Oto jak twój kot doświadcza świata

Zdjęcie: Samuel Whitton, Alamy Stock Photo 

Świat według kotów bardzo różni się od tego, który przemierzamy my, ludzie. Aby postawić się na miejscu kota, najpierw musimy zrozumieć, jak kot doświadcza świata. Mimo, że koty używają tych samych zmysłów, co ludzie – wzrok, słuch, węch, smak i dotyk – rozumieją i przetwarzają ich działanie inaczej.

Jednak wiedza, że mają kusząco podobne zmysły do naszych, może pomóc nam żyć w większej harmonii z naszymi futrzastymi przyjaciółmi. Naucz się więcej o tym, jak pracują koty, i być może nawiąż z nimi lepszy kontakt.

Wzrok
Tak, jak ludzie, koty używają zmysłu wzroku, aby widzieć świat wokół siebie – i aby polować na ich następną przekąskę. Ale różnice między oczami ludzi a kotów sprawiają, że widzimy świat w dosyć inny sposób.

Mimo, że przez precyzję z jaką koty atakują w ciemności, może wydawać się, że mają wbudowane gogle noktowizyjne, potrzebują one trochę światła. Chociaż wzrok człowieka nocą jest w najlepszym wypadku wątpliwy, koty błyszczą w ciemności. Miliony lat ewolucji sprawiły, że wiele kotów jest aktywna i poluje po zmroku i o świcie. 

Światło wpada do oka przez rogówkę, okrągłą, przezroczystą powierzchnię kociego oka. Rogówka skupia światło na siatkówce, która wyściela tylną część oka od wewnątrz. Rogówka kota jest duża i ma kształt kopuły, dzięki czemu kocie oczy zbierają maksymalną liczbę fotonów – jest to kluczowa adaptacja do życia przy słabym oświetleniu. Kocie źrenice są długie i pionowe, zwężając się w świetle dziennym, ale rozszerzając się nawet 300-krotnie, gdy jest ciemniej (ludzkie źrenice powiększają się tylko 15 razy).

Tył oczu kota ma warstwę zwaną tapetum lucidum, która odbija niewchłonięte światło z powrotem do siatkówki, co pomaga kotu widzieć w słabym świetle i powoduje blask oczu, blask, który można zobaczyć, gdy światło świeci na nie w ciemności. Ich widzenie peryferyjne jest również lepsze niż nasze.

Inne aspekty kociego wzroku nie są tak ostre. Ponieważ ich siatkówki mają mniej czopków – fotoreceptorów, które postrzegają kolory – uważa się, że koty widzą świat mniej żywy i w mniejszej liczbie odcieni niż ludzie. Czopki te są również odpowiedzialne za ostrość widzenia, więc wzrok kota jest bardziej rozmyty, pomimo doskonałego widzenia przy słabym oświetleniu. To, co koty widzą z odległości 20 stóp, my widzimy z odległości 100 stóp.

Ale to ich nie spowalnia. Koty łatwiej reagują na ruch niż na skomplikowane szczegóły i kolory obrazu, więc nie przeszkadza im ograniczone widzenie kolorów.

Słuch 
Trójkątne kocie uszy działają jak małe, futrzaste talerze satelitarne. Ich płatki uszne, lub małżowiny, mogą niezależnie obracać się w przód, w tył i na boki, aby skupić się na lokalizacji dźwięku. Obracające się o 180 stopni małżowiny uszne oznaczają, że koty mogą określić lokalizację dźwięku z dokładnością do kilku centymetrów w ciągu zaledwie sześciu setnych sekundy – szybciej niż mrugnięcie okiem – z odległości do trzech stóp.

Potrafią również rozróżniać niezwykle subtelne różnice w dźwiękach, nawet tak małe jak jedna dziesiąta tonu. Ich ultradźwiękowy słuch (znacznie lepszy niż u ludzi, a nawet psów) nie oznacza jednak, że Beyoncé i Beethoven trafiają w kocie gusta muzyczne. W 2015 roku zespół badawczy z dwóch amerykańskich uniwersytetów przetestował utwory zawierające dźwięki charakterystyczne dla kotów, w tym mruczenie i puls przypominający ssanie. Wyniki pokazały, że koty wolały kocie piosenki (Cozmo's Air i Rusty's Ballad) od muzyki skomponowanej dla ludzi.

Węch
Węch, w przeciwieństwie do pozostałych czterech zmysłów, jest w pełni rozwinięty zaraz po wyjściu z kociego łona. Nowonarodzone kocię szybko używa swojego nosa, aby nawigować w kierunku najbliższego sutka i uzyskać pierwszy łyk odżywczej siary i mleka.

Eksperci uważają, że koci zmysł węchu jest około 14 razy lepszy niż nasz. Nabłonek węchowy kota domowego – wyspecjalizowana tkanka w nosie zawierająca receptory wykrywające zapachy – jest od pięciu do 10 razy większy niż u człowieka. W rezultacie koty mają do 200 milionów wyspecjalizowanych komórek, które wykrywają zapachy, w porównaniu z naszymi zaledwie pięcioma milionami.

Nasi koci przyjaciele mają do dyspozycji jeszcze jedno narzędzie: narząd Jacobsona. Umieszczone nad jamą ustną komórki receptorowe w narządzie Jacobsona łączą się z częścią mózgu związaną z zachowaniami seksualnymi, żywieniowymi i społecznymi. Jeśli koty wyczują coś interesującego, częściowo otworzą usta i wywiną górną wargę, co nazywa się reakcją Flehmena. Powoduje to przemieszczenie cząsteczek powietrza do narządu Jacobsona. Wdychane powietrze jest zatrzymywane na nabłonku węchowym i/lub narządziu Jacobsona, dając kotkom dodatkową szansę na wykrycie cząsteczek zapachu.

Dotyk
Wąsy u kociąt mogą być jedną z naszych ulubionych rzeczy, ale koty naprawdę na nich polegają.

Wąsy, znane formalnie jako wibrysy, są dłuższe i grubsze niż normalna sierść kota. Każdy z kocich wąsów wyrasta z mieszków włosowych wypełnionych nerwami i naczyniami krwionośnymi, dzięki czemu są one tak wrażliwe jak ludzkie opuszki palców. Te wibrysy pomagają zrekompensować słabe widzenie kota z bliska. Wykrywają subtelne ruchy powietrza, które mogą wskazywać na obecność ofiary i pomagają kotom poruszać się wokół przeszkód.

Teraz, gdy lepiej rozumiesz, jak koty poruszają się po naszym świecie, twój koci przyjaciel może wydawać się trochę łatwiejszy do zrozumienia.