Ryzyko raka płuc związanego z radioterapią podwaja się u pacjentek z rakiem piersi, które palą

Badania przeprowadzone przez Cancer Research UK po raz pierwszy uznały palenie tytoniu za przyczynę raka piersi. Fotografia: David Sillitoe / The Guardian

Badania wykazały, że pacjentki z rakiem piersi, które nadal palą papierosy po przejściu radioterapii, są narażone na znacznie większe ryzyko zachorowania na raka płuc w przyszłości. Dwie na trzy osoby z wczesnym stadium raka piersi w Wielkiej Brytanii są poddawane radioterapii. Jest to sprawdzona i wysoce skuteczna metoda leczenia, jednak wiąże się także z potencjalnymi skutkami ubocznymi. Radioterapia zmniejsza ryzyko nawrotu raka piersi oraz śmierci z powodu choroby, ale jej stosowanie zwiększa ryzyko zgonu z powodu chorób serca, raka płuc lub przełyku. Rak piersi jest najczęściej diagnozowanym nowotworem w Wielkiej Brytanii, z ponad 56 400 nowymi przypadkami rocznie, prawie wszystkie u kobiet. Każdego roku zabija 11 500 osób – 32 osoby dziennie. Nowe badania pokazują, że pacjentki z rakiem piersi, które nie palą, mają mniej niż 1% ryzyka, że radioterapia doprowadzi u nich do rozwoju raka płuc w przyszłości. Natomiast u osób, które palą podczas leczenia i nie rzucają nałogu, ryzyko to wzrasta do 2-6%. Wyniki te pochodzą z badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii przez profesor onkologii Carolyn Taylor z Uniwersytetu Oksfordzkiego, sfinansowanych przez organizację Cancer Research UK i opublikowanych w czasopiśmie "Clinical Oncology". „Radioterapia jest bardzo skuteczną metodą leczenia raka. W przypadku raka piersi zmniejsza ryzyko nawrotu choroby w przyszłości” – powiedziała Taylor.

„Ważne jest jednak, aby brać pod uwagę ryzyko. Jednym z długoterminowych zagrożeń związanych z radioterapią jest możliwość wystąpienia drugiego nowotworu po wielu latach. Jest to rzadki efekt uboczny, ale warto go rozważyć”. Jej badania są pierwszymi tego rodzaju przeprowadzonymi w Wielkiej Brytanii. „Powodem, dla którego radioterapia może wywołać kolejny nowotwór, jest to, że podczas napromieniania piersi nie jesteśmy w stanie całkowicie uniknąć promieniowania, które trafia również na otaczające zdrowe tkanki, takie jak płuca” wyjaśnia. Radioterapia uszkadza DNA w komórkach. Uszkodzenie DNA w komórkach rakowych może je zniszczyć, co zmniejsza ryzyko nawrotu choroby. Jednak promieniowanie może także uszkodzić DNA w zdrowych komórkach, a te uszkodzenia mogą rzadko prowadzić do powstania nowotworu, nawet wiele lat po zakończeniu leczenia. Podsumowując wyniki badań, które opierają się na analizie 14 wcześniejszych badań nad dawkami radioterapii podawanymi tysiącom kobiet z rakiem piersi w Wielkiej Brytanii, Taylor zaznaczyła, że powinny one działać uspokajająco na większość pacjentek. Wynika to z faktu, że większość kobiet z rakiem piersi, które przechodzą radioterapię, nie pali papierosów – zaledwie 14% kobiet w Wielkiej Brytanii to palaczki. 

„Dla nich ryzyko zachorowania na raka płuc z powodu radioterapii wynosi poniżej 1%, więc nasze wyniki są dla nich dobrą wiadomością”. Jednakże, nałogowi palacze, którzy nie rzucają palenia, mają znacznie wyższe ryzyko nawrotu raka. U pacjentek z rakiem piersi ryzyko to może wzrosnąć z 2% do 6%. Deborah Arnott, dyrektor naczelna organizacji Action on Smoking and Health, podkreśliła, że palacze poddawani radioterapii powinni być ostrzegani o zagrożeniach związanych z kontynuowaniem nałogu oraz otrzymać wsparcie i zachętę do rzucenia palenia. „Kontynuowanie palenia jest szkodliwe nie tylko w kontekście raka piersi, ale dla każdego rodzaju nowotworu. Może sprawić, że leczenie będzie mniej skuteczne i bardziej uciążliwe, zwiększając ryzyko nawrotu choroby”. Ostatnio Cancer Research UK po raz pierwszy uznało palenie za czynnik ryzyka raka piersi, obok znanych zagrożeń takich jak dieta i genetyka. Partia Pracy obiecała w swoim manifeście wyborczym, że wprowadzi usługi wspierające rzucanie palenia dla wszystkich pacjentów hospitalizowanych, aby zachęcić więcej osób do zaprzestania palenia.