Sztuczna inteligencja może pomóc osobom bez dostępu do wsparcia psychologicznego

Źródło: cumhuriyet.com.tr 

Kwestią sporną jest to, czy sztuczna inteligencja może odegrać istotną rolę w zrozumieniu i wyjaśnianiu ludzkich emocji oraz leczeniu zaburzeń psychicznych. Psycholog Deniz Mısra Gürol stwierdziła, że sama sztuczna inteligencja może nie wystarczyć, aby wypełnić lukę i zaspokoić potrzeby tych, którzy nie mają dostępu do wsparcia psychologicznego. 

Ostatnimi czasy przyglądamy się w kwestii ograniczeń w działaniu sztucznej inteligencji. Psycholog Deniz Mısra Gürol z Katedry Psychologii na Wydziale Ekonomii, Administracji i Nauk Społecznych Uniwersytetu Gelisim w Stambule (IGU) udzieliła odpowiedzi na pytanie „Czy sztuczna inteligencja ma potencjał, by zastąpić psychologów, psychiatrów i innych specjalistów w dziedzinie zdrowia psychicznego?". 

„Może pomóc wypełnić pewną lukę dla tych, którzy nie mają dostępu do wsparcia psychologicznego" 

Psycholog Deniz Mısra Gürol zauważyła, że tzw. chatboty to aplikacje, które imitują rozmowę międzyludzką za pomocą serii prostych poleceń. „Chatboty mogą działać jak wirtualny terapeuta, rozmawiając z pacjentami, zadając im pytania na temat ich doświadczeń i emocji. Oprócz samej rozmowy mogą też oferować klientom sugestie dotyczące wykonywania ćwiczeń. Aplikacje te mogą wypełnić pewną lukę dla tych, którzy nie mają dostępu do dobrej jakości wsparcia psychologicznego". 

„Samotność jest kryzysem dla zdrowia publicznego" 

Deniz Mısra Gürol stwierdziła, że wielu psychoterapeutów obawia się, bycia zastąpionymi przez terapeutów-roboty. „Kiedy Naczelny Lekarz Stanów Zjednoczonych ogłosił, że samotność jest kryzysem dla zdrowia publicznego, dał jasno do zrozumienia, że czatowanie z komputerem nie może zaspokoić potrzeby osoby szukającej pomocy. Badania pokazują również, że psychoterapia powinna oceniać każdego klienta indywidualnie, a leczenie nie może ograniczać się do leczenia przy użyciu tylko określonych technik. Oprócz określonych metod, również empatyczna więź i rozwijanie relacji terapeuta-pacjent, są podstawą skutecznego leczenia". 

„Sztuczna inteligencja może zapewnić dostęp do wszystkich niezbędnych źródeł" 

Gürol stwierdza, że istnieją tysiące źródeł, z których psychoterapeuci korzystają podczas terapii. „Zazwyczaj mogą to być artykuły, szkoły psychoterapii, ćwiczenia behawioralne i książki. Sztuczna inteligencja jest w stanie przetworzyć wszystkie te materiały znacznie szybciej niż naukowcy czy psychoterapeuci, a dzięki stworzonej bazie danych może przeprowadzać sesje psychoterapeutyczne z pacjentami". 

„Sztuczna inteligencja nie może tworzyć empatycznej relacji terapeuta-pacjent” 

Psycholog Deniz Mısra Gürol powiedziała: „Według badań, sekret skutecznego leczenia zależy zarówno od czynników szczegółowych, jak i ogólnych. Do czynników szczegółowych zalicza się konkretne techniki składające się z różnych teorii i praktyk nauk psychologicznych np. przydzielanie pracy domowej odpowiadającej celowi wyznaczonemu w terapii. Czynniki ogólne są związane z terapią samą w sobie. Są to: więź, empatia, efektywne słuchanie i oczekiwania stawiane wobec terapii. Czynniki ogólne są bardziej spersonalizowane i obejmują ludzkie podejście, do których sztuczna inteligencja nie ma dostępu. Badania dowodzą, że czynniki ogólne w przeważającej mierze determinują skuteczność leczenia. Podkreślają one wyjątkowość pacjenta i procesu leczenia samego w sobie. Pokazuje to, że nie jest możliwe, aby zautomatyzowana psychoterapia działała w każdym przypadku, patrząc na to w dłuższej perspektywie". 

Gürol zwróciła uwagę, że metody leczenia takie jak na przykład ćwiczenia oddechowe mogą nie być efektywne bez utworzenia wcześniej więzi między terapeutą a pacjentem w oparciu o wzajemne zaufanie. Z drugiej strony terapeuta, który potrafi skutecznie słuchać i empatycznie podchodzić do pacjenta, nie osiągnie sukcesu bez opracowania wcześniej właściwego planu leczenia i zastosowania odpowiednich technik. 

Zaufanie jest podstawą udanej terapii 

Jedną z najważniejszych zasad w ciągu trwania terapii jest poufność informacji. W gabinecie terapeutycznym klienci są w stanie dzielić się prywatnymi sprawami na swój temat, gdy już nawiązali opartą na zaufaniu więź z terapeutą. Terapeuci są zobowiązani do pracy zgodnie z zasadą poufności, a omawianie prywatnych spraw z chatbotem w Internecie może nie zapewniać pacjentowi poczucia komfortu i bezpieczeństwa w tej kwestii. Deniz Mısra Gürol zwróciła uwagę, że u pacjentów mogą pojawić się obawy dotyczący tego, czy tematy omawiane podczas terapii są na stałe zapisane w bazie danych. 

„Badania wykazały również, że niektórzy ludzie mogą być bardziej nieśmiali podczas rozmowy z prawdziwym terapeutą i czuć się bardziej komfortowo rozmawiając z botem. Każda osoba może dokonać analizy zalet i wad zarówno leczenie przy pomocy sztucznej inteligencji, jak i konwencjonalnej terapii, a następnie podjąć świadomą decyzję”.