Nowe badania potwierdzają, że zwierzęta posiadają wyobraźnię

Naukowcy wykorzystali szczury do zbadania, czy zwierzęta są w stanie wyobrażać sobie w taki sam sposób jak ludzie. Zdjęcie: Getty Images.

„Nasza zdolność wyobraźni pozwala wymyślać nowe urządzenia, dzieła sztuki, lekarstwa, formy organizacji społecznej itp.” – objaśnił Newsweekowi Albert Lee, ówczesny lider grupy w Janelia, a obecnie badacz HHMI w Beth Israel Deaconess Medical Center. „Jednak sposób, w jaki nasze mózgi pozwalają nam wyobrażać sobie, jest w dużej mierze nieznany; z wyjątkiem świadomości tego, że hipokamp – część mózgu odpowiadająca za pamięć długotrwałą – jest niezbędny do szczegółowego przypominania sobie minionych doświadczeń i wyobrażania sobie możliwych przyszłych scenariuszy”.

Aby dojść do tego wniosku, naukowcy przeanalizowali myśli szczurów za pomocą „detektora myśli” – systemu, który stworzył dla szczurów wirtualną rzeczywistość wraz z interfejsem mózg‑maszyna, którego naukowcy mogli używać do śledzenia aktywności neuronowej. W ten sposób odkryli, że szczury były w stanie myśleć o miejscach i przedmiotach, których w danym momencie przy nich nie było.

Kiedy ludzie odkrywają miejsca i zdarzenia, w obszarze hipokampu aktywowane są wzorce aktywności neuronowej. Naukowcy odkryli, że u szczurów dzieje się to samo, gdy trafiają na określone miejsca i przedmioty.

„Postanowiliśmy sprawdzić, czy szczury potrafią kontrolować aktywność neuronów hipokampu w sposób odpowiadający kluczowemu aspektowi wyobraźni, czyli zdolności myślenia o miejscu innym niż to, w którym się aktualnie znajduje – dokładnie tak, jak każdy z nas, siedząc w domu na kanapie, jest w stanie wyobrazić sobie, że wypoczywa właśnie na wakacjach” – wyjaśnił Lee. „Po raz pierwszy dowiedliśmy, że szczury rzeczywiście mogą celowo myśleć o odległych dla nich miejscach. Mamy teraz do dyspozycji zwierzęcy model wyobraźni, dzięki któremu możemy badać podstawowe mechanizmy mózgowe, które umożliwiają wyobrażanie”.

Projekt badawczy rozpoczął się dziewięć lat temu, kiedy Chongxi Lai, doktor habilitowany z laboratoriów Harrisa i Lee w grupie Janelia i pierwszy autor artykułu, wraz z Lee opracowali detektor mózgowy. Po jego opracowaniu badacze sporządzili mapę „słownika myśli”, który powiedział im więcej na temat sygnałów mózgowych występujących u szczura. W ten sposób badacze odkryli, że szczury kontrolują aktywność hipokampu w taki sam sposób jak ludzie. Lee potwierdził, że na podstawie tych ustaleń można spekulować, które zwierzęta mają najbardziej zaawansowaną wyobraźnię.

„Byłaby to tylko spekulacja (choć z pewnością rozsądna), że ludzka wyobraźnia jest najprawdopodobniej najbardziej zaawansowanym przykładem zwierzęcej wyobraźni” – wyjaśnił Lee. „Jednakże dowiedliśmy faktu, że szczury mają przynajmniej podstawową, względem tej na poziomie ludzkim, zdolność wyobraźni. Wydaje się więc prawdopodobne, że wiele innych ssaków również posiada tę umiejętność, a być może między zwierzętami występują pewne różnice dotyczące czasu trwania i/lub złożoności sytuacji, które są w stanie sobie wyobrazić. Byłoby to analogiczne do pamięci, w przypadku której wiadomo, że wiele zwierząt ma zdolność zapamiętywania przedmiotów, choć oczywiście ludzie są w stanie zapamiętać zdecydowanie większą liczbę przedmiotów na raz.

Skoro naukowcy udowodnili, że szczury potrafią wyobrażać sobie odległe lokalizacje, mogą zastosować tę samą metodę, aby sprawdzić, jak skomplikowana może być wyobraźnia zwierzęcia dotycząca scenariuszy i jak bardzo ich fantazje mogą zbliżyć się do ludzkich. „Teraz, gdy mamy zwierzęcy model wyobraźni, możemy zastosować szeroką gamę metod neuronaukowych do zbadania funkcji mózgu gryzoni, aby zrozumieć dokładne mechanizmy leżące u podstaw wyobraźni” – powiedział Lee.