Stosowanie antybiotyków u niemowląt i małych dzieci może zwiększać ryzyko chorób alergicznych

Źródło grafiki: rawpixel

Antybiotyki są często przepisywane małym dzieciom, m.in. w leczeniu zapalenia płuc czy ucha. Jednak, jak zauważają badacze, mogą one zaburzać mikrobiom jelitowy w kluczowym okresie rozwoju dziecka. Wcześniejsze prace sugerowały, że takie zaburzenia mogą mieć długofalowe, niekorzystne konsekwencje zdrowotne.

Aby dokładniej przeanalizować tę zależność, autorzy przeprowadzili retrospektywne badanie kohortowe obejmujące ponad milion dzieci urodzonych w Wielkiej Brytanii. Wykorzystano elektroniczne dane medyczne z lat 1987–2020, by zbadać potencjalny związek pomiędzy wczesną ekspozycją na antybiotyki a rozwojem chorób alergicznych, autoimmunologicznych, neuro­rozwojowych i psychiatrycznych do 12. roku życia.

Głównym czynnikiem ekspozycji było przyjmowanie antybiotyków między narodzinami a ukończeniem 2 lat. Wśród analizowanych wyników zdrowotnych znalazły się m.in.: rozpoznania przewlekłych chorób wieku dziecięcego (w tym astmy i chorób alergicznych), schorzenia autoimmunologiczne i neuro­rozwojowe, a także złamanie kości przedramienia jako tzw. negatywna kontrola. Wyniki analizowano za pomocą modeli regresji Coxa z uwzględnieniem czynników matczynych, dziecięcych oraz społeczno-ekonomicznych. Dodatkowo przeprowadzono analizę wśród rodzeństw, stosując warunkową regresję Coxa.

Spośród 1 091 449 dzieci objętych badaniem, ekspozycja na antybiotyki przed ukończeniem 2 lat była istotnie powiązana ze zwiększonym ryzykiem rozwoju alergii, w szczególności alergii pokarmowych (HR: 1,33 [95% CI: 1,26–1,40]), alergicznego nieżytu nosa (HR: 1,06 [95% CI: 1,03–1,10]) oraz astmy (HR: 1,24 [95% CI: 1,22–1,26]). Autorzy zauważyli, że ryzyko było wyraźnie wyższe u dzieci, które przyjmowały wiele serii antybiotyków. Wyniki analiz wśród rodzeństwa potwierdziły te zależności.

– „Antybiotyki odgrywają kluczową rolę w leczeniu infekcji bakteryjnych, ale lekarze powinni rozważnie przepisywać je dzieciom poniżej 2. roku życia, ponieważ częste stosowanie może mieć wpływ na zdrowie w dalszym życiu” – podkreślił dr Daniel Horton, główny autor badania i członek zespołu Center for Pharmacoepidemiology and Treatment Science na Rutgers Institute for Health.

Dodatkowo, zauważono zależność między częstym stosowaniem antybiotyków a większym ryzykiem niepełnosprawności intelektualnej – przy czym ryzyko było najwyższe w grupie dzieci, które otrzymały pięć lub więcej serii antybiotyków (HR: 1,73 [95% CI: 1,49–2,01]; analiza wśród rodzeństw: HR: 2,79 [95% CI: 1,87–4,18]). Taka zależność nie została zaobserwowana w przypadku chorób autoimmunologicznych (takich jak celiakia, nieswoiste zapalenia jelit, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, łuszczyca, cukrzyca typu 1) ani w przypadku zaburzeń neurorozwojowych i psychiatrycznych (np. ADHD, spektrum autyzmu, lęki). Analizy kontrolne wśród rodzeństw wykazały też minimalny wpływ czynników zakłócających.

– „Antybiotyki są ważnymi i często ratującymi życie lekami, ale nie każda infekcja u małych dzieci wymaga ich zastosowania” – zaznaczył Horton, który jest również profesorem pediatrii i epidemiologii w Rutgers Robert Wood Johnson Medical School oraz Rutgers School of Public Health. – „Rodzice powinni konsultować się z lekarzem w sprawie najlepszego sposobu leczenia” – dodał.