowanego mięśnia sercowego muszą przetrwać u pacjenta i być pielęgnowane przez kilka miesięcy, więc nie są przydatne dla osób wymagających natychmiastowej pomocy.

W testach na małpach zespół badawczy stwierdził, że plastry skutecznie obkurczały, wzmacniały i pogrubiały ścianę serca.

Niewydolność serca jest główną przyczyną zgonów na całym świecie, ale istnieje niewiele skutecznych sposobów na naprawienie tego narządu po jego uszkodzeniu.

Jest to stan, który sprawia, że nawet proste codzienne czynności, takie jak wchodzenie po schodach lub ubieranie się, są wyczerpujące.

Urządzenia wspomagające pracę serca mogą być kosztowne i wiązać się z komplikacjami, a przeszczep serca - choć jest najlepszym rozwiązaniem - rzadko wchodzi w grę.

Prof. Zimmermann mówi: „99% pacjentów z niewydolnością serca nie otrzyma nowego serca”.

Naukowcy muszą się wiele nauczyć z obecnie prowadzonego badania nad ludźmi oraz planują długoterminową obserwację 15 pacjentów, aby dowiedzieć się więcej o zdrowiu osób, które od lat żyją z łatami.

Prof. James Leiper, dyrektor ds. badań w organizacji charytatywnej British Heart Foundation, powiedział, że wczesne wyniki są „obiecujące”, ale potrzebne są badania na większej liczbie pacjentów, „aby określić skuteczność plastrów na serce u ludzi”.

„Jeśli wyniki będą pozytywne, może to pomóc w zapoczątkowaniu nowej ery leczenia niewydolności serca” - powiedział.

Wcześniejsze próby wstrzyknięcia komórek mięśnia sercowego do niewydolnych serc ludzi przyniosły mieszane rezultaty.

“Ogólnodostępne” plastry serca, takie jak te użyte w tym badaniu - wykonane z milionów ludzkich komórek macierzystych i wyhodowane w działający mięsień sercowy - są postrzegane jako mniej niebezpieczna opcja, chociaż pacjenci musieliby przyjmować silne leki, aby zapobiec odrzuceniu ich przez organizm.

Podejmowano już próby wykorzystania własnych komórek macierzystych pacjenta do wytworzenia tkanki serca, ale proces ten zajmuje bardzo dużo czasu, a poprzednie eksperymenty z wykorzystaniem takich przeszczepów nie były zachęcające.