Rzadkie, niemal naturalnej wielkości posągi odkryte w grobowcu w Pompejach.

Zdjęcie: CNN

Archeolodzy twierdzą, że marmurowe pomniki pogrzebowe kobiety oraz mężczyzny w togach rzucają nowe światło na wpływ kapłanek właśnie w tym starożytnym mieście, które zostało zniszczone podczas wybuchu wulkanu Wezuwiusza w 79 roku n.e.
Odkryte podczas trwających wykopalisk grobowca tuż przed bramami martwego miasta Porto Sarno, posąg kobiety jest nieco wyższy od mężczyzny stojącego obok niej, sugerując wyższy status.

Kobieta ozdobiona jest bogatą biżuterią, w tym kolczykami, bransoletkami, pierścionkami oraz naszyjnikiem z wisiorkiem w kształcie półksiężyca, podobnym do tych noszonych przez kapłanki kultu Ceres – bogini płodności, rolnictwa i macierzyństwa – podał park archeologiczny w Pompejach w oświadczeniu ogłaszającym to odkrycie.
„Lunula”, czyli wisiorek w kształcie półksiężyca, był noszony przez kapłanki w celu ochrony przed siłami zła od narodzin aż po małżeństwo. „Symbol półksiężyca miał również znaczenie atawistyczne i pierwotne, związane z płodnością ziemi, obfitością i odrodzeniem, a także był pod wpływem cykli księżycowych”, według pracy opublikowanej online na temat tego odkrycia.
Tunika kobiety jest przykryta peleryną, a w dłoniach trzyma zwitki papirusu oraz liście laurowe – często używane do oczyszczania i błogosławienia miejsc religijnych poprzez rozprowadzanie dymu z kadzidła.
Według dyrektora parku archeologicznego w Pompejach Gabriela Zuchtriegla, ozdoby kobiety sugerują, że jej rola była ważniejsza od mężczyzny. Według niego może to oznaczać, że nie byli małżeństwem, a mężczyzna mógł być kapłanem lub synem kobiety.

Obecne wykopaliska, o nazwie projektu „Badanie Archeologii Śmierci w Pompejach”, rozpoczęły się w lipcu 2024 roku i są prowadzone przez hiszpańskiego archeologa Llorença Alaponte, we współpracy z Uniwersytetem Walencji oraz parkiem archeologicznym.
Obszar ten został odkryty w 1998 roku podczas budowy linii kolejowej z Neapolu. Do tej pory zidentyfikowano ponad 50 krematoriów.
„Ten projekt to świetna okazja do rozszerzenia badań i działań mających na celu poprawę stanu obszarów poza murami Pompejów”, powiedział Zuchtriegel w oświadczeniu prasowym wysłanym do CNN.
Poprzednie odkrycia w tym samym rejonie obejmują zmumifikowane szczątki. Zostały one znalezione w 2021 roku w nekropolii Porta Sarno, w grobowcu z inskrypcją pamiątkową dedykowaną osobie zwanej jako Marcus Venerius Secundio, publicznemu niewolnikowi i opiekunowi Świątyni Wenus.

„Dzięki współpracy z Uniwersytetem Walencji, któremu także zawdzięczamy odkrycie grobowca Marco Venerio Secundio kilka lat temu w tym samym rejonie, możliwe było przeprowadzenie projektu multidyscyplinarnego, w którym podczas jego różnych faz zaangażowani byli profesjonaliści z wielu dziedzin, w tym archeolodzy, architekci, konserwatorzy i antropolodzy” — powiedział Zuchtriegel.
Archeolodzy zaklasyfikowali te posągi jako część dużej grupy płaskorzeźb pogrzebowych wykonanych między I wiekiem p.n.e. a I wiekiem n.e. — powiedział Alapont.
Według pracy badawczej te okazy mogą pochodzić z okresu późnej republiki, między 133 a 31 rokiem p.n.e.
„Należy zwrócić uwagę, że takiego rodzaju rzeźby są bardzo rzadkie w południowych Włoszech. Jeszcze bardziej niezwykłe jest odnalezienie płaskorzeźb przedstawiających kapłanki trzymające przedmioty religijne” — powiedział Alapont w oświadczeniu. „Nie wątpiliśmy, że w Pompejach istniały kapłanki Ceres, ale ten posąg dostarcza nowych dowodów na istotność tego kultu w tym mieście.”
„Ponadto kult Ceres był związany z klasami społecznymi, jednak wystawność rzeźby kobiety może sugerować, że status kapłanki był zarezerwowany dla tych z wysokim statusem społecznym.”
Posągi te zostały przeniesione do Palestra Grande, największej otwartej przestrzeni w Pompejach, gdzie zostaną poddane konserwacji i będą wystawione na ekspozycji „Bycie kobietą w starożytnych Pompejach”, która otworzy się w parku archeologicznym 16 kwietnia.