Odwieczna debata o zmianie czasu

Źródło: dapd, Tosten Silz

27 października rozpoczyna się normalny czas, przez wielu nazywany także czasem zimowym. W niedzielę wieczorem po raz kolejny zegar zostanie cofnięty o godzinę. I znowu istnieje niezliczona ilość artykułów o tym, jak zapamiętać, kiedy zegar idzie do przodu, a kiedy cofa. Albo wywiady z ekspertami, którzy wyjaśniają, który z dwóch czasów jest dla nas lepszy – spoiler: to czas standardowy

Fakty o zmianie czasu

Nawet jeśli możemy spać o godzinę dłużej, zmiana ta jest początkowo stresująca dla naszego organizmu. Na dłuższą metę przystosowuje się jednak do nowego rytmu. Niektórzy potrzebują tylko dwóch dni, inni muszą się z tym męczyć przez tydzień.

W całej Europie ludzie właściwie podjęli już decyzję o zniesieniu zmiany czasu. Jednak państwa UE nie osiągnęły jeszcze porozumienia co do tego, czy czas letni, czy standardowy powinien obowiązywać na stałe. W zależności od kraju, w pewnym momencie pojawią się zalety. Przy stałym czasie letnim np. w Hiszpanii byłoby ciemno do 10:30, a w Polsce jasno byłoby już od 3:00 w nocy.

Stały czas zimowy czy letni?

Z badań wynika, że ​​Niemcy opowiadają się za wprowadzeniem na stałe czasu letniego. Stoi to jednak w wyraźnej sprzeczności z wynikami naukowymi, ponieważ w badaniach nad snem panuje wyraźny konsensus: standardowy czas jest dla nas lepszy.

Badacz snu, Albrecht Vorster z Uniwersyteckiej Kliniki Neurologii w Bernie wyjaśnia to w następujący sposób: „Czas zimowy to standardowy czas, w którym słońce osiąga najwyższy punkt w południe o 12:00. Średnia roczna oznacza, że ​​słońce wschodzi o 6:00 rano i zachodzi o 18:00. W związku ze sztucznym czasem letnim, który wprowadziliśmy w 1980 r., to wszystko się przesuwa”.

W ciągu dwóch dni po marcowej zmianie czasu, która wymagała od nas wstawania o godzinę wcześniej, okazało się, że było więcej przyjęć do szpitali, ponieważ nagłe wcześniejsze wstawanie było niezdrowe, wyjaśnia Vorster.

Równość czasu letniego i zimowego

Ludzie, którzy późno chodzą spać i długo śpią, należą do późnego chronotypu. Chronotypy opisują indywidualne preferencje biologiczne dotyczące rytmu snu i czuwania. Szczególnie trudne chwile mają tzw. sowy, które po zmianie czasu muszą wstać godzinę wcześniej. Rano ich zdolności poznawcze są gorsze, co stawia je w niekorzystnej sytuacji, wyjaśnia badacz snu Michael Schredl z Centralnego Instytutu Zdrowia Psychicznego w Mannheim. Dlatego na przykład szkoły powinny rozpocząć naukę później, aby zrekompensować tę niedogodność.

A jeśli zmiana czasu nie zostanie zniesiona, to czas letni powinien zacząć się miesiąc później, uważa badacz snu Vorster. „O wiele bardziej boli w ostatnim tygodniu marca, ponieważ potem przez dwa tygodnie znów musimy wstawać w ciemności”. Byłoby to też sprawiedliwe, bo czas letni trwa obecnie siedem miesięcy, a zimowy tylko pięć.

Światło jako wyznacznik nie jest już wystarczające

W badaniach nad snem zmianę czasu często porównuje się do opóźnienia spowodowanego zmianą strefy czasowej. Ale w przeciwieństwie do choroby „jet lag” w podróży, pozostajemy w tym samym miejscu. Oznacza to, że nie ma nowego rytmu światło-ciemność. Zamiast tego trzeba zmienić swój własny rytm w kontrze do słońca, mówi Schredl. „Potrzebne są inne liczniki czasu, nie światło, ale między innymi aktywność fizyczna i posiłki”.

Pomocne mogą być również produkty zawierające melatoninę. Reklamują, że wytwarzany przez organizm hormon snu, melatonina, jest dobrze tolerowany i może pomóc w problemach z zasypianiem. Badacz snu Schredl uważa zatem, że przyjmowanie melatoniny w celu złagodzenia negatywnych skutków zmiany czasu nie jest nierozsądne. Jednak nie ma jeszcze badań na ten temat.

Teraz nadchodzi „lepsza” zmiana czasu

Jesienna zmiana czasu generalnie sprawia ludziom mniej problemów, bo dostajemy godzinę za darmo i możemy spać dłużej przez cały dzień. Niemniej jednak, jak co sześć miesięcy, radzę w pierwszym tygodniu po zmianie czasu być wobec siebie mniej rygorystycznym i częściej wychodzić na zewnątrz i wygrzewać się na słońcu. Pomaga to ponownie dostosować się do zmiany czasu.