Niedobór witaminy B12

Źródło witaminy B12. Zdjęcie: marina_ua / Shutterstock.

Ok. 15 procent osób dorosłych powyżej 65. roku życia cierpi na subkliniczny niedobór, prawdopodobnie wynikający z używania blokerów receptora H2 w leczeniu nadkwasoty, ponieważ obniżają one także poziom kobalaminy.

Przyczyny Niedobór witaminy B12 może być spowodowany przez:

• Niedobór pokarmowy, zwłaszcza u osób starszych na ograniczonych dietach oraz u alkoholików.
• Zespoły złego wchłaniania, takie jak niedokrwistość złośliwa.
• Zaburzenia układu pokarmowego prowadzące do złego wchłaniania, jak zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka lub długotrwałe stosowanie blokerów receptora H2.
• Inne przyczyny, takie jak choroba Whipple'a lub choroba Crohna, operacje jelita lub zwężenia, które powodują nadmierny wzrost bakterii, konkurencyjnie pobierających witaminę B12 w jelicie krętym.

Objawy kliniczne

Hematologiczne

Niedobór witaminy B12 tradycyjnie wiąże się z niedokrwistością megaloblastyczną o charakterze makrocytarnym. Wyniki badań krwi wykazują podwyższoną średnią objętość krwinek oraz średnią zawartość hemoglobiny w krwinkach.

Badanie rozmazu krwi obwodowej ujawnia obecność makroowalocytów oraz hipersegmentację neutrofili. Niemniej jednak, prawie jedna trzecia pacjentów ma normalne stężenie hemoglobiny.

Neurologiczne

Niedobór kobalaminy jest związany z:

• Parestezjami,
• Neuropatią obwodową,
• Demielinizacją drogi korowo-rdzeniowej oraz kolumn grzbietowych (choroba łączonych układów podwzgórzowych).

Psychiatryczne

Niedobór witaminy B12 był także związany z:

• Utratą pamięci,
• Drażliwością i depresją,
• Demencją,
• Psychotycznymi objawami – rzadko.

Kardiologiczne

Może to zwiększać ryzyko zawału serca i udaru.

Diagnoza i leczenie

Diagnoza opiera się na badaniach poziomu kobalaminy w surowicy krwi (mniej niż 200 pg/mL lub 150 pmol/L). Jednak te testy mogą nie wykrywać niedoboru u starszych pacjentów, nawet gdy jest on na tyle poważny, że może prowadzić do chorób neuropsychiatrycznych.

Dostępne są teraz inne, bardziej czułe testy, które badają poziomy kwasu metylomalonowego i homocysteiny w surowicy krwi. Wykazują one wzrosty we wczesnych stadiach niedoboru, jeszcze przed wystąpieniem objawów hematologicznych. Jednak poziomy kwasu metylomalonowego mogą być podwyższone w przypadku chorób nerek. Dodatkowo, niedobór kwasu foliowego może obniżyć poziomy kobalaminy podlegającej badaniu, jednocześnie zwiększając poziomy homocysteiny.

Doustna suplementacja kobalaminą jest bezpiecznym i skutecznym sposobem uzupełnienia niedoboru witaminy, nawet w przypadku niedokrwistości złośliwej. Zaleca się podawanie 1000 do 2000 mcg dziennie przez jeden do dwóch tygodni, a następnie dawkę podtrzymującą 1000 mcg dziennie dożywotnio.

Iniekcje mogą być również stosowane zgodnie z tradycyjnym schematem leczenia, jednak są bardziej pracochłonne i bolesne. W tym przypadku zazwyczaj stosuje się dawkę do podania domięśniowego w zakresie od 100 do 1000 mcg codziennie lub co drugi dzień, przez jeden do dwóch tygodni. Następnie konieczne jest podawanie 100 do 1000 mcg przez iniekcję co jeden do trzech miesięcy.