Skąd wzięła się litera F?

Używamy ich, kiedy tylko otwieramy usta, nie wiedząc w gruncie rzeczy jak powstały: głoski, które nazywamy literami. Niektóre z tych samogłosek i spółgłosek, takich jak „a” i „m” są obecne w większości języków. Inne są wyjątkowe. Języki khoisan zawierają głoski, których nie występują w innych językach.

Wszystkie owe dźwięki mowy mają związek z ewolucyjnym rozwojem naszej anatomii – konkretniej: szczękami. Grupa badawcza pod przewodnictwem Damiána Blasiego z Uniwersytetu w Zurychu stwierdziła, że głoski „v” i „f” są stosunkowo nowymi głoskami w naszym dźwiękowym repertuarze. Ludzie mogli z nich korzystać dopiero około 10 000 p.n.e. po tym, kiedy zaczęli się osiedlać. „Przejście od myśliwych i zbieraczy do społeczności rolniczych wywarło wpływ na nasz aparat mowy”, zdaniem naukowców. 

Zbadali oni czaszki i szczęki ludzi z epoki kamiennej pod względem budowy i wielkości oraz dokonali symulacje różnych konfiguracji szczęk. W konsekwencji odkryli: „W przeciwieństwie do myśliwych i zbieraczy, współcześni ludzie mają niewielki przodozgryz, który ułatwia kontakt między zębami a dolną wargą przy wypowiadaniu V i F.” Powodem przodozgryzu jest zmiana sposobu odżywiania się. Od czasów osiedlenia na spisie potraw pojawiły się miękkie pokarmy z różnych rodzajów zbóż – a nie tylko pokarmy włókniste, jak mięso. Ludzkie uzębienie się przystosowało w odpowiedni sposób.

Tak zwane dźwięki wargowe „v” i „f” cieszą się wzrastającą popularnością w ostatnich tysiącleciach. Ich obecność wzrosła z 3 procent przed około 6000 do 8000 lat temu do 76 procent w dzisiejszych językach indoeuropejskich. Nie tylko większe osiągnięcia, jak wynalezienie ognia miały duży wpływ na dzisiejszego człowieka – ale także liczba mniejszych osiągnięć. Jak przykładowo wynalezienie litery F.