Rodzaje i przyczyny chrapania

Zdjęcie: Ketut Subiyanto/Pexels

Rodzaje dźwięków chrapania

Istnieją trzy rodzaje dźwięków związanych z chrapaniem, gdy analizuje się siłę (moc) dźwięku. Czas trwania każdego z nich zależy od tkanki, która wibruje. Najdłuższy dźwięk powstaje w wyniku drgań podniebienia miękkiego, krótszy pochodzi z okolicy nagłośni, a najkrótszy - z podstawy języka. Warto zaznaczyć, że w przypadku obturacyjnego bezdechu sennego (OSA) dźwięki te występują jednocześnie i w różnych, bardziej lub mniej złożonych kombinacjach. Istnieją cztery typy dźwięków energetycznych, które mogą występować w chrapaniu. Są one przedstawiane w formie mapy chrapania. Składają się z: jednosylabowego dźwięku o niskiej częstotliwości (typ 1), dźwięków dwusylabowych złożonych z niskiej i średniej częstotliwości (typ 2), dźwięków dwusylabowych z niską i wysoką częstotliwością (typ 3) oraz dźwięków trój sylabowych zawierających wszystkie trzy zakresy częstotliwości - niską, średnią i wysoką (typ 4). Te dźwięki tworzą dwa różne wzorce chrapania: proste i złożone fale dźwiękowe. Chrapanie o złożonej fali dźwiękowej powstaje w wyniku chwilowego zamknięcia dróg oddechowych, natomiast prosta fala chrapania jest efektem drgań otwartych dróg oddechowych. Chrapanie spowodowane obturacyjnym bezdechem sennym (OSA) cechuje się więc większą złożonością w porównaniu do prostego chrapania. W zespole OSA występują jednak zarówno proste, jak i złożone fale dźwiękowe jednocześnie. Podejmowano próby zautomatyzowanej analizy chrapania, polegające na klasyfikacji dźwięków występujących podczas snu na trzy kategorie: chrapanie („dźwięczne bez ciszy”), oddychanie („bezdźwięczne bez ciszy”) oraz cisza. Kategoryzacja ta opiera się na czterech cechach charakterystycznych. Połączenie tej metody z redukcją szumów i selekcją cech umożliwia automatyzację procesu, osiągając skuteczność na poziomie niemal 97 procent. 

Mechanizm chrapania

Drgania różnych części gardła powodują powstawanie różnych typów dźwięków podczas chrapania. Gdy zaangażowane są miękkie tkanki nosogardła, dźwięk jest miękki i nosowy w brzmieniu. Natomiast drgania podniebienia miękkiego i języczka powodują gardłowe, głośne chrapanie o charakterystycznym, chrapliwym tonie. U większości osób chrapiących wibracje obejmują więcej niż jeden obszar. Powiększone migdałki również mogą być przyczyną chrapania. Chrapanie osiąga największe natężenie w fazie snu głębokiego, czyli w stadium 4, które zazwyczaj pojawia się około 90 minut po zaśnięciu. Pozycja ciała śpiącej osoby również ma wpływ na chrapanie - najgłośniejsze dźwięki występują, gdy osoba leży na plecach. Chrapanie pojawia się podczas fazy wdechu. Sen powoduje rozluźnienie mięśni, w tym również mięśni gardła i dróg oddechowych. Prowadzi to do zwężenia dróg oddechowych, co zwiększa prędkość przepływu powietrza podczas wydechu i zmienia ciśnienie powietrza w tych drogach. W efekcie ścianki dróg oddechowych lekko zapadają się do wewnątrz, co sprzyja drganiom tkanek miękkich pod wpływem napływającego powietrza przy kolejnym wdechu. Gdy drogi oddechowe są częściowo zablokowane, jak ma to miejsce przy zapaleniu migdałków lub przeziębieniu, powstaje ten sam efekt, co wyjaśnia pojawienie się chrapania w takich przypadkach. Chrapanie uszkadza unaczynienie zaangażowanych mięśni, co prowadzi do ich osłabienia i dalszego zwężenia dróg oddechowych. Oznacza to, że chrapanie z czasem będzie się nasilać, jeśli nie zostanie poddane leczeniu.

Czynniki ryzyka

Chrapanie jest bardziej prawdopodobne w obecności następujących czynników:

• Otyłość,
• Zwiększony obwód szyi - powyżej 43 cm według niektórych badań,
• Alkohol, leki uspokajające i przeciwdepresyjne - powodują rozluźnienie mięśni, co prowadzi do zwężenia dróg oddechowych,
• Palenie tytoniu i alergie - mogą wywoływać stan zapalny dróg oddechowych, co dodatkowo je zwęża i sprzyja chrapaniu,
• Obturacyjny bezdech senny - jest dobrze znanym czynnikiem ryzyka chrapania.